چهل حدیث روزه
۱۳۹۱/۱۲/۲۰

۱-پایه‏هاى اسلام 
قال الباقر علیه السلام: 
بنى الاسلام على خمسة اشیاء، على الصلوة و الزکاة و الحج و الصوم و الولایه. 
امام باقر علیه السلام فرمود: 
اسلام بر پنج چیز استوار است، برنماز و زکات حج و روزه و ولایت (رهبرى اسلامى).فروع کافى، ج ۴ ص ۶۲، ح 
۲-فلسفه روزه 
قال الصادق علیه السلام: 
انما فرض الله الصیام لیستوى به الغنى و الفقیر. 
امام صادق علیه السلام فرمود: 
خداوند روزه را واجب کرده تا بدین وسیله دارا و ندار (غنى و فقیر) مساوى گردند. 
من لا یحضره الفقیه، ج ۲ ص ۴۳، ح ۱ 
۳-روزه آزمون اخلاص 
قال امیرالمومنین علیه السلام: 
فرض الله ... الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق‏امام على علیه السلام فرمود: 
خداوند روزه را واجب کرد تا به وسیله آن اخلاص خلق را بیازماید. 
نهج البلاغه، حکمت ۲۵۲ 
۴-روزه یاد آور قیامت
قال الرضا علیه السلام: 
انما امروا بالصوم لکى یعرفوا الم الجوع و العطش فیستدلوا على فقر الاخر. 
امام رضا علیه السلام فرمود: 
مردم به انجام روزه امر شده‏اند تا درد گرسنگى و تشنگى را بفهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگى آخرت را بیابند. 
وسائل الشیعه، ج ۴ ص ۴ ح ۵ علل الشرایع، ص ۱۰ 
۵-روزه زکات بدن 
قال رسول الله صلى الله علیه و آله لکل شیئى زکاة و زکاة الابدان الصیام. 
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: 
براى هر چیزى زکاتى است و زکات بدنها روزه است. 
الکافى، ج ۴، ص ۶۲، ح ۳ 
۶-روزه سپر آتش 
قال رسول الله صلى الله علیه و آله: 
الصوم جنة من النار. 
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: 
روزه سپر آتش (جهنم) است. «یعنى بواسطه روزه گرفتن انسان از آتش جهنم در امان خواهد بود.»
الکافى، ج ۴ ص ۱۶۲ 
۷-اهمیت روزه 
الصوم فى الحر جهاد. 
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: 
روزه گرفتن در گرما، جهاد است. 
بحار الانوار، ج ۹۶، ص ۲۵۷ 
۸-روزه نفس 
قال امیرالمومنین علیه السلام 
صوم النفس عن لذات الدنیا انفع الصیام. 
امیرالمومنان على علیه السلام فرمود: 
روزه نفس از لذتهاى دنیوى سودمندترین روزه‏هاست. 
غرر الحکم، ج ۱ ص ۴۱۶ ح ۶۴ 
۹-روزه واقعى 
قال امیرالمومنین علیه السلام 
الصیام اجتناب المحارم کما یمتنع الرجل من الطعام و الشراب. 
امام على علیه السلام فرمود: 
روزه پرهیز از حرامها است همچنانکه شخص از خوردنى و نوشیدنى پرهیز مى‏کند. 
بحار ج ۹۳ ص ۲۴۹ 
۱۰-برترین روزه 
قال امیرالمومنین علیه السلام 
صوم القلب خیر من صیام اللسان و صوم اللسان خیر من صیام البطن. 
امام على علیه السلام فرمود: 
روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شکم است. 
غرر الحکم، ج ۱، ص ۴۱۷، ح ۸۰ 
۱۱-روزه چشم و گوش 
قال الصادق علیه السلام 
اذا صمت فلیصم سمعک و بصرک و شعرک و جلدک. 
امام صادق علیه السلام فرمود: 
آنگاه که روزه مى‏گیرى باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه‏دار باشند.«یعنى از گناهان پرهیز کند.» 
الکافى ج ۴ ص ۸۷، ح ۱ 
۱۲-روزه اعضا و جوارح 
عن فاطمه الزهرا سلام الله علیها 
ما یصنع الصائم بصیامه اذا لم یصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه. 
حضرت زهرا علیها السلام فرمود: 
روزه‏دارى که زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نکرده روزه‏اش به چه کارش خواهد آمد. 
