مجموعه ویژگى‏هاى و برکات ماه رمضان
۱۳۹۱/۱۲/۲۰
مجموعه ویژگى‏هاى و برکات ماه رمضان
  ویژگی‌های ماه رمضان  - 
۱.  ماه خدا
- قال رسول الله‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله:شعبنان، ماه من است و ماه رمضان، ماه خداست .
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله:ماه رمضان، ماه خداست و ماه شعبان، ماه من است؛ شعبانِ پاک‏کننده و رمضانِ پوشاننده [و جبران‏کننده گناهان] .
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: رمضان، ماه خداست. این ماه، بهار فقیران است .
- الإمام علیّ علیه‏السلام:رمضان، ماه خداست؛ شعبان، ماه پیامبر خداست و رجب، ماه من است. 
پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله در توصیف ماه رمضان فرمود: آن، ماهى است که در آن به میهمانى خدا دعوت شده‏اید و در آن، از اهل کرامت خدا قرار داده شده‏اید. نفَس‏هایتان در آن، تسبیح است؛ خوابتان در آن، عبادت است؛ عمل(خیرِ) شما در آن، پذیرفته است؛ و دعاى شما در آن، مستجاب است. 
۲.ماه میهمانى خدا 
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله ـ فی وَصفِ شَهرِ رَمَضانَ ـ : پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله در توصیف ماه رمضان فرمود: آن، ماهى است که در آن به میهمانى خدا دعوت شده‏اید و در آن، از اهل کرامت خدا قرار داده شده‏اید. نفَس‏هایتان در آن، تسبیح است؛ خوابتان در آن، عبادت است؛ عمل(خیرِ) شما در آن، پذیرفته است؛ و دعاى شما در آن، مستجاب است.
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: پیامبر خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمود: چون روز قیامت شود، منادى ندا مى‏دهد: «کجایند میهمانان خدا ؟» پس روزه‏داران را مى‏آورند ... ، آنان را بر مَرکب‏هایى عالى از [جنس] نور سوار مى‏کنند، و در حالى که تاج کرامت بر سر آنان است، آنان را به بهشت مى‏برند.
-امام على علیه‏السلام در خطبه خویش در اولین روز از ماه رمضان فرمود: اى روزه‏دار! در کار خود بیندیش، که تو در این ماه، میهمان پروردگار خویش هستى! بنگر که در شب و روزت چگونه‏اى و چگونه اعضاى خود را از نافرمانى پروردگارت نگه مى‏دارى! 
بنگر! مبادا در شب، خواب باشى و در روز، غافل. پس، این ماه بگذرد و [بار] گناهت بر دوشت مانده باشد و آنگاه که روزه‏داران پاداش‏هاى خود را مى‏گیرند، از زیانکاران باشى و آنگاه که آنان از کرامت مولایشان نصیب مى‏برند، از محرومان باشى و آنگاه که آنان از سعادت همسایگى با پروردگارشان برخوردار مى‏گردند، تو از رانده‏شدگان باشى! 
پیامبر خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمود: چون روز قیامت شود، منادى ندا مى‏دهد: «کجایند میهمانان خدا ؟» پس روزه‏داران را مى‏آورند ... ، آنان را بر مَرکب‏هایى عالى از [جنس] نور سوار مى‏کنند، و در حالى که تاج کرامت بر سر آنان است، آنان را به بهشت مى‏برند.
- قال الإمام الباقر علیه‏السلام: ماه رمضان، ماه رمضان! روزه‏داران در آن، میهمانان خدا و اهل کرامت الهى‏اند. هر کس ماه رمضان بر او وارد شود و او روزش را روزه بگیرد و بخشى از شبش را به عبادت و نماز بایستد و از آنچه خداوند بر او حرام کرده، پرهیز کند، بدون حساب وارد بهشت مى‏شود
۳.سَرور ماه‏ها 
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله:ماه رمضان، سَرور ماه‏هاست . 
