سیر تاریخی و ویژه گی های مسجد الاقصی
سید مهدی جوکار
۱۳۹۱/۱۲/۲۰
بسمه تعالی
با توجه به نزدیک شدن به ایام گرامیداشت روز عظیم قدس ، که یادآور سیر مبارزات امت اسلام به ویژه مردم مظلوم فلسطین و نیز تجدید بیعت با آرمانهای بلند حضرت امام ( ره ) و رهبری است ، جا دارد حسب وظیفه مطالبی هر چند اندک ، در خصوص این روز بیان شود .
بسیاری از مسلمین به علتهای مختلف ، با سیر تاریخی و ویژگیهای مختلف مسجد الاقصی آشنایی ندارند ، لذا ما در این نوشتار کوتاه جهت آگاهی مشتاقان برخی از اطلاعات مهم این مسجد تاریخی و مقدس را بیان می کنیم .
مسجد الاقصی که یکی از مقدس ترین اماکن اسلامی برای مسلمانان جهان به شمار می رود ، نامی است اسلامی که خداوند برای این مکان برگزیده ودر قرآن کریم نیز به آن اشاره شده است .
« سبحان الذی اسرى بعبده لیلاً من المسجد الحرام الى المسجد الاقصى الذی بارکنا حوله لنریه من آیاتنا إنه هو السمیع البصیر» ( سوره اسراء ، آیه ۱۷ )
اقصی به معنای دورترین است ومقصود از آن اینکه این مسجد نسبت به دو مسجد بزرگ دیگر مسلمانان در مکه ومدینه دورتر ست.
این مسجد اولین قبله مسلمانان جایی که در دوران پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) ایشان به سوی این مسجد به اذن خداوند نماز بپا می داشتند و همچنین سومین مسجد شریف پس از مسجد الحرام و مسجد النبی در مکه و مدینه است .
مسجد الاقصی به گواه تاریخ نویسان دومین مسجد ساخته شده بر روی زمین پس از بیت الله الحرام محسوب می شود. نقل است که " حضرت آدم (علیه السلام) آنرا ساخته وزیر بنای آنرا چهل سال پس از ساختن بیت الله الحرام بنا به دستور خداوند نهاده است.
بنابراین صرف نظر از اعتقادات دینی ما مسلمانان ، قدمت ساخت این مسجد به بیش از یکهزار سال نیز سبب توجه جهانی به این مسجد خواهد بود.
جنبه تقدس داشتن مسجدالاقصی :
مسجد الاقصی بدین جهت مقدس شمرده می شود که این مکان شریف زمانی قبله اول مسلمانان بوده است و از سوی دیگر این مسجد ارتباط تنگاتنگی با جریان معراج رسول گرامی اسلام (ص) دارد و خداوند متعال نیز در نخستین آیه سوره اسرا که در بالا عنوان شد به جایگاه و موقعیت آن اشاره میکند.
از سوی دیگر از ابوذرغفاری از یاران پیامبراکرم ( ص ) نقل شده است که «من از رسول خدا پرسیدم ای رسول خدا اولین مسجدی که بر روی زمین احداث شده است کدام است؟ آن حضرت پاسخ دادند: مسجدالحرام سپس پرسیدم که پس از آن کدام مسجد است؟ فرمودند مسجدالاقصی». بنابراین مسجد الاقصی دومین مسجد بر روی زمین پس از مسجدالحرام در مکه مکرمه به شمار میرود.
آنچه بر اهمیت این مسجد و اهمیت نمازگزاردن در آن اشاره دارد، این فرموده نبی مکرم اسلام ( ص ) است: اگر فردی در منزل خود نماز بخواند ثواب همان یک روز نماز خود را میبرد اگر در مسجد نماز بگذارد ثواب ۲۵ نماز و اگر در مسجد جامع نماز بخواند خداوند ثواب ۵۰۰ نماز را به او اعطا میکند اما اگر در مسجد الاقصی نماز بگذارد ثواب ۵۰ هزار نماز را دریافت میکند.
