ریشه تقدس مسجدالاقصی کجاست؟
۱۳۹۱/۱۲/۲۰

از عبداللّه‏ بن عمر روایت شده که انبیا بیت‏المقدس را ساختند و در آن زیستند و یک وجب از آن نیست مگر اینکه پادشاهى بر آن سجده کرده باشد. مقاتل بن سلیمان نیز گفته هر وجب از آن، محل سجود انبیا و پیامبران بوده است.

خبرگزاری شبستان: مسجدالاقصى قبله اوّل مسلمین جهان و مرکز توجّه خاص عالم اسلام، از ابعاد گوناگونى حائز اهمیت و ارزش است، زیرا از یک سو بررسى تاریخ پر فراز و نشیب این مکان مقدس که افتخار پذیرایى قدوم مبارک انبیاى عظام را داشته است و محل صعود بزرگترین برگزیده خداوند حضرت محمد«صلى‏الله‏علیه‏و‏آله» به معراج است، توجّه خاص و ویژه‏اى را به این مسجد و مکان مقدس مى‏طلبد و از سوى دیگر این مکان مقدس هم از نظر پیشینه تاریخى، مهّم و هم اکنون از جنبه سیاسى و اجتماعى نیز به دلیل تعرض نااهلان و دشمنان، اهمیت بیشترى یافته، باید مورد بررسى عمیق‏تر قرار گیرد.
 
شهر قدس از جایگاه بزرگى نزد مسلمانان، مسیحیان و یهودیان برخوردار است؛ که قدس زادگاه ادیان سه‏گانه بوده و بسیارى از پیامبران و انبیا در قدس به سر مى‏بردند یا به نحوى با آن در ارتباط بودند. این موضوع از حقایق تاریخى به شمار مى‏آید و داستان‏ها و روایت‏هاى متعددى درباره آن‏ها نقل شده و نمى‏توان آن را با ادلّه تاریخى اثبات کرد؛ از جمله مى‏توان به ارتباط حضرت ابراهیم، یعقوب، اسحاق، عیسى، یحیى، زکریا و صالح با بیت‏المقدس اشاره کرد. روایت‏ها و داستان‏هاى بسیارى درباره ارتباط میان قدس و خانه آدم و نوح و سام نقل شده است.
 
در روایتى آمده است که حضرت آدم علیه‏السلام در غارى بین قدس و مسجد حضرت ابراهیم به خاک سپرده شد. همچنین روایت شده که کشتى حضرت نوح پس از طى مسافتى بر بیت‏المقدس رسید و به اذن خداوند زبان گشود و گفت: اى نوح! این بیت‏المقدس و محل سکونت انبیا (و فرزندان تو) مى‏باشد و آمده است که سام بن نوح این منطقه را ساخته و بر آن حکومت کرد و به «ملکى صادق» ملقّب گشت.

از عبداللّه‏ بن عمر نیز روایت شده که انبیا بیت‏المقدس را ساختند و در آن زیستند و یک وجب از آن نیست مگر اینکه پادشاهى بر روى آن سجده کرده باشد و مقاتل بن سلیمان نیز گفته هر وجب از آن، محل سجود انبیا و پیامبران و فرشتگان بوده است. ایمان به پیامبران و رساله‏هاى آسمانى، از اصول عقیده اسلامى است.
 
دین اسلام براى تصدیق ادیان آسمانى پیش از خود آمد. در آیه ۳ و ۴ سوره آل‏عمران آمده است: « نَزَّلَ عَلَیْکَ الْکِتَـبَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ وَأَنْزَلَ التَّوْرَاةَ وَالْإِنجِیلَ مِن قَبْلُ هُدىً لِلنَّاسِ وَأَنْزَلَ الْفُرْقَانَ» و در آیه ۱۳ سوره شورى نیز آمده « شَرَعَ لَکُم مِنَ الدِّینِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحاً وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلاَ تَتَفَرَّقُوا فِیهِ» با توجه به این آیات مى‏توان یکی از اماکن مقدس را مسجد الاقصی دانست. دومین مسجدى است که حضرت ابراهیم بعد از کعبه آن را ساخت. الاقصى یعنى دورتر و به‏معناى دور از مکه و مسجدالحرام است.
 
اما از نظر مسیحیان، پس از این‏که روم‏ها در اطراف مسجدالاقصى صلیبى را کشف کردند، در سال ۳۳۵ به دستور ملکه هیلانا در همان مکان کلیسایى ساخته شد. آنان معتقدند این صلیب همان صلیبى است که حضرت عیسى علیه‏السلام با آن به‏دار آویخته شد و از مهم‏ترین اماکن مقدس آن‏ها به‏شمار مى‏آید و در کنار دیوار براق واقع است.
 
