اگر نگاهی منصفانه و توأم با دقت نظر به حوادث و رویدادهای واقع شده در تاریخ بشر داشته باشیم. در خواهیم یافت که واقعه کربلا یکی از عظیم‌ترین، بحرانی‌ترین و سخت ترین وقایعی بوده که اتفاق افتاده است. شرایط و ویژگی‌های این واقعه از حیث عظمت و بزرگی به گونه ای است که بحرانی نظیر آن را نمی توان در طول ادوار گذشته تاریخ یافت. در بسیاری از حوادث و وقایع تاریخی معمولاً بحرانها یک وجهی بوده و پس از گذر از یک واقعه چند روزه و از بین رفتن علل و اسباب بروز آن، حواشی حوادث پایان می‌یابد و بحران خاتمه شده انگاشته می‌شود. اما در واقعه کربلا بحران دو وجه و دو دوره زمانی داشته که دوره دوم بسیار سخت تر و دهشتناک تر از دوره اول بوده ( اگرهم بیشتر نباشد کمتر نیست) دوره‌ی اول از آغاز حرکت حضرت امام حسین(ع) از مکه و نیمه تمام کردن مراسم حج تا عصر عاشورا و به شهادت رسیدن تمام یاران و انصار و اهل بیت آن حضرت که در بدترین شرایط و به شقاوت ترین وجه ممکن صورت گرفت و در این دوره تعداد اندکی از یاران عاشق و از جان گذشته به ندای هل من ناصر ینصرنی ابا عبدالله لبیک گفتند و در این راه نیز تا آخرین لحظه، ذره‌ای از عقاید خویش عقب ننشستند و به وعده ای که داده بودند عمل کردند و جملگی به شهادت رسیدند.
دوره دوم از عصر عاشورا شروع می شود و تا جریان اسیری و اعزام کاروان به شام ادامه پیدا می کندکه در جریان این سفر پر مشقت و بسیار بحرانی مصائب و سختی‌های بسیاری بر حضرت زیبنب (س) گذشت که میزان آن کمتر از دو ه اول نبوده است مدیریت بر یک جمعی متشکل از زن‌ها و بچه‌ها و کودکان که تماماً از یک طرف غم دیده و مصیبت زده‌اند و از طرف دیگر رفتارهای ناشایست، اسائه ادب و اذیت‌های مأمورانی که وظیفه انتقال آنها را به شام داشتند و همچنین نوع برخورد تحقرآمیز و بسیار زشت مردمان شهرها و قبایل مسیر حرکت آنها که این کاروان اسراء را به چشم یک خارجی نگاه میکردند وبا زخم زبان و دشنام و .... استقبالی ناشایست از آنها می‌نمودند از طرف دیگر همه این مسائل و رفتارها و مشکلات عظیم را در کنار هم بگذاریم بیان از واقعه‌ای دردناک و اسفناک دارد که در طول تاریخ نیز چنین بحران وحشتناکی بر کسی واقع نشده است. علی‌رغم همه این مصائب عظمای بوجود آمده برای کاروان کربلا، برای ادامه روند نهضت کربلا و دستیابی به اهداف عالی ترسیم شده برای آن از سوی ابا عبدالله الحسین(ع)، این امر، نیازمند مدیری توانمند و لایق هست تا بتواند ضمن اداره احسن امور، به خوبی این حرکت عظیم را به جلو برده و به بهترین نحو ممکن رسالت و وظیفه ای را که تعیین و تبیین شده به بهترین وجه ممکن به انجام رساند. رسالتی که همانا جز تبلغ و بیان واقعیت‌های موجود و مسائلی که بر دین اسلام رفته و انحرافات و ناراستی هایی توسط حکام به ظاهر اسلامی بر جامعه اسلامی ترویج و اعمال شده بود نبوده است. حضرت زینب (س) این شیر زن کربلا به خوبی توانست این رسالت عظیم را به سرانجام برساند. مؤید این ادعا مانایی و پایا بودن حرکت عظیم عاشورا پس از گذشت بیش از هزارسال است که هنوز زنده و پابرجا مانده و مانند چشمه‌ا‌ی جوشان هنوز هم موجب استمرار حرکت عاشورایی در نسل ها و عصرهای بعد و تا به حال شده است که همه اینها مدیون مدیریت حضرت زینب بر بحران کربلا ست.