بحار، ج ۹۳ ص ۲۹۵ 
۱۳-روزه ناقص 
قال الباقر علیه السلام 
لا صیام لمن عصى الامام و لا صیام لعبد ابق حتى یرجع و لا صیام لامراة ناشزة حتى تتوب و لاصیام لولد عاق حتى یبر. 
امام باقر علیه السلام فرمود: 
روزه این افراد کامل نیست: 
۱ - کسى که امام (رهبر) را نافرمانى کند. 
۲ - بنده فرارى تا زمانى که برگردد. 
۳ - زنى که اطاعت‏شوهر نکرده تا اینکه توبه کند. 
۴ - فرزندى که نافرمان شده تا اینکه فرمانبردار شود. 
بحار الانوار ج ۹۳، ص ۲۹۵. 
۱۴-روزه بى ارزش 
قال امیرالمومنین علیه السلام 
کم من صائم لیس له من صیامه الا الجوع و الظما و کم من قائم لیس له من قیامه الا السهر و العناء. 
امام على علیه السلام فرمود: 
چه بسا روزه‏دارى که از روزه‏اش جز گرسنگى و تشنگى بهره‏اى ندارد و چه بسا شب زنده‏دارى که از نمازش جز بیخوابى و سختى سودى نمى‏برد. 
نهج البلاغه، حکمت ۱۴۵
۱۵-روزه و صبر 
عن الصادق علیه السلام فى قول الله عزوجل 
«واستعینوا بالصبر و الصلوة‏» 
قال: الصبر الصوم. 
امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند عزو جل که فرموده است: از صبر و نماز کمک بگیرید، صبر، روزه است. 
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۹۸، ح ۳ 
۱۶-روزه و صدقه 
قال الصادق علیه السلام 
صدقه درهم افضل من صیام یوم. 
امام صادق علیه السلام فرمود 
یک درهم صدقه دادن از یک روز روزه مستحبى برتر و والاتر است. 
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۱۸، ح ۶ 
۱۷-پاداش روزه 
قال رسول الله صلى الله علیه و آله: قال الله تعالى
الصوم لى و انا اجزى به 
رسول خدا فرمود خداى تعالى فرموده است: 
روزه براى من است و من پاداش آن را مى‏دهم. 
وسائل الشیعه ج ۷ ص ۲۹۴، ح ۱۵ و ۱۶ ; ۲۷ و ۳۰ 
۱۸-جرعه نوشان بهشت
قال رسول الله صلى الله علیه و آله 
من منعه الصوم من طعام یشتهیه کان حقا على الله ان یطعمه من طعام الجنة و یسقیه من شرابها. 
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: 
کسى که روزه او را از غذاهاى مورد علاقه‏اش باز دارد برخداست که به او از غذاهاى بهشتى بخورانند و از شرابهاى بهشتى به او بنوشاند. 
بحار الانوار ج ۹۳ ص ۳۳۱ 
۱۹-خوشا بحال روزه داران 
قال رسول الله صلى الله علیه و آله 
طوبى لمن ظما او جاع لله اولئک الذین یشبعون یوم القیامة 
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: 
خوشا بحال کسانى که براى خدا گرسنه و تشنه شده‏اند اینان در روز قیامت‏سیر مى‏شوند. 
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۹۹، ح‏۲. 
۲۰-مژده به روزه‏داران 
قال الصادق علیه السلام 
من صام لله عزوجل یوما فى شدة الحر فاصابه ظما و کل الله به الف ملک یمسحون وجهه و یبشرونه حتى اذا افطر. 
امام صادق علیه السلام فرمود: 
هر کس که در روز بسیار گرم براى خدا روزه بگیرد و تشنه شود خداوند هزار فرشته را مى‏گمارد تا دست‏به چهره او بکشند و او را بشارت دهند تا هنگامى که افطار کند. 
الکافى، ج ۴ ص ۶۴ ح ۸; بحار الانوار ج ۹۳ ص ۲۴۷ 
۲۱-شادى روزه دار 
قال الصادق علیه السلام 
للصائم فرحتان فرحة عند افطاره و فرحة عند لقاء ربه 
امام صادق علیه السلام رمود: 
براى روزه دار دو سرور و خوشحالى است: 
۱ - هنگام افطار ۲ - هنگام لقاء پروردگار (وقت مردن و در قیامت) 
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۹۰ و ۲۹۴ ح‏۶ و ۲۶. 
