مسجد در صدر اسلام تنها مرکز اطلاع رسانی به مردم بود.
منبع : خبرگزاری شبستان
۱۳۹۲/۰۱/۰۵
خبر، حوادث و پیشامدهای مهم در مسجد به مسلمانان ابلاغ می شد، گاهی تصمیمات حکومتی در مسجد به اطلاع مردم می رسید و مسلمانان هم تنها خبری را صحیح و معتبر می شمردند که از طریق مسجد و ائمه جماعات منتشر می شد.
مساجد در دوران پیروزی انقلاب اسلامی نقش اولیه خود را بازیافتند به طوری که خبرهای مهم انقلاب اسلامی به ویژه اعلامیه ها و پیام های امام خمینی از طریق مساجد به نیروهای انقلابی می رسید، در دوران دفاع مقدس نیازهای جبهه اعم از نیرو و امکانات و تدارکات و پشتیبانی از طریق مساجد به اطلاع امت شهید پرور می رسید و مردم هم عاشقانه در حد توان اقلام مورد نیاز جبهه ها را تامین می کردند و زیباترین مشارکت دینی و مدنی را با این عمل به نمایش می گذاشتند.
امروزه عنصر مهم در اطلاع رسانی، صدق راوی و حقیقت این خبر است که حتی بنگاه های عظیم خبری جهان را با چالش های جدی مخاطبان مواجه کرده است؛ اما قداست مسجد و پیشینه تاریخی آن اعتماد همگان به ویژه نمازگزاران را به صداقت خبر رسانی مساجد افزوده است و به صراحت می توان گفت که مساجد سالم ترین مراکز خبر رسانی به مردم هستند. بنابراین نقش رسانه ای مسجد در دنیای ارتباطات از اهمیت فراوانی برخوردار است که می توان به موارد زیر توجه بیشتری داشت.
پایگاه معنوی مردم و اعتماد به اطلاعات و اخبار آن
مسجد در گذشته و زمان معاصر دارای قداست و ارزش معنوی فراوان برای عموم جامعه به ویژه نمازگزاران بوده است و این اتحاد معنوی که عالی ترین، عمیق ترین و شدیدترین حالت پیوستگی وجدانیات انسانی است فقط در لحظات نادر جذبه و شور و هیجان دسته جمعی نظیر برخی مراسم مذهبی یا برخی تظاهرات سیاسی مثل مساجد و مراکز فرهنگی و دینی پدید می آید.
در این پایگاه معنوی اجتماع حاضرین اوقاتی از شبانه روز را به تبادل افکار و اطلاعات می پردازند و بسیار خرسند خواهند بود که اخبار و اطلاعات لازم در فضایی واقعی از طریق مراجع خبری مورد اعتماد در اختیار آنان قرار گیرد و زمانی که این اخبار به شیوه های گوناگون در کوتاه ترین زمان و در عین حال با مطمئن ترین وسیله ارتباطی به مخاطبان منتقل می شود و نقش رسانه ای مسجد همچنان پرقدرت و با صلابت جلوه گر خواهد شد.
کارکرد رسانه ای مسجد به شیوه حضوری و غیر حضوری
اصولاً تمام وسایل ارتباط جمعی نوعی ارتباط غیر حضوری با مخاطب برقرار می کنند و این ارتباط غیر حضوری با وجود جذابیت های فرادانش حالتی تصنعی داشته لزوماً ارتباط عمیقی را با مخاطبان برقرار نمی کند. اما مسجد در القای نقش رسانه ای هم به شیوه حضوری و غیر حضوری بر مخاطب تاثیر می گذارد و به تعبیری قادر است تلفیقی مناسب از دو شیوه را به پیام گیران انتقال دهد. در تبیین نقش حضوری مسجد نکته قابل ذکر این است که مسلمانان در اوقات مشخصی از روز به صورت گروهی در این مکان مقدس گرد می آیند و بی شک بهترین فرصتی است که برنامه ریزان عرصه های مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی در این مکان به ارائه آخرین اخبار و اطلاعات و مفاهیم مورد نیاز مخاطبان بپردازند.
در توضیح نقش غیر حضوری آن هم می توان گفت مسجد قادر است علاوه بر انتقال حضوری اطلاعات، با استفاده از رسانه های تصویری، صوتی، رسانه های نوشتاری انواع نرم افزارهای آموزشی، پرورشی، و سرگرمی های مفید این نقش خود را به ساعاتی غیر از ساعات حضور در مسجد گسترش دهد. گرفتن بازخورد اطلاعات ارائه شده در زمان های حضور مخاطب در مساجد بهترین فرصت برای هماهنگ کردن دو نوع آموزش ارائه شده است.
سازمان دهی حرکت های اجتماعی و تعالی فرهنگ معنوی و اجتماعی
مسجد از حالت تشکیلاتی برخوردار است و مخاطبان با هم امکان ارتباط تشکیلاتی دارند و این حرکت به دلیل سازمانی نبودن آن و غیر گروهی پایگاهی کاملاً مردمی است، امکان بهره برداری دشمن و سوق دادن جامعه به دیکتاتوری را به شدت کاهش می دهد و از دیگر سو پایگاه ارتباط دینی است و جهت ارتباطات در آن به خوبی روشن است و با این ویژگی ارتباط رسانه ای مسجد عمیق است، زیرا با دل ها و افکار هماهنگ سرو کار دارد و در عین حال یک رسانه قابل دسترس برای همه مخاطبان و علاقمندان است و این فضای معنوی جدای از نقش رسانه ای و ارتباطی اش به وسیله خطبا و علما ایجاد انگیزش در مخاطبان می کند و این جاست که علاوه بر نقش اطلاع رسانی نقش هدایتی را بر دوش می گیرد.
در این نقش هم مسجد، ساماندهی حرکت های معنوی و فرهنگی را برای همراهان خود دارد و هم رسانه های جمعی و ابزارهای ارتباطی با تمام تازگی های خود می توانند موثر واقع شوند.بنابراین اگر مسجد نقش تاثیر گذاری بر دل ها و تعالی افکار مخاطبان را در جوی قابل بول و دوست داشتنی راهم کند دیگران نخواهند توانست رذایل و ناکامی ها را به فراگیران انتقال دهند، بلکه به عنوان ابزاری در دست کاربران متعهد و متخصص راه تعالی و نشر فرهنگ دینی را بیش از پیش هموار خواهند ساخت.