به نام خدا

امروز یکی از بزرگترین دغدغه های خانواده ها، مسئلۀ تربیت فرزندان خصوصاً در دوران مهم و سرنوشت ساز کودکی است. همانطور که روشن است و در ادبیات دینی ما بدان اشاره شده، دوران کودکی نقش مهمی در شکل گیری افکار و عواطف و روحیات انسان دارد و شیوۀ تربیت کودک، به طور مستقیم بر آیندۀ او تاثیرگذار است.

درست است که وظیفۀ تربیت، اساساً متوجه پدر و مادر (هر دو) است، اما با توجه به تقسیم وظایف سنتی در جامعۀ ایرانی (که مؤیَّد به برخی شواهد دینی نیز هست)، مادر اولین فردی است که به طور مستقیم و بی واسطه درگیر این وظیفۀ سنگین و پرمشقت است. پس از آن که مرجعیت مسجد در جامعه آرمانی دینی را پذیرفتیم، باید بتوانیم مسجد را به عنوان پایگاهی مطمئن برای مسئلۀ تربیت کودکان در نظر بگیریم و در این زمینه بانوان  جدی ترین مخاطبان هستند. در این رابطه مسجد دو وظیفۀ اساسی ایفا می کند: یکی تغذیۀ فکری و یاددهی مهارت های تربیت کودک به والدین به ویژه مادران و استفاده از همۀ ظرفیت های مسجد برای شکل دهی به ذهنیت تربیتی آنها و دیگر ورود عملی به مسئلۀ تربیت و مواجهۀ مستقیم با کودکان.

در این نوشتار به طور اجمالی به مسئلۀ اول اشاره می کنیم.

توانمندی های مسجد در ایجاد آمادگی لازم برای بانوان در تربیت فرزند بسیار شگفت است. مسجد پیش از آن که خود به طور مستقیم وارد ایجاد رابطه با کودکان شود، لازم است حضور مادران را غنیمت شمرده و بیشترین و بهترین استفاده را از این فرصت داشته باشد. در عرصۀ تربیت فرزند در سه حیطه نیاز جدی وجود دارد:

1- ارتقای آگاهی مادران در دو عرصۀ «شناخت ویژگی های سنی» و «شناخت ویژگی های فردی کودک».  مادران باید شناخت درستی از کودکان خود و نیازها و عواطف و روحیات و اقتضائات سنی و نسلی آنها داشته باشند و این شناخت در نهایت منجر به ترسیم تصویر صحیحی از نیازهای کودک می شود و نیز انتظارات والدین از کودک را واقعی و متعادل می کند.

2- یادگیری فنون و مهارت های مواجهه با کودک. مادران پس از آنکه شناخت درستی از کودکان خود پیدا کردند، باید بدانند که چه بایدها و نبایدهایی را رعایت کنند. به طور مثال القای مفاهیم دینی باید از چه سنی اتفاق بیفتد؟ رابطه کودک با هم سن و سالان خود باید از چه الگویی پیروی کند؟ چه بازیهایی برای کودک مناسب است؟ در صورت مشاهده رفتارهای ناشایست، چه برخوردی با کودک صورت گیرد؟ و سؤالات بسیاری از این دست.

3- پیاده کردن داشته های شناختی و مهارتی و به آزمون گذاشتن آنها برای رسیدن به بازدهی بیشتر و نیز به اشتراک گذاری بازخورد این تجربه ها با دیگران

مسجد باید در هر سه عرصه وارد شود و برای تحقق این اهداف برنامه ریزی کند. ما در بیان شیوۀ ورود مسجد به این عرصه به ذکر برخی عناوین اکتفا می کنیم.

1- توجه ویژه و جدی به مسئلۀ تربیت در سخنرانی های عمومی ائمه جماعت و نتیجه گیری های تربیتی از مباحث عمومی (با رویکرد جایگاه بانوان در تربیت)

2- استفاده از تابلوهای مسجد برای درج نکات مهم تربیتی و بیان شیوه های صحیح و موفق تربیت به شیوۀ جذاب و هنرمندانه

3- برگزاری جلسات هفتگی مختص بانوان برای تبیین نکات مهم تربیتی

4- برگزاری کارگاه های تربیت فرزند با حضور اساتید متخصص

5- ارائۀ مشاوره تربیتی به بانوان

6- برگزاری کارگاه هایی برای اشتراک گذاری تجارب موفق و ارائۀ الگوهای ملموس و نزدیک.

7- تهیه و توزیع بروشورهای مرتبط به طور متناوب