۲۲-بهشت و باب روزه‏دارن 
قال رسول الله صلى الله علیه و آله

ان للجنة بابا یدعى الریان لا یدخل منه الا الصائمون. 
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: 
براى بهشت درى است‏بنام (ریان) که از آن فقط روزه داران وارد مى‏شوند. 
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۹۵، ح‏۳۱. 
معانى الاخبار ص ۱۱۶ 
۲۳-دعاى روزه‏داران 
قال الکاظم (علیه السلام) 
دعوة الصائم تستجاب عند افطاره 
امام کاظم (علیه السلام) فرمود: 
دعاى شخص روزه‏دار هنگام افطار مستجاب مى‏شود. 
بحار الانوار ج ۹۲ ص ۲۵۵ ح ۳۳. 
۲۴-بهار مومنان 
قال رسول الله (صلى الله علیه و آله) 
الشتاء ربیع المومن یطول فیه لیله فیستعین به على قیامه و یقصر فیه نهاره فیستعین به على صیامه. 
رسول خدا (صلى الله علیه و آله) فرمود: 
زمستان بهار مومن است از شبهاى طولانى‏اش براى شب زنده‏دارى واز روزهاى کوتاهش براى روزه دارى بهره مى‏گیرد. 
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۳۰۲، ح ۳. 
۲۵-روزه مستحبى 
قال الصادق (علیه السلام) 
من جاء بالحسنة فله عشر امثالها من ذلک صیام ثلاثة ایام من کل شهر. 
امام صادق علیه السلام فرمود: 
هر کس کار نیکى انجام دهد ده برابر آن پاداش دارد و از جمله آنها سه روز روزه در هر ماه است. 
وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۱۳، ح ۳۳ 
۲۶-روزه ماه رجب 
قال الکاظم (علیه السلام) 
رجب نهر فى الجنه اشد بیاضا من اللبن و احلى من العسل فمن صام یوما من رجب سقاه الله من ذلک النهر. 
امام کاظم (علیه السلام) فرمود: 
رجب نام نهرى است در بهشت از شیر سفیدتر و از عسل شیرین‏تر هرکس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد خداوند از آن نهر به او مى‏نوشاند. 
من لا یحضره الفقیه ج ۲ ص ۵۶ ح ۲ 
وسائل الشیعه ج ۷ ص ۳۵۰ ح ۳
۲۷-روزه ماه شعبان 
من صام ثلاثة ایام من اخر شعبان و وصلها بشهر رمضان کتب الله له صوم شهرین متتابعین. 
امام صادق (علیه السلام) فرمود: 
هر کس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگیرد و به روزه ماه رمضان وصل کند خداوند ثواب روزه دو ماه پى در پى را برایش محسوب مى‏کند. 
وسائل الشیعه ج ۷ ص ۳۷۵،ح ۲۲ 
۲۸-افطارى دادن(۱) 
قال الصادق (علیه السلام) 
من فطر صائما فله مثل اجره 
امام صادق (علیه السلام) فرمود: 
هر کس روزه دارى را افطار دهد، براى او هم مثل اجر روزه دار است. 
الکافى، ج ۴ ص ۶۸، ح ۱ 
۲۹-افطارى دادن (۲) 
قال الکاظم (علیه السلام) 
فطرک اخاک الصائم خیر من صیامک. 
امام کاظم (علیه السلام) فرمود: 
افطارى دادن به برادر روزه دارت از گرفتن روزه (مستحبى) بهتر است. 
الکافى، ج ۴ ص ۶۸، ح ۲ 
۳۰-روزه خوارى 
قال الصادق (علیه السلام) 
من افطر یوما من شهر رمضان خرج روح الایمان منه 
امام صادق (علیه السلام)فرمود: 
هر کس یک روز ماه رمضان را (بدون عذر)، بخورد - روح ایمان از او جدا مى‏شود 
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۱۸۱، ح ۴ و ۵ 
من لا یحضره الفقیه ج ۲ ص ۷۳، ح ۹ 
۳۱-رمضان ماه خدا 
قال امیرالمومنین 
شهر رمضان شهر الله و شعبان شهر رسول الله و رجب شهرى 
امام على (علیه السلام) فرمود: 
رمضان ماه خدا و شعبان ماه رسول خدا و رجب ماه من است. 
