فیش منبر/«مسجد؛ محور اتحاد امت اسلامی» س.93
۱۳۹۴/۰۵/۲۵

 "بسم الله الرحمن الرحیم"

مقدمه: ترس دشمن از مسجد

آنچه در تاریخ مسجد در سراسر ایران و در طول مبارزات و فعالیتهای انقلابی بدست می‌آید، مساجد تنها جایگاهی بوده است که در جوّی آکنده از وحدت و اخوت و معنویت، نیروهای مبارز و مؤمن و شجاع را در خود جای داده و از این طریق در جهت بیداری و آگاهی‌بخشی به توده‌های بسیج و گروههای مختلف مردمی، رسالت خویش را عینیت بخشیده است. به همین دلیل است که دشمنان از مسجد به عنوان مرکز نیرومند پشتیبانی انقلاب و ستاد عملیاتی رهبر انقلاب اسلامی در هراس و وحشت بوده و بارها مساجد آماج حملات دژخیمان رژیم سابق قرار گرفته و هم اینک نیز دشمنان داخلی و خارجی درصدد خلوت کردن و دور کردن مردم به خصوص جوانان از مساجد می‌باشند.

آن بت‌شکن زمان با درک این حساسیت دشمنان، بارها خطر جدایی انقلاب از مساجد را مورد تأکید قرار داده و می‌فرمودند:
«اگر این مسجد و مرکز ستاد اسلام قوی باشد، ترس از فانتوم‌ها نداشته باشید. ترس از آمریکا و شوروی و اینها نداشته باشید. آنروز باید ترس داشته باشید که شما پشت بکنید به اسلام، پشت کنید به مساجد.»

و در بیانی دیگر می‌فرماید:

«ای ملت! مسجدهای خودتان را حفظ کنید، روشنفکر غربی نباشید، ای حقوقدانها! مسجدها را حفظ کنید؛ بروید به مسجد... تا این نهضت به ثمر برسد، مملکت شما نجات پیدا کند.»[14]

«این یک توطئه است که می‌خواهند مسجدها را کم‌کم خالی کنند. شما باید هوشیار باشید که مسجدهایتان و محراب‌هایتان و منبرهایتان را حفظ کنید و بیشتر از سابق، شمایی که این معجزه را از مسجد دیدید که همه قدرتها را به هم شکست، نه فقط ابرقدرتها، قدرتهای دیگر را هم به هم شکست، نباید در اسلام سستی کنید. مسجدها را محکم نگه دارید و پرجمعیت کنید.»

رهبر کبیر انقلاب با تیزبینی که در مسائل سیاسی اوایل انقلاب داشتند، خطر جدایی مردم و انقلاب را از مساجد حس می‌کردند و مراقب بودند تا ارتباط مردم با مسجد قطع نگردد، اسناد تاریخی نشانگر آنست که ارتباط مردم با مساجد، نقش بسیار مؤثری در پیروزی انقلاب اسلامی داشته است و تداوم آن نیز بستگی به همین ارتباط دارد.

از جمله مواردی که نشان‌دهنده اهمیت فوق‌العاده حضور مردم در مساجد را از دیدگاه حضرت امام نشان می‌دهد، پیامی که اعلام کردند که تمامی اسلحه‌هایی که در اوج تظاهرات و درگیریها به دست مردم افتاده است، به مساجد تحویل داده شود. این پیام که با استقبال همگان مواجه شد، تأکید دیگری بر این مطلب است که علاوه به اهمیت اجتماع و تجمع در مسجد، حتی رفت و آمد به این جایگاه الهی نیز دارای آثار و برکات و خنثی‌کننده نقشه‌های دشمنان است، در حالیکه مکانهای دیگر نظامی و انتظامی بود که می‌توانست به عنوان پایگاه جمع‌آوری معرفی شود، و این چیزی نیست جز اهمیت حضور و رفت و آمد به مساجد و پیوند و ارتباط جامعه با روحانیت!!

حضرت امام در بخشی از این پیام می‌فرمایند: «باید تمام اسلحه‌هایی که در دست مردم است، جمع شوند. هرکس اسلحه‌ای پیدا کرد، باید به مسجد محله خود ببرد و به امام جماعت مسجد تحویل بدهد، و بعد این اسلحه‌ها از مساجد به کمیته آورده می‌شود.»

و به خاطر همین لزوم ارتباط است که در صدر اسلام و حتی بعد از آن، تمام خطابه‌ها و پیام‌ها و مشورت‌ها و نیز محل رفع مشکلات مردم، محل رسیدگی به اختلافات و مسائل حقوقی و قضائی، مرکز آموزش و تعلیم و دانش‌اندوزی و... در این مکان مقدس انجام می‌گرفته است.