- قال الإمام الرضا علیه‏السلام:امام رضا علیه‏السلام فرمود: چون روز قیامت شود، ماه‏ها را به رستاخیز مى‏آورند، در حالى که ماه رمضان، که با هر زیور نیکویى آراسته است، پیشاپیش آنهاست. آن روز، ماه رمضان در میان ماه‏ها، همچون ماه در میان ستاره‏هاست. مردمى که آنجا گرد آمده‏اند، به یکدیگر مى‏گویند: دوست داشتیم که این چهره‏ها را مى‏شناختیم! 
منادى، از سوى خداى متعال ندا سر مى‏دهد که: «اى همه آفریدگان! اینها، سیماى ماه‏هایى است که نزد خداوند، از روزى که آسمان‏ها و زمین را آفرید، شمارشان در کتاب خدا دوازده ‏تاست. سَرور و برترِ آنها، ماه رمضان است. آن را آشکار ساختم تا برترى ماه مرا بر ماه‏هاى دیگر بشناسید و تا براى مردان و زنانى که بنده من‏اند، شفاعت کند و من هم شفاعتش را درباره آنان بپذیرم.» 
۴. شب قدر، در ماه رمضان است 
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله:ماه رمضان، شما را فرا رسیده است؛ ماهى مبارک ... که در آن، شب قدر است که بهتر از هزار ماه است. محروم، کسى است که از آن شب، محروم بماند. 
- از پیامبر خدا درباره شب قدر پرسیدند و من هم مى‏شنیدم. فرمود: «آن، در هر ماه رمضانى هست.» 
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: ماه رمضان، شما را فرا رسیده است؛ ماهى مبارک ... که در آن، شب قدر است که بهتر از هزار ماه است. محروم، کسى است که از آن شب، محروم بماند. 
- مسند ابن حنبل عن أبی مرثد: از ابوذر پرسیدم: آیا از پیامبر خدا درباره شب قدر پرسیده‏اى؟ 
گفت: «من از همه مردم، بیشتر، پرسشگر آن بودم . 
گفتم: اى پیامبر خدا! مرا از شب قدر آگاه ساز که آیا در رمضان است یا در غیر آن؟ 
فرمود: "در رمضان است." 
گفتم: آیا همراه با پیامبران است، تا وقتى که باشند و چون پیامبران بمیرند، شب قدر هم برداشته مى‏شود، یا آن که شب قدر تا روز قیامت هست؟ 
فرمود: تا روز قیامت هست.» 
---------------------------------------
منبع:ماه خدا، محمدی ری شهری،‌ج ۱، ص ۳۸.
  برکات ماه رمضان
۱.آمرزش الهى 
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: رمضان را به این خاطر رمضان نامیده‏اند که گناهان را مى‏سوزاند . 
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: آیا مى‏دانید که چرا شعبان را شعبان نامیده‏اند؟ چون از آن، خیر فراوان براى رمضان، منشعب مى‏شود، و رمضان را به این خاطر رمضان نامیده‏اند که گناهان در آن، سوزانده مى‏شوند . 
هر کس رمضان را از روى ایمان و براى خدا و پاداش او، روزه بگیرد و به عبادت برخیزد، گناهان گذشته‏اش آمرزیده مى‏شود؛ و هر کس شب قدر را از روى ایمان و به امید پاداش الهى، به عبادت بایستد، گناهان گذشته‏اش بخشوده مى‏گردد. 
- الدرّ المنثور عن عائشة: به پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله گفتند: اى پیامبر خدا! رمضان چیست؟ فرمود: «خداوند در آن، گناهان مؤمنان را مى‏سوزاند و مى‏آمرزد.» 
- قال رسول الله‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله:هر کس رمضان را از روى ایمان و براى خدا و پاداش او، روزه بگیرد و به عبادت برخیزد، گناهان گذشته‏اش آمرزیده مى‏شود؛ و هر کس شب قدر را از روى ایمان و به امید پاداش الهى، به عبادت بایستد، گناهان گذشته‏اش بخشوده مى‏گردد. 