هیکل سلیمان نیز از جمله اماکن مقدس یهودیان به شمار مى‏رود و صهیونیست‏ها تا امروز آن هیکل را در ارتفاعات قدس و اطراف مسجدالاقصى جستجو مى‏کنند.
 
جایگاه مسجد الاقصى در قرآن و روایات
نخست باید به اولین آیه سوره اسراء که در آن، نام مسجدالاقصى ذکر شده است، اشاره کرد: «سُبْحانَ الَّذى اَسْرى بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ اِلَى الْمَسْجِدِالاَقْصَى الَّذى بارَکْنا حَوْلَهُ لِنُریَهُ مِنْ ایاتِنا اِنَّهُ هُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ».

براساس این آیه شریفه، مسجدالاقصى موضوع بحث و بررسى مفصل مفسرین قرآن قرار گرفته است؛ چون یکى از بزرگترین و مهمترین حوادث طول تاریخ از این مکان مقدس آغاز شده است، سفرى که تنها براى یک مسافر در طول تاریخ رخ داده است، مسافرى که به یُمن وجود او عالم آفریده شد. به همین جهت این مکان از ویژگى و خصوصیت خاصى در جهان برخوردار است که براى هیچ نقطه دیگر از عالم این
افتخار وجود ندارد.

اما از نظر روایات به جهت رعایت اختصار به تعداد معدودى اشاره مى‏شود:
۱ . رسول خدا«صلى‏الله‏علیه‏و‏آله» فرمود: «...اِنَّ الصَّلاةَ فى مَسْجِدى هذا اَفْضَلُ مِن اَلْفِ 
صَلاةٍ فیما سِواهُ اِلاَّ الْمَسْجِدَ الْحَرام وَ الْمَسْجِدَالاَقْصى».

۲ . اُم سلمه مى‏گوید: از پیامبر«صلى‏الله‏علیه‏و‏آله» شنیدم:« مَن اَهَلَّ بِحَجَّةٍ اَوْ عُمْرَةٍ مِنَ الْمَسْجِدِ الاَقْصى اِلَى الْمَسْجِدِ الْحَرام غُفِرَ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ».

۳ . رسول خدا«صلى‏الله‏علیه‏و‏آله» فرمود: «لاتَشُّدُ الرَّحال اِلاّ اِلى ثَلاثَةِ مَساجِدٍ مَسْجِدِ الْحَرامِ وَ مَسْجِدِ الاَقْصى وَ مَسْجدِى هذا».

۴ . امام باقر«علیه‏السلام» مى‏فرماید: «ثُمَّ المَساجِدُ مَعَ اِشْتِراکِها فى مُطْلَقِ الْفَضیلَةِ تَخْتَلِفُ بِحَسَبِ مِقْدارِها فَبَعْضُها اَفْضَلُ مِنْ بَعْضٍ فَمَسْجِدُالْحَرام اَفْضَلُ مِنْ غَیْرِهِ ... ثُمَّ مَسْجِدُالنَّبِىِّ ثُمَّ مَسْجِدُالاَقْصى...».

۵ . ابوالمعالى مشرف روایت مى‏کند:« مَنْ حَجَّ وَ صَلّى فى مَسْجِدِ الْمَدینَةِ وَ مَسْجِدِ الاَقْصى فى عامٍ واحِد خَرَجَ مِن ذُنُوبِهِ کَیَومٍ وَلَدَتْهُ اُمُّه». 
از جمع بندى آیات و روایات و بررسى منابع روایى و تفسیرى این مطلب ثابت مى‏شود که اهمیت و منزلت این مسجد به گونه‏اى است که در برخى از موارد معادل مسجدالحرام ذکر گردیده و از همان درجه و اعتبار برخوردار شده است! علاوه بر این که مسجدالاقصى در دوران صدر اسلام، عنوان قبله اول مسلمین را داشته است از این رو از قداست و معنویت ویژه‏اى برخوردار است.
 
اکنون قدس، که قبله‏گاه سه دین بزرگ الهى است و جاى جاى آن یادآور خاطرات انبیاى بزرگ الهى، که براى سلامت و سعادت انسان‏ها مرارت‏ها کشیده‏اند، مى‏باشد، در زنجیره صهیونیسم گرفتار است و به جاى آنکه از این نقطه مشترک و مقدس متعلق به ادیان ابراهیمى در جهت نزدیکى و همدلى بهره گرفته شود، فرصت گفتگو و آرامش را از پیروان هر سه دین ستانده‏اند و با یکى دانستن صهیونیسم و یهود، موحدان جهان و یهودیان موحد را دل‏آزرده کرده‏اند؛ زیرا دین یهود را ابزارى براى تفرقه میان امت خدا و بهره‏گیرى مادى و چند روزه از دنیا ساخته‏اند