توصیف مسجد الاقصی:
مسجد الاقصی شامل منطقه ای است مستطیل شکل در جنوب شرقی شهر قدس که دور تا دور آنرا دیوار در برگرفته واین دیوارها هم در داخل دیوارهای بخش قدیمی شهر قدس قرار گرفته اند.
مسجدالاقصی حدوداً ۱۴ کیلومتر تا رام الله مرکز اداره موقت فلسطین فاصله دارد. برخی از یهودیان ساکن بیت المقدس(اورشلیم) اعتقاد دارند که بقایای معبد «هیکل» (معبدی که سلیمان نبی به دستور خداوند ساخت و شرح آن در کتاب مقدس، بخش عهد عتیق آمدهاست) در زیر مسجدالاقصی قرار دارد وبرای تخریب مسجدالاقصی و احیای آن معبد تلاش میکنند.
مسجد الاقصی بر فراز فلاتی کوچک به نام فلات موریا ساخته شده است که "صخره" مشرفه بالاترین نقطه آن است ودقیقا در مرکز محوطه مسجد قرار گرفته است.
ابعاد مسجد از جنوب ۲۸۱ متر ، از شمال ۳۱۰ متر ، از شر ۴۶۲ متر واز غرب ۴۹۱ متر است .
این مساحت یک ششم مساحت بخش قدیمی شهر قدس را تشکیل می دهد .
این ابعاد از زمان ساخته شدن این مکان بعنوان مسجدی برای نمازگزاردن تغییر نکرده است وبر خلاف مسجد الحرام ومسجد نبوی در مکه مکرمه ومدینه منوره این محدوده در طول تاریخ خود شاهد توسعه مساحت نبوده است.
مسجد الاقصی چهارده دروازه دارد که پنج یا چهار دروازه از آنها بعداز فتح این شهر توسط صلاح الدین بسته شدند این دروازه ها عبارتند از باب الرحمه از شرق ، باب المنفرد ، المزدوج والثلاثی در جنوب از دروازه های بسته شده بودند.
اکنون ده دروازه همچنان باز می باشد که عبارتند از : باب المغاربه (النبی) ، باب السلسله (باب داوود) ، باب المتوضا (باب المطهره)، باب القطانین ، باب الحدید ، باب الناظر و باب الغوانمه (باب الخلیل) که همگی در قسمت غربی ونیز باب العتم (باب شرف الانبیاء) ، باب حطه ، باب الاسباط هم در بخش شمالی واقع اند.
مسجد الاقصی دارای چهار گلدسته است.
مسجد الاقصی پیش از آنکه این نام در قرآن کریم ذکر شود به بیت المقدس معروف بود.
مسجد الاقصی به اشتباه حرم قدسی شریف خوانده می شود این در حالی است که توصیف حرم تنها برای مسجد الحرام ومسجد النبی می باشد.
چرا یهودیان مدعی مسجدالاقصی هستند؟
بخش غربی وجنوبی صحن مسجد الاقصی اهمیت فراوانی برای یهودیان دارد. این دیوار به دیوار براق مشهور است وعلت نامگذاری آن به این اسم هم بسته شدن اسب رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم (براق) به این دیوار در زمان معراج بود .
این دیوار ۱۵۶ عرض و۵۶ پا طول دارد ، برخی از سنگ های این دیوار ۱۶ پا می باشند ، مسلمانان مسجدی را در این قسمت بنا نهادند.
در مقابل یهودیان ادعا می کنند که این دیوار بخش باقی مانده از دیوار " بارگاه سلیمان" است که هیردوس آنرا در سال ۱۸ قبل از میلاد بنا نهاده بود.
با اینکه حفاری های صهیونیستی تاکنون از یافتن دلیلی برای این ادعا عاجز مانده است اما آنها همچنان بر این ادعای خود پافشاری می کنند.