- قال رسول الله‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: ماه رمضان، ماهى است که خداوند، روزه آن را بر شما واجب ساخت. پس هر کس آن را از روى ایمان و به امید پاداش الهى روزه بدارد، از گناهانش بیرون مى‏آید، همچون روزى که مادرش او را زاده است . 
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله:هر کس رمضان را روزه بدارد و آن را با صدقه به پایان ببرد و با غسل به نمازگاه برود، آمرزیده باز مى‏گردد . 
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله:خداوند به فرشته‏اى فرمان مى‏دهد که در هر روز از ماه رمضان در هوا ندا دهد: «اى بندگان من! مژده! گناهان گذشته شما را بخشیدم و شفاعت شما را درباره یکدیگر در شب قدر قبول کردم، مگر آن که با شراب افطار کرده باشد، یا از برادر مسلمانش کینه در دل داشته باشد.»
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله:هماا رمضان، ماهى است که خداوند، روزه آن را واجب کرده است و من قیام (براى نماز) را در آن، سنّت قرار داده‏ام . پس هر کس آن را از روى ایمان و به خاطر ثواب الهى روزه بدارد، از گناهان خارج مى‏شود، همچون روزى که مادرش او را زاده است. 
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: هر کس رمضان را روزه بدارد و حدود آن را بشناسد و خود را از آنچه سزاوار خویشتندارى در این ماه است، نگه بدارد، گناهان پیشین را پاک کرده است. 
۲.آزادى از آتش دوزخ 
- قال رسول الله‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله:ماه رمضان را ماه آزادسازى نامیده‏اند‌؛ چون خداوند در هر روز و شب، ششصد آزادشده دارد و نیز در آخر ماه، به اندازه آنچه در (روزها و شب‏هاى) گذشته آزاد کرده است . 
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله:خداوند، در هر شب (ماه) رمضان، ششصد هزار آزادشده از آتش دارد. بیهقى در فضائل الأوقات گفته است: نزد علماى ما، مقصود از عدد یادشده، «فراوانى» است، نه همان عدد یادشده در روایت. و همه اینها ـ که خدا داناتر است ـ براى کسى است که حدود این ماه را بشناسد و حقوق آن را نگه دارد. پس چون آخرین شب فرا رسد، خداوند به شمار همه آنچه پیش‏تر آزاد کرده، آزاد مى‏کند . 
قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله:خداوند را در هر روز جمعه، ششصد هزار آزادشده از آتش است که همه آنان شایسته آن‏اند؛ و (خداوند را) در هر ساعت از شب یا روز ماه رمضان، هزار آزادشده از آتش است که همه آنان شایسته آن‏اند؛ و او را در روز فطر، به اندازه آزادشدگان در این ماه و جمعه است . 
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله:خدا را به هنگام هر نوبت افطار، آزادشدگانى از آتش است .
امام صادق علیه‏السلام: چون شب اوّل ماه رمضان شود، خداوند، از آفریدگان، هر کس را بخواهد، مى‏آمرزد. پس چون شب بعد فرا رسد، دو برابر آنان را مى‏آمرزد. شب بعد، دو برابر همه آنانى را که آمرزیده و آزاد کرده است، مى‏آمرزد، تا [آن که در] آخرین شب ماه رمضان، دو برابر آنچه در هر شب آزاد کرده است، از آتش آزاد مى‏کند. 
- قال الإمام الصادق علیه‏السلام: خدا را در هر شب ماه رمضان، آزادشدگان و رهاشدگانى از آتش است، مگر کسى که با شراب افطار کند . پس چون آخرین شبِ آن فرا رسد، به اندازه همه کسانى که در این ماه آزاد کرده است، آزاد مى‏کند . 
-امام صادق علیه‏السلام: چون شب اوّل ماه رمضان شود، خداوند، از آفریدگان، هر کس را بخواهد، مى‏آمرزد. پس چون شب بعد فرا رسد، دو برابر آنان را مى‏آمرزد. شب بعد، دو برابر همه آنانى را که آمرزیده و آزاد کرده است، مى‏آمرزد، تا [آن که در] آخرین شب ماه رمضان، دو برابر آنچه در هر شب آزاد کرده است، از آتش آزاد مى‏کند.