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۶۶، ح ۲۳. 
۳۲-رمضان ماه رحمت
قال رسول الله (صلى الله علیه و آله) 
... و هو شهر اوله رحمة و اوسطه مغفرة و اخره عتق من النار. 
رسول خدا (صلى الله علیه و آله) فرمود: 
رمضان ماهى است که ابتدایش رحمت است و میانه‏اش مغفرت و پایانش آزادى از آتش جهنم. 
بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۴۲ 
۳۳-فضیلت ماه رمضان 
قال رسول الله (صلى الله علیه و آله) 
ان ابواب السماء تفتح فى اول لیلة من شهر رمضان و لا تغلق الى اخر لیلة منه 
رسول خدا (صلى الله علیه و آله) فرمود: 
درهاى آسمان در اولین شب ماه رمضان گشوده مى‏شود و تا آخرین شب آن بسته نخواهد شد. 
بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۴۴ 
۳۴-اهمیت ماه رمضان 
قال رسول الله (صلى الله علیه و آله) 
لو یعلم العبد ما فى رمضان لود ان یکون رمضان السنة 
رسول خدا (صلى الله علیه و آله) فرمود: 
اگر بنده «خدا» مى‏دانست که در ماه رمضان چیست [چه برکتى وجود دارد] دوست مى‏داشت که تمام سال، رمضان باشد. 
بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۴۶ 
۳۵-قرآن و ماه رمضان 
قال الرضا (علیه السلام) 
من قرا فى شهر رمضان ایة من کتاب الله کان کمن ختم القران فى غیره من الشهور. 
امام رضا (علیه السلام) فرمود: 
هر کس ماه رمضان یک آیه از کتاب خدا را قرائت کند مثل اینست که درماههاى دیگر تمام قرآن را بخواند. 
بحار الانوار ج ۹۳، ص ۳۴۶ 
۳۶-شب سرنوشت‏ساز 
قال الصادق (علیه السلام) 
راس السنة لیلة القدر یکتب فیها ما یکون من السنة الى السنة. 
امام صادق (علیه السلام) فرمود: 
آغاز سال (حساب اعمال) شب قدر است. در آن شب برنامه سال آینده نوشته مى‏شود. 
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۵۸ ح ۸ 
۳۷-برترى شب قدر 
قیل لابى عبد الله (علیه السلام) 
کیف تکون لیلة القدر خیرا من الف شهر؟ قال: العمل الصالح فیها خیر من العمل فى الف شهر لیس فیها لیلة القدر. 
از امام صادق (علیه السلام) سوال شد: 
چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟ 
حضرت فرمود: کار نیک در آن شب از کار در هزار ماه که در آنها شب قدر نباشد بهتر است. 
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۵۶، ح ۲ 
۳۸-تقدیر اعمال 
قال الصادق (علیه السلام) 
التقدیر فى لیلة تسعة عشر و الابرام فى لیلة احدى و عشرین و الامضاء فى لیلة ثلاث و عشرین. 
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
برآورد اعمال در شب نوزدهم انجام مى‏گیرد و تصویب آن در شب بیست ویکم و تنفیذ آن در شب بیست‏سوم. 
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۵۹ 
۳۹-احیاء شب قدر 
عن فضیل بن یسار قال: 
کان ابو جعفر (علیه السلام) اذا کان لیلة احدى و عشرین و لیلة ثلاث و عشرین اخذ فى الدعا حتى یزول اللیل فاذا زال اللیل صلى. 
فضیل بن یسار گوید: 
امام باقر (علیه السلام) در شب بیست و یکم و بیست‏سوم ماه رمضان مشغول دعا مى‏شد تا شب بسر آید و آنگاه که شب به پایان مى‏رسید نماز صبح را مى‏خواند. 
وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۲۶۰، ح ۴ 
۴۰-زکات فطره 
قال الصادق (علیه السلام) 
ان من تمام الصوم اعطاء الزکاة یعنى الفطرة کما ان الصلوة على النبى (صلى الله علیه و آله) من تمام الصلوة. 
امام صادق (علیه السلام) فرمود: 
تکمیل روزه به پرداخت زکاة یعنى فطره است، همچنان که صلوات بر پیامبر (صلى الله علیه و آله) کمال نماز است. 
وسائل الشیعه، ج ۶ ص ۲۲۱، ح ۵