حضرت علی (ع) نشستن در مسجد را بهتر از نشستن در بهشت می داند چرا که در بهشت خود را خشنود می کنیم و در مسجد پروردگار را. آن حضرت بر لزوم خوشبو و معطر کردن مساجد در هر روز از هفته نیز تاکید کرده اند.
مسجد پایگاه توحید و سنگر ادای تکلیف عبودیت و کانون آکنده از جلوه جمال الهی و سکوی پرواز محبوبترین زمزمه های عارفانه است. حضرت علی (ع) نیز در مواردی توصیه ها و نکاتی را در اهمیت جایگاه این مکان مقدس دارند که بخشی از آن ها در زیر مرور می کنیم.
من اختلف الی المسجد اصاب احدی الثمان: اخا متفادا فی الله، او علما مستطرفا، اوآیة محکمة، او یسمع کلمة تدل علی هدی، او رحمة منتظرة، او کلمه ترده عن ردی، او یترک ذنبا خشیة اوحیاء. ترجمه: «کسی که پیوسته به مسجد برود یکی از منافع هشتگانه نصیبش می شود: برادران مفید و با ارزشی پیدا می کند، با علم و دانش نو و تازه آشنا می شود، عقائد خود را با دلیل و برهان محکم و استوار می سازد، کلمات و سخنانی که موجب هدایتش شود می شنود، رحمت الهی شامل حالش می گردد، مواعظی که او را از فساد و گناه جلوگیری کند می شنود، به خاطر حیاء و آبروی خویش ترک گناه می کند به خاطر ترس الهی مرتکب عمل خلافی نمی شود.
الجلسة فی الجامع خیر لی من الجلسة فی الجنة، فان الجنة فیها رضی نفسی والجامع فیه رضی ربی. ترجمه: نشستن در مسجد برای من بهتر از نشستن در بهشت است، زیرا در بهشت خود را خشنود می سازم و در مسجد پروردگارم را.
افزایش روزی
الجلوس فی المسجد من طلوع الفجر الی طلوع الشمس اسرع فی طلب الرزق من الضرب فی الارض. ترجمه: از طلوع فجر تا طلوع خورشید در مسجد نشستن، روزی را (زیادتر) از تلاش برای کسب آن، به تو می رساند.
صلاة فی المسجد الاعظم ماة صلاة و صلاة فی مسجد القبیله خمس و عشرون صلاة و صلاة فی المسجد السوق اثنتا عشر صلاة و صلاة الرجل فی بیته وحده صلاة واحدة ترجمه: نماز در مسجد اعظم برابر با صدنماز، و در مسجد قبیله برابر با بیست و پنج نماز، و در مسجد بازار، برابر با دوازده نماز، و نماز در خانه (که به تنهایی انجام می دهد) معادل یک نماز است.
من حق المسجد اذا دخلته ان تصلی فیه رکعتین و من حق الرکعتین ان تقرا فیهما بام القرآن و من حق القرآن ان تعمل بما فیه. ترجمه: از جمله حقوق مسجد آن است که به هنگام ورود در آن، دو رکعت نماز (تحیت) به جای آوری و ادای حق دو رکعت نماز به آن است که سوره فاتحه را در هر دو رکعت بخوانی و حق قران این است که بدانچه در آن آمده، عمل کنی.
الفضل فی دخول المسجد ان تبدا برجلک الیمنی اذا دخلت و بالیسری اذا خرجت. ترجمه: فضیلت آن است که در هنگام ورود به مسجد، پای راست و در وقت خروج، پای چپ مقدم شود.
رو به قبله بنشینید
دعای ذیل نیز از حضرت علی (ع) برای ورود به مسجد ذکر شده است: بسم الله وبالله، السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته.
من السنة اذا جلست فی المسجد ان تستقبل القبلة ترجمه: مستحب است کسی که در مسجد می نشیند، رو به قبله باشد.
من اراد دخول المسجد فیلدخل علی سکون و وقار فان المساجد بیوت الله واحب البقاع الیه. ترجمه: هر کس می خواهد به مسجد داخل شود با آرامش و با طمانینه وارد شود، چون مساجد خانه های خدا و محبوب ترین محل ها در نظر او است.
حدود در مسجد اقامه نشود
نهی رسول الله (ص) ان تقام الحدود فی المساجد – الی ان قال او یعلق فی القبله منها سلاح. ترجمه: پیامبر (ص) از اینکه حدود در مساجد اقامه شود، نهی فرمودند – همچنین از اینکه سلاح در قبلگاه مساجد آویزان شود، نهی فرمودند.
ان امیرالمومنین (ع) رای قاصا فی المسجد قضربه بالدرة و طرده ترجمه: علی (ع) مردی را در مسجد دیدند که مشغول داستان سرایی بود او را با تازیانه زدند و از مسجد بیرون کردند.
السابق من دخل المسجد قبل الاذان، و المقتصد من دخله بعد الاذان، و الظالم من دخله بعد الاقامة ترجمه: پیشرو کسی است که قبل از اذان داخل مسجد می شود، میانه رو کسی است که بعد از اذان داخل مسجد می شود و ستمکار کسی است که بعد از برپایی نماز وارد مسجد می شود.
عن رسول ا... (ص) انه نهی ان یجلس الجنب فی المسجد ترجمه: رسول اکرم (ص) نشستن جنب در مسجد را نهی فرموده است.
انه نهی رسول الله (ص) ان تتشد فیها الضالة ترجمه: پیامبر اسلام (ص) نهی فرمودند از اینکه در مسجد گمشده را جستجو کنند.
چهره ای خندان در قیامت برای حفظ حرمت مسجد
من وقر مسجدا لفی الله یوم یلقاء ضاحکاً مستبشراً و اعطاه کتابه بیمینه؛ ترجمه: کسی که حرمت مسجد را نگاه دارد، روز قیامت خداوند او را با چهره ای خندان و شادمان ملاقات می کند و خداوند نامه اش (نامه امالش را به دست راستش می دهد).
ولایسمی المسلم رجیل و لایسمی المصحف مصیحف و لاالمسجد مسجد ترجمه: «... نباید به مسلمان مردک گفته شود و قرآن را قرآنک و از مسجد، تعبیر به مسجدک» کنند.
وقتی مسجد از درد به خود می پیچد
المساجد مجالس الانبیا و حرز من الشیطان. ترجمه: «مساجد محل نشستن پیامبران است و انسان را از شیطان در امان نگه می دارد».
من وقر المسجد من نخامته لقی الله یوم القیامة ضاحکاً قد اعطی کتابه بیمینه و ان المسجد لیلتوی عند النخامة کتلوی احدکم بالخیزران اذا وقع به ترجمه: کسی که احترام مسجد راح فظ کند و از انداختن اخلاط (آب بینی و سینه) در آن خودداری نماید، در روز قیامت، با سرور و شادمانی و در حالی که کتاب اعمالش را در دست راست دارد، خداوند متعال را ملاقات می کند.
مسجد، هنگامی که کسی در آن خلط می اندازد، از شدت درد و ناراحتی به خود می پیچد همان گونه که اگر یکی از شما را با چوب خیزران بزنند از شدت درد به خود می پیچید.
حضرت علی (ع) به نقل از پیامبر گرامی اسلام (ص) می فرمایند وجمروها (المساجد) فی کل سبعة ایام. ترجمه: «مساجد را در هر روز از هفته خوشبو و معطر کنید».