مجموعه برکات و ویژگى‏هاى ماه رمضان
- قال رسول الله‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله ـ درباره فضیلت ماه رمضان ـ ماهى است که آغاز آن رحمت، میانه آن آمرزش و پایان آن اجابت [دعا] و آزادى از آتش است . 
-پیامبر در خطبه خویش در آخرین جمعه ماه شعبان فرمود: اى گروه مردم! هر گاه هِلال ماه رمضان برآید، شیاطینِ سرکش به بند کشیده مى‏شوند، درهاى آسمان و درهاى بهشت و درهاى رحمت، گشوده، و درهاى آتش، بسته مى‏شوند. 
-پیامبر خدا در مُژده دادن به یاران خویش فرمود: رمضان، شما را فرا رسیده است. ماهى مبارک، شما را فرا رسیده که خداوند، روزه‏دارىِ آن را بر شما واجب ساخته است. در این ماه، درهاى بهشت، گشوده و درهاى جهنّم، بسته مى‏شوند و شیاطین به بند کشیده مى‏شوند. در آن، شبى است که بهتر از هزار ماه است. هر کس از خیر آن محروم شود، به یقین، محروم مانده است .
پیامبر در خطبه خویش در آخرین جمعه ماه شعبان فرمود: اى گروه مردم! هر گاه هِلال ماه رمضان برآید، شیاطینِ سرکش به بند کشیده مى‏شوند، درهاى آسمان و درهاى بهشت و درهاى رحمت، گشوده، و درهاى آتش، بسته مى‏شوند
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: چون شب اوّلِ ماه رمضان شود، خداى با عظمت ندا دهد: «... اى جبرئیل! به زمین فرود آى و شیاطین سرکش را به بند کش تا روزه بندگانم را بر آنان تباه نسازند.» 
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: چون اوّلین شب (ماه) رمضان شود، درهاى آسمان، گشوده شوند. پس هیچ درى از آنها بسته نمى‏شود تا آن که آخرین شب رمضان فرا رسد. هیچ بنده مؤمنى در شبى از آن، نماز نخوانَد، مگر آن که خداوند براى هر سجده، هزار و پانصد حسنه بنویسد و برایش خانه‏اى از یاقوت سرخ که شصت هزار در دارد، در بهشت بنا کند که براى هر درى قصرى طلایى و آراسته به یاقوت سرخ است. پس چون اوّلین روز (ماه) رمضان را روزه بگیرد، همه گناهان گذشته‏اش تا مثل آن روز، آمرزیده شود. و هر کس به (ماه) رمضان برسد، هر روز، هفتاد هزار فرشته از نمازِ بامداد تا آنگاه که (خورشید) پوشیده در حجاب شود، براى او آمرزش مى‏طلبند. و براى او در برابر هر سجده‏اى که شب یا روز در ماه رمضان به جا آورده است، درختى خواهد بود که سوار، در (امتداد) سایه آن (باید) پانصد سال راه برود.
  بهره‏ورى از برکات ماه رمضان   
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: بدبخت، کسى است که در این ماه بزرگ، از آمرزش الهى محروم بماند. 
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: بدبخت واقعى، کسى است که این ماه از او بگذرد؛ ولى گناهانش آمرزیده نشوند. پس آنگاه که نیکوکاران به جوایز پروردگار کریمشان دست مى‏یابند، او زیانکار (بازنده) مى‏گردد . 
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله:هر کس از ماه رمضان بیرون آید، ولى آمرزیده نشود، پس خدا او را نیامرزد! 
- پیامبر به هنگام ورود به ماه رمضان فرمود: همانا این ماه، شما را فرا رسیده است. در آن، شبى است بهتر از هزار ماه. هر کس از آن محروم ماند، از همه خیر محروم مانده است و جز محروم، از خیر آن بى‏بهره نمى‏ماند. 