ماهیت و جایگاه مسجد

پایگاه مقدس و عظیمی چون مسجد با اماکنی مشابه آن که در سایر مذاهب مطرح است اصلا قابل مقایسه نیست، اماکنی چون کلیسا، کنیسه، خانقاه، آذرکوه، دیر، محیطهای بی روح و مرده و محل انجام مراسم تشریفاتی و گاهی توأم با فساد، همانند: شراب، رقص، آواز و غنا و... و در واقع اماکن بزم هستند تا یک عبادتگاه و جایگاه توحید و یکتاپرستی.

کلمه مسجد حدود 28 مورد در قرآن ذکرشده، 22 بارب ه صورت مفرد (مسجد) و 6 بار به صورت جمع (مساجد) آن 22 موردی که مفرد آمده 15 موردش مقید به قید(الحرام) است که مراد از همه آنها همان مسجد مخصوص و معروف و مقدس مسجدالحرام در مکه می باشد و یک مورد هم مقید به قید (الاقصی) که مراد از آن اولین قبله گاه مسلمانان مسجدالاقصی در بیت المقدس می باشد. یک مورد دیگر به قید اضطرار، مقید گشته که مقصود همان مسجد معروف ضرار است که به دست منافقان در مدینه ساخته شده بود. بنابراین حکمه مسجد به صورت مفرد از 22 مورد، 17 موردش در قرآن مقید به این سه قیدی که بیان گردید، (الحرام، الاقصی، ضرار) و 5 موردش به صورت مطلق و بدون قید آمده، اما کلمه مساجد که 6 مورد از قرآن مجید به چشم می خورد سه مورد از آن نیز مقید اما به قید (الله) به این عبارت (مساجد الله) و سه مورد دیگر به طور مطلق بیان گردیده است.
در مجموع 15 آیه در قرآن اختصاص به مسجدالحرام دارد که آیات 144 و 149 و 150 سوره بقره در رابطه با تغییر قبله است و از مجموعه آیات مربوط به مسجدالحرام چند آیه در رابطه با برنامه حج است، از آن جمله آیه 196 از سوره بقره و آیه 25 سوره فتح و آیه 27 سوره فتح. و آیات 217 سوره بقره و آیات 191 تا 194 سوره بقره و سوره مائده آیه 2 و سوره انفال آیه 34 و آیه 28 سوره توبه و سوره توبه آیه 19 که مربوط به مسجدالحرام می باشد در رابطه با قتال و جنگ با مشرکان است. در مجموعه آیات قرآن در ارتباط با مسجد دو آیه در رابطه با مسجدالاقصی به چشم می خورد، که در سوره اسراء می باشد. و اشاره به معراج پیامبر (ص) دارد.

ساختن مسجد، از مستحبات مؤکد است و پاداشى بزرگ و ثوابى بسیار دارد. درباره اهمیت بناى مسجد احادیث فراوانى از طرق اهل بیت و اهل سنت رسیده است که اهمیت فوق العاده این کار را نشان مى ‏دهد.از پیامبر (ص) چنین نقل شده که فرمود: «من بنى مسجدا و لو کمفحص قطاة بنى الله له بیتا فى الجنة؛ کسى که مسجدى بنا کند هر چند به اندازه لانه مرغى بوده باشد، خداوند خانه ‏اى در بهشت براى او بنا خواهد ساخت

ویژگی های اهل مسجد

خداوند در سوره نور آیات 36 تا 38 ویژگی های اهل مسجد را اینگونه بیان می دارد: «فی بیوت أذن الله أن ترفع و یذکر فیها اسمه یسبح له فیها بالغدو و الأصال* رجال لاتلهیهم تجاره و لابیع عن ذکر الله و إقام الصلوه و ایتاء الزکوه یخافون یوما تتقلب فیه القلوب و الابصار* لیجزیهم الله أحسن ماعملوا و یزیدهم من فضله و الله یرزق من یشاء بغیر حساب؛ در خانه هائی خدا رخصت داده که آنجا رفعت یابد و در آن ذکرخدا شود و صبح و شام تسبیح و تعزیه ذات پاک او کنند. پاک مردانی که هیچ کسب و تجارت آنان را از یاد خدا و به پا داشتن نماز و پرداختن زکات غافل نمی سازد و از روزی که دل و دیده ها در آن روز حیران و مضطرب است ترسان و هراسانند. تا خدا در مقابل بهترین اعمال ایشان جزاء و ثواب عطا فرماید و از فضل و احسان خویش بر آنها بیفزاید و خدا هرکه را خواهد روزی بی حد و حساب بخشد.» نتیجه گیری کلی که می توان از این آیات کرد این است که کتاب خدا برای مسجد فضیلتی بس بلند و مقامی بس ارجمند قائل است، مسجد خانه خدا و محل عبادت و برترین و شریفترین مکان روی زمین است، مسجد مرکز اتصال قلب و روح به محبوب حقیقی و جای شنیدن دعوت حضرت دوست به سوی خیر و کمال است.