نقش مدیریتی حضرت زینب (س) را در دو دوره مذکور به شرح ذیل می‌توان برشمرد:
الف: در دوره اول که بیشتر در نقش معاونت در اداره بحران زیر نظر مستقیم حضرت امام حسین(ع) انجام وظیفه می‌نموده و امور داخلی کاروان را بر عهده داشته و رابط زنان و کودکان اهل خیام و حرم بوده است و طوری در این حوزه موفق عمل کرد که خیال حضرت امام حسین (ع) با حضور ایشان به میزان زیادی راحت بوده و آن حضرت در این زمان بیشتر به رتق وفتق امور جنگ و چگونگی مقابله با لشگریان دشمن و یارگیری مشغول بوده است.
ب: دوره دوم در نقش مدیر بحران به ایفای نقش پرداخته و این نقش از زمانی شروع شده بود که حضرت امام حسین (ع) به شهادت رسید و حضرت امام سجاد(ع) که پس از شهادت آن حضرت به امامت رسیده بود به دلیل اینکه شدیداً به بیماری دچار شده بودند عملا حضرت زینب (س) وظیفه مدیریت بر بحران را به عهده گرفته بودند و ایشان مجبور بودند مسیر طولانی کربلا تا شام را علی رغم مصائب بوجود آمده مستقیماً تمام مسائل و مشکلات ناشی از آن را مدیریت کند. در روایتی از حضرت امام سجاد (ع) وارد شده است که ایشان در جواب سئوالی که بیشترین رنج و مصیبت را در کجا دیده است فرمودند: الشام الشام الشام، چرا که بیشترین جسارت‌ها و حمله با سنگ و توهین و ناسزاها و دشنام ها و.... در دوره دوم بحران و در زمان مدیریت حضرت زینب (س) اتفاق افتاده بود و به همین خاطر مصیبت وارده بر آن حضرت بسیار سخت‌تر از مرحله قبلی بوده است.
با عنایت به مطالب مطروحه فوق می‌توان اذعان داشت که حضرت زینب (س) در اداره احسن امور و استفاده بهینه از فضای بسیار خشن موجود در تبلیغ بیش از پیش اهداف قیام امام حسین (ع) بسیار موفق عمل کرده و ایشان توانستند با رشادت و شجاعت تمام، ضمن مهار بحران ایجاد شده توسط دشمن، آن را زمینه و فرصتی برای کامل کردن قیام حضرت امام حسین(ع) مبدل نمایند و چه زیبا شاعر گرانقدر در این خصوص فرمود که : "کربلا در کربلا می ماند اگر زینب نبود" و واقعیتش نیز همین موضوع مهم است که مانایی و ماندگاری قیام کربلا تا به امروز مرهون مدیریت بسیار قوی حوادث کربلا به ویژه پس از شهادت حضرت امام حسین(ع) و یارانش توسط حضرت زینب (س) بوده است. بر این اساس مهمترین رمز و راز و علت موفقیت حضرت ایشان در مدیریت موفق بحران کربلا را به اختصار به شرح ذیل می توان ذکر کرد:
۱: اطاعت محض و بدون چون و چرای ایشان از مقام ولایی حضرت امام حسین(ع) و سپس حضرت امام سجاد (ع): تا آنجا که علی‌رغم اینکه حضرت امام سجاد (ع) در بستر بیماریب ودند ایشان از این موضوع مهم غافل نشدند و زمانی که دشمن قصد حمله به خیام و اهل حرم را برای غارت داشت سریعاً به حضور امام سجاد (ع) مشرف شدند و از ایشان کسب تکلیف نمودند که آن حضرت نیز فرمودند: اهل حرم از خیمه ها دور شوند و بعد از آن حضرت زینب فرمودند که کودکان و اهل حرم و زنان برای در امان ماندن از یورش وحشیانه دشمن از خیمه ها دور شدند