دردوره قیمومیت انگلیس یهودیان به این مکان دست درازی کرده وادعای مالکیت آنرا کردند این امر منجر به قیام فلسطینیان علیه آنان شد ، قیام براق که در سال ۱۹۲۹ رخ داد باعث شهادت ۱۱۶ نفر وزخمی شدن ۲۳۲ نفر وزندانی شدن حدود یکهزار نفر دیگر از فلسطینیان گردید. ، مسئولین انگلیسی ۲۶ نفر از زندانیان فلسطینی را به اعدام محکوم کردند ، کشتار بی رحمانه فلسطینیان مواضع جانبدارانه انگلیس از یهودیان وصهیونیستها باعث شد تا کمیته بین المللی حقیقت یابی تشکیل شود. این کمیته در پایان تحقیقات خود تاکید کرد مالکیت این مکان از آن مسلمانان است ، نظر این کمیته در ژانویه ۱۹۳۰ اعلام شد.
با این حال صهیونیستها همچنان ادعا می کنند که مسجد الاقصی بر روی ویرانه های بارگاه سلیمان برپا شده وتلاش خود را برای انهدام آن ادامه می دهند.
تفاوت قبه الصخره با مسجد الاقصی :
بسیاری از مردم دنیا تصور می کنند که مسجد قبه الصخره ( با گنبد طلایی ) همان مسجد الاقصی است ، و موضوع اشتباه گرفتن مسجد الاقصی با مسجد القبه تا حدی به دلیل نزدیکی این دو بنا و قرار گرفتنشان همراه با برخی ابنیه ی دیگر در مجموعه ی این مکان است. اما به نظر می رسد در ورای این تشابه ساده,مسئله مهم تری پنهان است,آنچنان که یکی از اساتید دانشگاه زاید امارات,چند سال پیش در نامه ای به یکی از نشریات چنین نوشت : بین مسجد الاقصی و مسجد القبه الصخره سردرگمی قابل توجهی وجود دارد . هرگاه در رسانه های محلی و بین المللی ذکری از مسجد الاقصی به میان می آید عکسی از مسجد القبه نمایش داده می شود دلیل اصلی این مسئله عدم اطلاع عموم مردم هم راستا با توطئه های رژیم صهیونیستی است ، در زمان اقامتم در ایالات متحده نیز بارها با این مسئله مواجه بودم تا ان که اطلاع یافتم صهیونیست ها در امریکا چنین تصاویری را چاپ و متتشر کرده و گاه با قیمت بسیار اندک و حتی رایگان در اختیار اعراب و مسلمانان قرار می دهند ،بدین ترتیب مسلمانان ان را به تمام نقاط ، دیوار منازل و دفاتر کارنصب می کنند. همین مسئله موید این است که سران صهیونیستی می خواهند تصویر مسجد الاقصی را از اذهان مردم پاک کنند تا بتوانند آن را تخریب و معبد مورد ادعای خود را پنهانی بنا کنند و اگر کسی شکایت یا اعتراضی داشته باشد تصویر مسجدالقبه را نشان خواهند داد و اظهار خواهند داشت که اتفاقی نیفتاده است.
مسجد القبه (قبه الصخره) :
این مسجد در گرامیداشت معراج پیامبر بنا شد . بنای آن در سال ۶۷هجری آغاز و در سال ۷۱ هجری تکمیل شد این مسجد متشکل از قاعده ای هشت وجهی است که دو راهروی هم مرکز هشت وجهی را در بر گرفته است ,آن ها نیز به نوبه ی خود جایگاه مرکزی دایره ای شکلی,حاوی صخره را احاطه کرده اند.گمان می رود این همان صخره ای است که پیامبر اکرم(ص) در شب معراج پس از آن که با براق به مسجد الاقصی آمد ,از فراز آن به آسمان رفت ، در بالای قاعده ی هشت وجهی و بلافاصله در بالای دایره ای که صخره را احاطه کرده است ,قبه ای دو لایه , با قطر ۱۸ تا ۲۰ متر و ارتفاع تقریبی ۲۳ متر قرار دارد. گنبد طلایی این بنا به طرز جالب توجهی بر کل ساختمان احاطه دارد .منابع :
* قرآن کریم
* اینترنت
* دانشنامه جهان اسلام
* کتاب اشنایی با ادیان بزرگ ، تالیف حسن توفیقی ، چاپ نهم ،صفحه ۸۸
* نشریه نداء القدس
|