هجرت، نخستین گام جهانی شدن اسلام
۱۳۹۲/۰۱/۰۷
اول ربیع الاول یادآور هجرت تاریخی و سرنوشت ساز پیامبراسلام(ص) از شهر مکه به مدینه است. این حرکت پویا نقطه آغازین شکل گیری تمدن اسلامی و گسترش آن به دیگر نقاط دنیا بود.
با گذشت سیزده سال از بعثت پیامبراکرم(ص) در مکه، مسلمانان همچنان تحت اذیت وآزار مشرکان مکه بودند و عرصه برای فعالیت آنان روز به روز تنگ تر می شد اما در نقطه مقابل آن شهر یثرب(مدینه) دارای محیطی آزاد و امن برای زندگی مسلمانان بود و با تدبیر پیامبر گرامی اسلام، مسلمانان بصورت گروهی و انفرادی به شهر یثرب هجرت می کردند.
مشرکان مکه که از گسترش دین اسلام در سرزمین خود و دیگر مناطق وحشت داشتند، تصمیم به از بین بردن پیامبر اسلام گرفتند لذا در جلسه های متعددی این نقشه خود را مطرح و برای اجرای آن طرح ریزی می کردند اما هیچ قبیله ای بدلیل عواقب بعد از آن، عهده دار این کار نمی شد تا آنکه در نهایت تصمیم بر آن شد از هر قبیله ای یک نفر انتخاب شود و پیامبر را دسته جمعی در بستر خواب به قتل برسانند تا خونخواهی مشخص، برای خانواده اش وجود نداشته باشد.
پیامبر اکرم(ص) که زمینه های تشکیل حکومت در مکانی دیگر را مهیا ساخته بود با پیام الهی از این توطئه آگاه و مأمور به هجرت از شهر مکه به مدینه شد.
برای اجرای این مأموریت و شکست نقشه دشمن، پیغمبر به فرمان خدا، علی(ع) را برای این کار انتخاب کرد و به راستی هم کسی جز علی(ع) نمی‏توانست این ماموریت ‏خطیر را انجام دهد. در روایات آمده که وقتی رسول خدا(ص) به حضرت علی(ع) فرمود: تو امشب باید در بستر من بخوابی تا من از شهر مکه خارج شوم. تنها سؤالی که علی(ع) از رسول خدا کرد این بود: اگر من این کار را انجام دهم جان شما سالم می‏ماند؟ رسول اکرم پاسخ دادند: آری
علی(ع) دیگر هیچ نپرسیدند و با لبخندی رضایت، خویش را اعلام داشتند. رسول خدا(ص) به حضرت علی(ع) فرمود: در بستر من بخواب و پارچه سبز مخصوص مرا بر سر بکش. علی(ع) آن شب را به خانه پیامبر رفت و ماموریت الهی خود را به نحو احسن به انجام رسانید.
پیامبراکرم(ص) نیز شبانه به همراه ابوبکر به سمت غارثور در جنوب مکه که در جهت مخالف راه یثرب بود، رهسپار شدند. مشرکان نیز با هجوم به خانه پیامبراکرم(ص) و آگاه شدن از نبودن ایشان به تعقیب آن حضرت پرداختند زمانی که به در ورودی غار ثور رسیدند. حدس زدند که پیامبر در آنجا باشند. اما با مشاهده در ورودی غار که با تار عنکبوت بسته شده بود، اطمینان حاصل کردند که پیامبر در آنجا نیست و از مسیری که آمده بودند بازگشتند.
این در حالی بود که به فرمان خداوند در ورودی غار با تار عنکبوت پوشش داده شده بود. حضرت و همراهانشان سه روز در این غار ماندند و ۱۲ روز بعد به محله قبا در حومه مدینه رسیدند و دراین محل چند روز منتظر حضرت علی(ع) ماندند و تا علی(ع) نیامد وارد مدینه نشدند. در همین مدت کوتاه حضرت مسجد قبا را در این مکان بنا نهادند. مسجد قبا، نخستین مسجد در اسلام محسوب می شود که به دست مبارک رسول الله(ص) بنا شده و مهمترین مسجد مدینه بعد از مسجدالنبی است.
حضرت علی(ع) به همراه مادر و حضرت زهرا(س) و تنی چند از صحابه در منطقه قبا به پیامبر اکرم(ص) پیوستند. پیامبراکرم(ص) و یارانش آنجا را به سمت مدینه ترک و در محله قبیله بنی سالم بن عوف نماز جمعه را اقامه کردند و پس از آن وارد شهر مدینه شدند.
در شهر مدینه از رسول خدا و همراهانشان به گرمی استقبال شد و بزرگان و سران قبایل در دعوت از پیامبر برای میهمان شدن در خانه شان از یکدیگر سبقت می گرفتند، اما پیامبراکرم(ص) فرمود: راه شتر را باز کنید، زیرا که او مأموریت دارد، پس هر جا بخوابد، من همان جا فرود خواهم آمد.
سرانجام شتر در محله بنی نجار بر زمین خوابید و حضرت فرمان دادند تا مسجدی در این مکان ساخته شود که هم محل زندگی آن حضرت و هم محل اجتماع مسلمانان باشد. پیامبر چند روزی را درخانه ابوایوب انصاری از قبیله بنی نجار اقامت داشتند تا اینکه مسجد النبی ساخته شد.
هجرت رسول خدا(ص) جان دیگری به اسلام داد و پایه گذار تشکیلات نظامی و سیاسی اسلام در منطقه حجاز شد. از این تاریخ گسترش اسلام به دیگر نقاط عالم آغاز شد، مهاجر و انصار به صلح و برادری رسیدند و این هجرت فرخنده پس از پیامبراسلام(ص) مبدأ تاریخ اسلام و مسلمانان شد.
هجرت راهی است خدایی برای گسترش دین، هجرت؛ یعنی دست کشیدن از همه علاقه های دنیوی و پاگذاشتن بر روی عادت ها و وابستگی ها، هجرت گذر از سکون و رسیدن به پویایی است. آری هجرت پیامبر و مسلمانان از مکه به مدینه، نخستین گام بلند پیروزی و جهانی شدن اسلام را رقم زد.