۲: استقامت، پایندی و اصرار در دستیابی به اهداف والای ترسیم شده برای نهضت کربلا: حضرت ایشان همه حوادث و وقایع پیش آمده را فرصتی برای احیای سنت جدّشان حضرت پیامبر (ص) می‌دانستند و به بهترین نحو ممکن از آن استفاده می نمودند و در این راه هر مصیبت و بلایی که از سوی دشمن ایجاد شده بود به جان دل خریدند و ذره‌ای از اهداف خویش عقب نشینی نکردند و تسلیم نشدند و با کمال آرامش (در عین وارد شدن شدیدترین ضربات روحی و جسمی) با وقایع برخورد نمودند تا آنجا که در برابر یزید در شام می‌فرماید: "و ما رأیت الا جمیلا" همه این حوادث بوجود آمده در منظر او زیباست چرا که هدفی بزرگ را مد نظر داشتند و هنگام مواجه با مصائب، مصداق این آیه شریفه بودند: الذین إذا أصابتهم مصیبة قالوا إنا لله وإنا إلیه راجعون.1
۳:اجرای دقیق تمام فرامین و دستورات دو امام خویش (حضرت امام حسین و حضرت امام سجاد): هر فرمانی را که آن حضرات می‌گفتند بدون کم و کاست حضرت زینب (س) آن را عملی و اجرا میکردند.
۴: شجاعت تمام و بدون ترس و ملاحظه کاری در اظهار عقیده که نمونه آن را در مجلس یزید می‌توان بر شمرد. حضرت ایشان در برابر دشمنی که تمام مردان و حتی کودکان و نوجوانان را در کربلا به شهادت رسانده بود با وجود این، هیچ ترسی در بیان واقعیات به خود را نمی دهد و به عنوان مبلغی توانمند با بیانی شیوا و بسیار دقیق و قوی یزید را در مجلس فرمایشی رسوا می‌کند.
۵: محور قرار گرفتن برای مصیبت دیده گان در بحران:، حضرت زینب(س) فضایی مناسب را فراهم نموده بودند تا همه اهل حرم و خیام به ویژه کودکان و زنان ایشان را به عنوان ملجأ و پناهگاه خویش می‌دانستند و همگی در هنگام بروز مشکل به ایشان مراجعه می‌نمودند و در اوج بحران نیز این نقش را به خوبی ایفا نمودند.
۶:اطلاع‌رسانی به موقع و مناسب: چه از سوی اهل خیام برای حضرت امام حسین (ع) و چه بعد از شهادت آن حضرت در برخورد با دستگاه یزید و چه در مواجه با مردمی که برای دیدن اسیران آمده بودند.
۷:بهره گیری از شمشیر رسای تبلیغ در ادامه روند قیام برادرش:، به همین خاطر است که از حضرت زینب (س) به عنوان اولین مبلغ مهاجر زن یاد می‌کنند که نقش عظیمی در انجام رسالت تبلیغی و رساندن پیام خون شهدای کربلا را به عهده گرفتند.
۸: داشتن نگاه جامع بینانه به فضای کربلا:، حضرت زینب (س) در تمام دوران نهضت کربلا از زمان حرکت از مدینه تا شام علاوه بر نظارت و رهنمون‌سازی اهل بیت و کودکان و زنان، رصد دایمی رویدادها و وقایع اطراف حضر ت امام حسین (ع) را نیز انجام می‌دادند و حتی در شرایط سخت نبرد روز عاشورا از درون خیمه به میدان جنگ نیز نیم نگاهی می‌افکندند و در صورت نیاز کمک فکری لازم را انجام می‌دادند .
۹: مدیریت موفق آن حضرت بر افرادی از طبقات مختلف: پیر، جوان، نوجوان، کودک، غلام، آزاد، اقوام و نزدیکان، غریبه‌ها و میهمانان و... نشان از قدرت بالای ایشان در اداره این جمع متفاوت داشت آن حضرت توانستند در عین کثرت وحدت را در جمع ایجاد کنند . والسلام