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: جبرئیل نزد من آمد و گفت: «هر کس ماه رمضان را دریابد و آمرزیده نشود و وارد آتش شود، پس دور باد از رحمت خدا! بگو: آمین»، من هم گفتم: آمین . 
- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: هر کس ماه رمضان را دریابد، ولى آمرزیده نشود، پس دور باد از رحمت خدا! و هر کس شب قدر را دریابد، ولى آمرزیده نشود، پس دور باد از رحمت خدا! 
- قال الإمام الصادق علیه‏السلام: هر کس در ماه رمضان آمرزیده نشود، تا سال آینده آمرزیده نمى‏شود، مگر آن که روز عرفه را درک کند 
پیامبر به هنگام ورود به ماه رمضان فرمود: همانا این ماه، شما را فرا رسیده است. در آن، شبى است بهتر از هزار ماه. هر کس از آن محروم ماند، از همه خیر محروم مانده است و جز محروم، از خیر آن بى‏بهره نمى‏ماند
ظاهر احادیث فوق، هشدار و بیم دادن است؛ امّا باطن آنها بشارت است، به ویژه احادیث پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله که کسانى را که در این ماه، مشمول آمرزش الهى نمى‏شوند، نفرین مى‏کند و آنان را بدبخت مى‏شمارد. از این رو، عالم ربّانى مرحوم آیة الله‏ میرزا جواد آقا ملکى تبریزى (م ۱۳۴۳ ق) مى‏گوید: 
از رساترین نکاتى که در بشارت به ماه رمضان روایت شده، نفرین پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله بر کسانى است که در این ماه آمرزیده نمى‏شوند، آنجا که فرموده است: «آمرزیده مباد کسى که ماه رمضان از او بگذرد و آمرزیده نشود!» 
از آنجا که پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله رحمتى براى جهانیان برانگیخته شده است، این نفرین، بشارت بزرگى به رحمت گسترده و فراگیرىِ آمرزشِ الهى در این ماه است، وگرنه ایشان با آن که رحمتى براى جهانیان است، هرگز مسلمانى را نفرین نمى‏کند، هر چند فردى گنهکار باشد.
----------------------------------
منبع:ماه خدا، محمدی ری شهری،‌ج ۱، ص ۸۲.
  عظمت و احترام ماه رمضان   
- قال رسول الله‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: به هنگام فرا رسیدن ماه رمضان «سبحان الله‏! چه چیز به استقبال شما مى‏آید؟! و شما چه چیز را استقبال مى‏کنید؟!» پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله این جمله را سه بار تکرار فرمود.
- قال رسول الله‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله:اگر بندگان مى‏دانستند که در رمضان چه [برکاتى] هست، آرزو مى‏کردند که رمضان، یک سال باشد . 
روزى پیامبر خدا براى ما خطبه خواند و فرمود: «اى مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش، به شما روى آورده است؛ ماهى که نزد خدا برترینِ ماه‏ها، روزهایش بهترینِ روزها، شب‏هایش برترینِ شب‏ها، و ساعاتش بهترینِ ساعت‏هاست ... .»
- قال رسول الله‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: اگر مى‏دانستید که در رمضان براى شما چه (نعمت‏ها و برکاتى) هست، از خداوند بیشتر سپاسگزارى مى‏کردید.
- قال رسول الله‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله:ماه رمضان نزد شما مثل ماه‏هاى دیگر نباشد؛ چرا که نزد خداوند، احترام و بر سایر ماه‏ها برترى دارد. در ماه رمضان، روزِ روزه‏دارى شما مثل روزِ خوردنتان نباشد! (ادب و حرمت این ماه را نگه دارید) . 
- قال الإمام علیّ علیه‏السلام: روزى پیامبر خدا براى ما خطبه خواند و فرمود: «اى مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش، به شما روى آورده است؛ ماهى که نزد خدا برترینِ ماه‏ها، روزهایش بهترینِ روزها، شب‏هایش برترینِ شب‏ها، و ساعاتش بهترینِ ساعت‏هاست ... .»