مسجد خانه قرآن، مدرسه عشق، مکتب دانش، مرز بینش و محل گرفتن فیوضات ربانیه از عالم قدس است. مسجد مکان تبلیغ و ارشاد و هدایت مردم و عرضه کردن قوانین الهی و آشنا نمودن مردم با آن است. پایگاه اجتماع مردم و زمینه ساز ایجاد وحدت و همبستگی هرچه بهتر و بیشتر در میان اقشار مختلف اسلامی و دیدار با همدیگر در هر صبح و شام است. منبر مسجد،سنگر بزرگ نور افشانی مبلغان و گویندگان عالم و عامل می باشد، منبری که جایگاه پیامبران و اوصیاء آنها و اولیاء الله می باشد. محراب مسجد، محل جنگ و حرب است. جنگ با سه دشمن، دشمن درونی (هوای نفس)، و دشمن بیرونی. یکی شیطان و دیگر هر انسانی که کار شیطانی انجام می دهد و در مقام گسترش کفر و نفاق و فحشا و فساد و طاغوت و هر آنچه مظهر آن است می باشد. در جامعه امروز مبلغان و آشنایان به معارف الهی وظیفه سنگینی را بر عهده دارند آنان باید جوانان را هرچه بیشتر با معارف الهی آشنا کنند و باتقویت هرچه بیشتر نهاد بسیج جوانان را با مسجد آشنا نمایند 

فصل اول:

اهمیت مساله به آتش کشیدن مسجد الاقصی

در سی ام مرداد 1348 شمسی مصادف با ٢١ آگوست 1969 مسجدالاقصی اولین قبله مسلمین و یکی از مقدس ترین معابد مورد احترام ادیان آسمانی، توسط اشغالگران صهیونیست به آتش کشیده شد.

ستون های آتش و دود تا ارتفاع صدها متر به آسمان برخاست. در قسمت جنوب شرقی در حدود دویست متر مربع از سقف مسجد کاملاً منهدم گردید و گنبد مسجد در پنج نقطه سوخت. همچنین یکی از آثار متبرک مسجد و یک منبر مخصوص که هشتصد سال سابقه داشت نیز کاملاً از بین رفت. این جنایت دردناک، بازتاب تند و موج خروشانی در جهان اسلام به وجود آورد؛ آتش خشم مبارزان نهضت اسلامی ایران را برافروخته کرد و رژیم شاه که همیار اسرائیل بود، دچار بحران جدی نمود. تلاش روزنامه های ایران که دست ساواک را در پشت سر داشتند، به منظور فرو نشاندن خشم ملت مسلمان ایران بی نتیجه ماند. در نهایت محمدرضا پهلوی پس از این حادثه ناگزیر شد تا برای کاستن از خشم عمومی، مزوّرانه بیانه ای منتشر سازد و اظهار داغداری کند در حالی که وی پس از مدتی که در اجلاس سران کشورهای اسلامی سخنرانی می کرد، از مسجدالاقصی نامی نبرد. حضرت امام خمینی (ره)، آتش زدن مسجدالاقصی و کنفرانس اسلامی را به شدت محکوم کردند و کنفرانس را متهم نمودند که تلاش دارد جنایت صهیونیزم را در این حادثه لوث کند

مسجد الاقصی قبله اول مسلمانان

از روزهای نخستین ظهور اسلام، مسلمانان موظف شدند تا آنجا را به عنوان قبله نخستین خود قرار داده و نمازهایشان را به سمت مسجدالاقصی و قدس شریف بخوانند . پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله تا هفده ماه بعد از هجرت به مدینه، به سوی قدس نماز می خواند . روزی معاویة بن عمار از امام صادق علیه السلام پرسید: از چه زمانی رسول الله صلی الله علیه و آله کعبه را قبله خود قرار داد؟ حضرت پاسخ دادند: «بعد رجوعه من بدر و کان یصلی فی المدینة الی بیت المقدس سبعة عشر شهرا ثم اعید الی الکعبة (3); بعد از اینکه آن حضرت از جنگ بدر برگشت . و آن حضرت در مدینه 17 ماه به سوی بیت المقدس نماز می خواند تا اینکه [از سوی خداوند] به کعبه برگردانده شد .»
با توجه به این نکته، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله گذشته از 13 سالی که در مکه به سوی مسجد الاقصی نماز می خواند، بعد از هجرت نیز تا سال دوم هجری (حداکثر حدود 17 ماه) در موقع نماز و نیایشهای مذهبی بیت المقدس را قبله خود قرار می داده است; از این رو این شهر شریف قبله نخستین مسلمانان شناخته می شود .

