مسجد رسانه ای قوی و متفاوت
۱۳۹۱/۱۲/۲۰

مسجد به عنوان پایگاهی ارتباطی نقشی مهم و ارزشمند در افزایش پیوندهای انسانی و توسعه فرهنگ اسلامی ایفا می کند، بی تردید با در نظر گرفتن این کارکردها می توان از این اماکن در راستای کمال فردی و اجتماعی بهره برد.

تمام وسایل ارتباط جمعی، نوعی ارتباط غیر حضوری با مخاطب برقرار می سازند و این ارتباط غیر حضوری با وجود جذابیت های بسیار، حالتی تصنعی داشته و لزوما دارای ارتباطی عمیق با مخاطبان نیست.

در تمامی نظریه های ارتباطی تاکنون، رسانه های جمعی وظیفه اطلاع رسانی و ارسال پیام داشته اند، در این بینش می بایست افکار عمومی به سمتی خاص که نهادهای سیاسی و حکومتهای قدرتمند و غالب دنیا طالب آن هستند سوق داده شده و رفتار جمعی بر اساس الگوهایی که عرضه می شود، شکل گیرد و در نهایت ثبات اجتماعی در تحقق اهداف سرمایه داری جهانی حفظ شود.

بی تردید در این نظریه ها انسان ابزاری بیش نیست ولی دیدگاه رسانه ای اسلام، انسان را نه تنها به عنوان مخاطبی که پیامی به اطلاع او می رسد بلکه به منزله مخاطبی که آگاهی و به ویژه تعالی او همواره مورد نظر است، می نگرد، پس میان تعالی آموزش و تربیت انسان با به دست گرفتن تنها افکار عمومی او تفاوت بسیاری است. نفوذ در قلب ها و افکار به مراتب اقتداری افزون تر در افکار می سازد.

رسانه های جمعی مورد تأکید فرهنگ اسلامی که عمدتا بر نقش رسانه ای مسجد، خطا به ها و ارتباط ها و پیوندها ی حضوری ( تشکل های ارتباطی خاص) انگشت می گذارد و البته وسایل و تکنیک های نوین را نیز نفی نمی کند و می پذیرد، در این نکته حکمت آمیز خلاصه می شود زیرا در این مدل ارتباطی، انسان با انسان به طور حضوری در ارتباط است و این شیوه ارتباط، در تصرف قلب ها و تسخیر افکار به مراتب مؤثرتر است.

مسجد و خطابه بر فرهنگ شنیداری تأکید دارد، بدیهی است در جوامع اسلامی که کماکان از تحولات فرهنگ دیداری آثار مهمی دیده نمی شود، از هر دو حالت می تواند به طور بالقوه برخوردار باشد.

با نگاهی به تاریخ معاصر ایران نیز در می یابیم که مسجد، برای تجمع مردم، اطلاع رسانی و پخش اخبار مهم، نقش ویژه ای ایفا کرده است که مصداق بارز آن در جریان انقلاب شکوهمند اسلامی ایران دیده شد.

اصولا دین مقدس اسلام از این جهت که به مناسبت های مختلف مردم را فرا می خواند، در میان ادیان دیگر برجستگی خاصی دارد.

نقش این مرکز به ویژه در زمان صدر اسلام که از جهت اطلاع رسانی فاقد رسانه های گروهی بود، اهمیت بسیاری داشت، زیرا در همین اجتماعات رهبران دینی فرصت را مغتنم می شمرند و به مناسبتهای مختلف راهنمایی های لازم را به اطلاع عموم می رساندند.

در دنیای امروز نیز در بسیاری از کشورهای اسلامی مساجد از جهت پخش خبرهای مربوط به جنبش های مردمی و نهضت اسلامی نقش چشمگیری دارند.