- حضرت علی علیه السلام در خطبه خویش در اوّلین روز ماه رمضان فرمود: اى مردم! این ماه، ماهى است که خداوند، آن را بر ماه‏هاى دیگر برترى داده است، همچون برترى ما بر دیگر مردم. و ماهى است که درهاى آسمان و درهاى رحمت، در آن گشوده مى‏شوند و درهاى دوزخ در آن بسته مى‏شوند. و ماهى است که نِدا[ى خداوند متعال] در آن شنیده مى‏شود، دعا در آن مستجاب مى‏گردد و گریه مورد ترحّم قرار مى‏گیرد. و ماهى است که در آن، شبى وجود دارد که فرشتگان در آن شب از آسمان فرود مى‏آیند و بر مردان و زنان روزه‏دار، به اذن پروردگارشان، تا دمیدن صبح، سلام مى‏دهند ... .
اى مردم! خورشید و ماه‏هاى ماه رمضان بر مردان و زنان روزه‏دار، با رحمت مى‏تابد و هیچ روز و شبى از این ماه نیست، مگر آن که از سوى خداى متعال، بر این امّت، نیکى فرو مى‏بارد ... . 
بندگان خدا! این ماه شما، همچون ماه‏ها[ى دیگرتان] نیست؛ روزهایش برترینِ روزها، شب‏هایش برترینِ شب‏ها و ساعاتش بهترینِ ساعت‏هاست ... . 
-امام سجّاد علیه‏السلام در دعاى خود به هنگام ورود ماه رمضان فرمود: ستایش، خدایى را که ما را به ستایش خود، رهنمون ساخت و ما را از اهل حمد خویش قرار داد تا سپاسگزار نیکى او باشیم و بدین سبب، به ما پاداش نیکوکاران را عطا کند . 
ماهى است که درهاى آسمان و درهاى رحمت، در آن گشوده مى‏شوند و درهاى دوزخ در آن بسته مى‏شوند. و ماهى است که نِدا[ى خداوند متعال] در آن شنیده مى‏شود، دعا در آن مستجاب مى‏گردد و گریه مورد ترحّم قرار مى‏گیرد. و ماهى است که در آن، شبى وجود دارد که فرشتگان در آن شب از آسمان فرود مى‏آیند و بر مردان و زنان روزه‏دار، به اذن پروردگارشان، تا دمیدن صبح، سلام مى‏دهند ... 
سپاس خدایى را که ما را بى‏منّت، برخوردار از دین خود ساخت و ما را براى آیین خویش ویژه ساخت و راه‏هاى احسان خود را براى ما هموار ساخت تا با منّت او، این راه‏ها را پیموده، به رضوان او برسیم؛ سپاسى که از ما بپذیرد و با آن از ما خشنود گردد. سپاس خداوندى را که ماه رمضانِ خود را یکى از آن راه‏ها قرار داد، ماه روزه‏دارى، ماه اسلام، ماه پاک‏کننده، ماه آزمون و پاک شدن از گناه، و ماه قیام براى عبادت ... . 
- امام سجّاد علیه‏السلام در دعاى خویش با ماه رمضان اینگونه وداع می‌کرد: بدرود، اى ماه بزرگ‏تر خدا و اى عید اولیاى الهى! 
بدرود، اى بهترین اوقاتى که همراهت بودیم و اى بهترین ماه در میان روزها و ساعت‏ها! 
بدرود، اى ماهى که برآمدن آرزوها در آن، نزدیک شد و کارها[ى نیک] در آن، گسترش یافت! 
بدرود، اى همنشینى که تا بود، قدر و بهایش بزرگ بود و چون از دست مى‏رود، فقدانش دردناک است و [اى] مایه امیدى که جدایى از آن، ناراحت‏کننده است! 
- قال الإمام الصادق علیه‏السلام:ماه رمضان، حق و حرمتى دارد که هیچ یک از ماه‏ها شبیه آن نیست .