مسجد القبه و مسجد الاقصی

مسجد القبه توسط خلیفه اموی، عبدالملک بن مروان به یادبود سفر بزرگ پیامبر(معراج) بنا شد. این مسجد از قاعده ای هشت وجهی تشکیل شده که صخره محل معراج پیامبر را احاطه کرده است. در بالای قاعده این هشت وجهی نیز گنبد (قبه)ای دو لایه قرار دارد که بر کل ساختمان مسجد احاطه دارد.

به نظر می رسد موضوع اشتباه گرفتن بین مسجدالاقصی و مسجدالقبه، ظاهرا به دلیل نزدیکی این دو بنا و اطلاقی است که در کل، به این مجموعه، شامل این دو مسجد و چند بنای غیر معروف دیگری که در محوطه حرم الشریف قرار دارد، می شود. اما دکتر مروان سعید صالح ابوالروب، استادیار ریاضیات دانشگاه زاید دوبی، این مسئله را طور دیگری می نگرد. او در نامه ای خطاب به سردبیر نشریه الدستور، چنین اظهار می کند:

بین مسجدالاقصی و قبة الصخره (مسجد القبه) سردرگمی قابل توجهی وجود دارد. هرگاه در رسانه های محلی و بین المللی ذکری از مسجدالاقصی به میان می آید، عکسی از قبة الصخره در عوض آن نمایش داده می شود. دلیل اصلی این مسئله، عدم اطلاع عموم مردم، هم راستا با توطئه های اسراییل است. در زمان اقامتم در ایالات متحده نیز کرارا با این مسئله مواجه بودم، تا آن که اطلاع یافتم صهیونیستها در آمریکا چنین تصاویری را چاپ و منتشر کرده و به اعراب و مسلمانان می فروشند، برخی اوقات با قیمتهای بسیار اندک و حتی گاهی اوقات به صورت مجانی، و بدین ترتیب مسلمانان آن را به تمام نقاط نصب می کنند، به دیوار منازل و دفاتر کارشان.

همین مسئله مؤید این قضیه است که [دولت[ اسراییل می خواهد تصویر مسجدالاقصی را از اذهان مردم پاک کند، تا بتواند آن را تخریب و معبد خود را پنهانی بنا کند. و اگر کسی شکایت یا اعتراضی داشته باشد، آنگاه به طور زنده تصویر قبة الصخره را نشان داده، اظهار خواهند داشت که آنها کاری نکرده اند.

عجب توطئه ای! هنگامی که از برخی اعراب، مسلمانان و حتی برخی فلسطینیها پرسش کردم، دریافتم که آنها نیز قادر به تمایز بین این دو مکان مقدس نیستند.

جریان صهیونیستی برای تخریب مسجدالاقصی و شرط ظهور مسیح

یک جریان مسیحی صهیونیستی در آمریکا شکل گرفته که اعتقاد دارد ویرانی مسجد الاقصی و ساخت معبد سوم سلیمان به جای این مسجد، شرط ظهور حضرت مسیح (ع) است و بدون ساخت معبد سوّم، مسیح هرگز ظهور نمی کند.

این جریان به ویژه گروهای تندرو صهیونیسیت وابسته به آن اعتقاد دارند که خرابه های معبد نخست و دوم سلیمان در زیر مسجد الاقصی است و برای ساخت مجدد این معبد راهی جز ویرانی مسجد الاقصی وجود ندارد

با توجه به همین اعتقاد، پیروان این جریان صهیونیستی مبالغ هنگفتی را در سازمان های افراطی صهیونیستی مانند «عطیرات کوهانیم» قرار می دهند که یهودی کردن قدس و تخریب مسجد الاقصی هدف اعلام شده آنها است.

چهرهای بارز این جریان در مصاحبه های مختلف با رسانه های ارتباط جمعی رژیم صهیونیسیت می گویند که هیچ رئیس جمهوری درآمریکا جرأت آن را ندارد که به اسرائیل کمک نکند در غیر این صورت سرنگون خواهد شد.
در چارچوب اعتقادات و تلاش های این جریان صهیونیستی روز 21 مهرماه جاری مراسمی در قدس با حضور سه هزار نفر از اعضای آن که جزو طرفداران جدی رژیم صهیونیستی هستند و به سرزمین های اشغالی آمده بودند، برگزار شد.

«آریل شارون» نخست وزیر رژیم صهیونیستی خطاب به شرکت کنندگان در این مراسم گفت: کشمکش کنونی اسرائیل با فلسطینیان ریشه در مخالفت جهان عرب با حقوق یهودیان دارد و جهان عرب نمی خواهد با ملت یهود آشتی کند.

وی همچنین دراین مراسم برای تحریک احساسات اعضای این جریان افراطی ادعا کرد: اسرائیل ظرف سه سال گذشته شاهد جنگ تحمیلی فلسطینیان بوده است اما این کشمکش صد سال پیش آغاز شد.

هدف از سفر این سه هزار آمریکایی به سرزمین های اشغالی آن بوده که از کابینه شارون بخواهند از قدس دست نکشد و شارون نیز به آنان گفته است که قدس برای همیشه مرکز یکپارچه اسرائیل باقی خواهد ماند.

سفر این سه هزار طرفدار افراطی اسرائیل به قدس در حالی صورت می گیرد که با توجه به شرایط بحرانی خاورمیانه،افکار عمومی بیشتر معطوف خبرهای نظامی در عراق است و جهانیان به اخبار فلسطین توجه کمتری نشان می دهند.

تجاوزات صهیونیسم به مسجد الاقصی

محور و مرکز طرح صهیونیسم و اسراییل در فلسطین «قدس» است. از جمله مکانی که اسطوره های اسراییل می گویند «هیکل» در آنجا قرار داشت، کوه «صهیون» است، به همین دلیل طرح صهیونیسم دارای بعد دوگانه است، یکی مذهبی و دیگری سیاسی و این باعث می شود تا امکان بقای مسجدالاقصی از دید ایشان وجود نداشته باشد. در مورد تجاوزات و نقض حرمتهای صورت گرفته باید گفت یک سری اقدامات به صورت کلی در مورد شهر قدس و یک سری اقدامات در مورد حرم شریف به طور خاص صورت گرفته است که زمینه بحث درباره آنها به تفصیل وجود ندارد. اما لازم به ذکر است، روند و طرح یهودی سازی قدس از جمله اقداماتی بوده است که به سرعت صورت گرفته است، از جمله بیرون راندن ساکنان منطقه، ناامن جلوه دادن شرایط اقتصادی، اجتماعی و معیشتی ایشان یا سلب هویت عربی و واداشتن آنها به مهاجرت همه از جمله این اقدامات بوده است. در سال 1383 شمسی دولت اسراییل اعلام کرد، تصمیم گرفته است شهرک یهودی نشین «معالیه آدومیم» را توسعه دهد به نظر می رسد این شهرک بزرگ ترین شهرک یهودی نشین در کرانه باختری باشد و در کنار قدس قرار دارد. همچنین «شائول موفاز» وزیر دفاع اسراییل در این زمینه عنوان کرد، دیوار حایل دو شهرک گوش عقسیون و معالیه آدومیم را نیز دربر خواهد گرفت، به گونه ای که این دیوار قدس را از کرانه باختری جدا خواهد کرد، این در زمینه اقدامات صورت گرفته در مورد یهودی سازی قدس است، اما در مورد تجاوزهایی که به مسجدالاقصی صورت گرفته است باید گفت تَعدّیها و تجاوزها در این زمینه بسیار بوده است که ما به مهم ترین آنها اشاره می کنیم:

استیلا بر دیوار ندبه؛

تخریب کوی مغربیها که به طور کامل نزدیک دیوار ندبه قرار دارد و تبدیل آن به میدانی جهت خواندن نماز یهودیان؛ سوزاندن مسجد الاقصی که در تاریخ 21 آگوست 1969 صورت گرفت؛

حفر کانالهایی در زیر مسجدالاقصی در چارچوب طرح سست کردن پایه های ساختمان مسجدالاقصی و تخریب آن؛ تخریب بعضی از دیوارها به بهانه انجام حفاری جهت یافتن بقایای هیکل.

تمام این اقدامات تجاوزهایی آشکار علیه مسجدالاقصی به شمار می آید. در اینجا باید گفت اسراییلیها با کمال تأسف بیش از ما به افکار عمومی عربی و اسلامی توجه دارند و بر مواضع رسمی کشورهای عربی و اسلامی حساب می کنند، مثلاً در سال 1383 شمسی یکی از خاخامهای اسراییلی به نام «مک کیتر» در گفت وگویی تلویزیونی یهود را از اقدامات صورت گرفته علیه مسجدالاقصی برحذر داشت و عنوان کرد، این اقدامات باعث بروز فاجعه ای بزرگ در جهان عرب و اسلام خواهد شد. در اینجا لازم است به موضوعی اشاره کنم و آن اینکه بعد از سوزاندن مسجدالاقصی در سال 1969 «گولدامایر» نخست وزیر وقت اسراییل «موشه دایان» وزیر دفاع وقت اسراییل را به حضور خواست و از او درباره این آتش سوزی بازخواست کرد و او را برحذر داشت که این حادثه باعث بروز واکنشهایی شدید در جهان اسلام و عرب خواهد شد، اما پس از گذشت بیست و چهار ساعت از موضوع و پیگیری اخبار و مطبوعات جهان عرب ملاحظه شد که این مطبوعات هیچ واکنشی در قبال این حرکت از خود نشان ندادند، این امر باعث شد تا گولدامایر دوباره موشیه دایان را فراخوانده و بگوید: موشه چرا مسجدالاقصی را به طور کامل آتش نزدی و تخریب نکردی و تمام آثار آن را از بین نبردی؟! این نشان می دهد اسراییلی ها بر روی افکار عمومی عربی و اسلامی حساب باز می کنند.

منحصرا دو گروه به تخریب مقدس ترین زیارتگاه مسلمانان اختصاص دارند: اتحاد ستیزه گرایانه مؤمنان یا گروه «گاش امیونیم»4 که توسط خاخامهایی چون «موشه لوینگر» هدایت می شود؛ و مؤسسه مذهبی «آترت»5 با ترکیبی از شاگردان جنگ طلب یهودی و خاخامهای آنها.

مسیحیان جنگ طلب بنیادگرا و یهودیان ثروتمند آمریکا که نابودی مسجد را نیز خواهانند به این دو سازمان اسراییلی کمک مالی می کنند و آنها را از حمایت خود بهره مند می سازند.

از آغاز سال 1967، زمانی که نظامیان اسراییلی شرق اورشلیم را از اعراب ربودند، یهودیان تروریست در قالب بیش از صد موقعیت تهاجماتی، به مسجد مسلمین حمله کرده اند. در اینجا تعدادی از این یورشها را نام می بریم:

آگوست 1967: روحانی اصلی نیروهای مسلح، «اشلوموگورن»6 که بعدها خاخام اصلی اسراییل شد فرماندهی پنجاه افراطی مسلح را در حمله به حرم شریف به عهده می گیرد. گورن در حین ورود به خاک مسلمین که یهودیان آن را «کوه معبد» می نامند گفت: «این فرمان حمله مقدس است.» «اتی رونل» در نشریه ای اسراییلی گزارش می دهد: «بسیاری از خاخامها به علاوه اعضای مجمع خاخامهای اصلی یهودی از حق سلطه یهود بر مسجد پشتیبانی می کنند».

21 آگوست 1969: آتش سوزی مسجدالاقصی توسط افراطیان یهودی که باعث نابودی منبری بسیار ارزشمند از چوب و عاج که صلاح الدین فرمانده مسلمان از آلپو آن را فرستاده بود گردید. این حریق عمدی، شورای امنیت سازمان ملل را به فعالیت واداشت تا شکست اسراییل را در جلوگیری از حملات تروریستی به زیارتگاه مسلمانان محکوم کند. چهارماه بعد (19 دسامبر 1969) گروهی از جنگ طلبان یهودی با ادعای عملی سازی دعاهای خود درباره بازسازی معبد به این حرم شریف یورش می برند.

3 مارس 1971: گرشون سلومون هدایت گروه «پیروان با ایمان معبد» را به دست می گیرد. آنها بعد از درگیری با پاسداران فلسطینی بیرون رانده می شوند. سه سال بعد (سوم مارس 1974) سلومون دوباره به مسجد حمله ور می شود. او بار دیگر در 14 جولای 1978 رهبری یهودیان جنگ طلب را به دست می گیرد. در این مرحله فلسطینیان اعتراض می کنند و سربازان اسراییلی با پرتاب گاز اشک آور به سرکوبی آشوب می پردازند.

10 آگوست 1980: سیصد متعصب یهودی پیرو «گاش امونیم» با سلاحهای سنگین بر پلیس فلسطین غلبه می کنند و به منطقه یورش می برند. اما بعد متفرق می گردند. یک ماه بعد (15 سپتامبر 1980) این گروه با همدستی استنلی گلدفوت و گروه مؤمنان معبد دوباره وارد مناطق مسجد می شوند و بعد از نزاع و کشمکش با پلیس بیرون رانده می گردند.

11 آوریل 1982: «آلن گودمن»، تبعه اسراییلی با پاسپورت آمریکایی، با تفنگ ام.16 به مسجدالاقصی حمله می کند و نمازگزاران را هدف قرار می دهد و دو فلسطینی را کشته و دیگران را زخمی می گرداند. در نوامبر 1997، دولت اسراییل گودمن را آزاد ساخت. گودمن نیز بدون هیچگونه اظهار تأسفی اعلام کرد:

«من مأموریتم را انجام دادم.»

25 جولای 1982: «یوئل لرنر»7، عضو جنبش «کچ»8 با هدف آتش افروزی و تخریب قبة الصخره به این منطقه حمله کرد.

10 مارس 1983: افراطیان مسلح «گاش اموینم» در تلاش برای غلبه بر نگهبانان امنیتی مسجد از دیوارهای آن بالا رفته و مسجد را تصرف می کنند. آنها مقادیر زیادی مواد منفجره، مسلسل و هفت تیر در اختیار داشتند. بیست و نه نفر مسؤولیت این عملیات را پذیرفتند.

21 سپتامبر 1983: دادگاه اسراییل 29 یهودی تروریست را که شش ماه قبل به مسجد حمله کرده بودند تبرئه کرد.
27 ژانویه 1984: در یکی از بزرگ ترین توطئه های صورت گرفته برای آتش سوزی و نابودی مسجد، تروریستهای یهودی، مجهز به 114 کیلوگرم مواد منفجره شامل چندین نارنجک، جعبه دینامیت و 12 خمپاره تلاش می کنند تا مسجد را به آتش بکشند و نابود سازند. آنها تحت رهبری خاخام «موشه لوینگر»، از یهودیان رادیکال بودند.

1994: دولت اسراییل، «دیویدسون»، نماینده مجلس اسراییل را که دارای بالاترین مقام در مؤسسه مذهبی آترت می باشد به عنوان مشاور شهرداری در زمینه اموال فلسطینیان انتخاب می کند. این امر نشان دهنده رابطه تنگاتنگ دولت اسراییل با سازمانی است هدف اصلی آن نابودی مسجد می باشد.

سپتامبر 1996: مؤسسه آترت، از طریق دلارهای یهودیان ثروتمند آمریکا، مانند میلیونر اهل میامی، «ایروینگ موسکوتیز» تونلی را که در طی عملیاتهای شبانه به طور مخفی احداث شده و کل مجموعه الاقصی را دربر می گیرد گشود. این تونل جدال برانگیز، شعله نبرد سختی را برافروخت که منجر به مرگ 60 فلسطینی و 15 سرباز اسراییلی گردید. نخست وزیر وقت اسراییل، بنیامین نتانیاهو و رهبران مسیحیان بنیادگرا، مفتخرانه از این تونل بازدید کردند.

18 اکتبر 1998: گرشون سلومون با همراهانش در حالی که پرچمهای اسراییل را تکان می دهند و در شیپور می دمند به مناطق نواحی مسجد می رود. سلومون گفت: «زمان بازسازی معبد یهود فرا رسیده است». وی برای تأکید بر این گفته کامیونی حامل 4 تن سنگ مرمر را برای ساخت معبد جدید پارک کرده بود

مسجد الاقصی و فلسطین از نگاه امام خمینی (ره

مساله قدس . . . یک مساله خصوصی به یک کشور و یا یک مساله مخصوص به مسلمین جهان در عصر اضرنیست بلکه حادثه ای است برای موحدین جهان و مومنان اعصار گذشته و حال وآینده از روزی که مسجد الاقصی پی ریزی شد تا آنگاه که این سیاره در نظام هستی در گردش است . و چه دردناک است برای مسلمانان جهان درعصر حاضرکه با داشتن آن همه امکانات مادی و معنوی در مرئی و منظر آنان به پیشگاه خداوند متعال و رسولان عالی قدرش این چنین جسارت واقع شود . . . و چه شرم آور است سکوت درمقابل این فاجعه بزرگ تاریخ و چه زیبا بود که بلندگوهای مسجد الاقصی از همان روز که اسرائیل این عنصر خبیث دست به کار این جنایت عظیم شده بود ، به صدا درمی آمدند . اکنون که خون جوانان عزیز فلسطین دیوارهای مسجد قدس را رنگین کرده است و در مقابل مطالبه حق مشروعشان از مشتی دغلباز با مسلسل جواب شنیده اند ، برای مسلمانان غیرتمند عارنیست که به ندای مظلومانه آنان جواب ندهند ؟ (صحیفه نور ، ج 16 ، ص 128)

آرزوی ما آن است که سرزمین فلسطین و مسجد اقصی از صهیونیسم تطهیر شود ومردم فلسطین به سرزمین خویش باز گردند. (صحیفه نور ، ج 20 ، ص 248)

اگر جلوی این جرثومه فساد گرفته نشود ، طمع او بر تمام منطقه است و او قناعت نمی کند برفقط فلسطین و مسجد اقصی. (صحیفه نور ، ج 6 ، ص 50)

هان ای مسلمانان جهان و مستضعفان گیتی . . . تاکی بایدقدس شما در زیر چکمه تفاله های آمریکا ، اسرائیل غاصب پایکوب شود ؟ تاکی سرزمین قدس ، فلسطین ، لبنان و مسلمانان مظلوم آن دیار در زیر سلطه جنایتکاران بسر ببرند و شما تماشاچی باشید وبعضی حکام خائن شما آتش بیار آنان باشند . . . تاکی به جای مقابله با دشمنان اسلام و برای نجات قدس از اسلحه گرم و قدرت نظامی و الهی غفلت نموده و با کارهای سیاسی و برخوردهای سازشکارانه با ابرقدرت ها وقت گذرانده و به اسرائیل مهلت جنایت های بی امان داده و شاهد قتل عام ها باید بود؟ (صحیفه نور ، ج 15 ، ص 73)

ملت های مسلمان باید به فکر نجات فلسطین باشند و مراتب انزجار و تنفر خویش را از سازشکاری و مصالحه رهبران ننگین وخودفروخته ای که به نام فلسطین ، آرمان مردم سرزمین های غصب شده و مسلمانان این خطه را به تباهی کشیده اند ، به دنیا اعلام ونگذارند این خائنان بر سر میز مذاکره ها و رفت و آمدها ، حیثیت و اعتبار و شرافت ملت قهرمان فلسطین (را) خدشه دار کنند که این انقلابی نماهای کم شخصیت وخود فروخته به اسم آزادی قدس به آمریکا و اسرائیل متوسل شده اند. (صحیفه نور ، ج 20 ، ص 115)

هنگامی که می بینید خون های برادران و خواهران بی گناه شما در سرزمین های مقدس فلسطین جاری است و هنگامی که مشاهده می کنید سرزمین های ما به دست صهیونیست های تبهکار ویران گشته ، در این شرایط هیچ راهی جز ادامه جهاد نمی ماند و برهمه مسلمانان واجب است که کمکهای مادی و معنوی خود را در این جهادمقدس صرف کنند. (صحیفه نور ، ج 20 ، ص 138)

 فصل دوم: 

نقش مسجد در وحدت امت اسلامی

- مسجد وآیات وحدت آفرین:

قرآن کریم به عنوان محور اصلی  انسجام و وحدت در بین جوامع اسلامی به شمار می آید.گر چه آیات بی شماری در موضوع وحدت در این مصحف شزیف و عظیم وجود دارد،

ولی به جهت موضوع این نوشتار سعی شده است آیاتی  را که در ارتباط مستقیم با مسجد و انسجام  و وحدت هستند جهت تبیین بیشتر جایگاه این دو مؤلفه مهم انتخاب و ذیلاً ارائه گردد:

- سوره بقره آیه ١١٤:

  وَ مَنْ اَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَساجِدَ اللَّهِ اَنْ یُذْکَرَ فیهَا اسْمُهُ وَ سَعى‏ فى خَرابِهآ اوُلئِکَ ما کانَ لَهُمْ اَنْ یَّدْخُلُوهآ اِلاَّ خآئِفینَ لَهُمْ فِى الدُّنْیا خِزْىٌ وَّلَهُمْ فِى اْلاخِرَةِ عَذابٌ عَظیمٌ‏.ترجمه: و کیست ستمکارتر از آنکه مردم را در مساجد از ذکر نام خدا باز دارد و در خرابى آن بکوشد. چنین گروهى در مساجد مسلمانان در نیایند جز آنکه بر خود «از اعمال زشت خویش» ترسان باشند این گروه را در دنیا ذلّت و خوارى نصیب است و در آخرت عذابى بسیار سخت.

  - سوره بقره آیه ١٤٤:

  قَدْ نَرى‏ تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِى‏السَّمآءِ فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضها فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَالْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَحَیْثُ ماکُنْتُمْ فَوَلّوُا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ وَاِنَّ الَّذینَ اُوتُوا الْکِتابَ لَیَعْلَمُونَ اَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَّبِّهِمْ وَمَااللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّایَعْمَلُونَ.ترجمه: ما توجه تو را بر آسمان در انتظار وحى و تغییر قبله بنگریم و البته روى تو را به قبله‏اى که خشنودت سازد بگردانیم پس روى کن بسوى مسجد الحرام و شما مسلمانان نیز در هر کجاباشید گاه نماز روى بدان جانب کنید و گروه اهل کتاب بخوبى مى‏دانند این تغییر قبله به حق و راستى از جانب خداست و خدا از کردار آنها «که مطیع و نیکوکارند و یا منافق و زشت‏رفتارند» غافل نیست.

-  سوره بقره آیه ١٤٩:

  وَ مِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَالْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَاِنَّهُ لَلْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ وَمَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ.ترجمه: و از هر کجا و به سوى هر دیار که بیرون شدى «اى پیغمبر» روى کن به طرف کعبه چون این دستور قبله بر وجه صواب و به امر خداست و خدا غافل نیست از آنچه مى‏کنید.

- سوره بقره آیه ١٥٠:

  وَمِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَحَیْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلّوُا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ لِئَلاَّ یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّةٌ اِلاَّ الَّذینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ فَلاتَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنى‏ وَ ِلاُتِمَّ نِعْمَتى‏ عَلَیْکُمْ وَلَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ.ترجمه: و«اى رسول» از هر جا و هر دیار که بیرون شدى رو به سوى کعبه کن و شما مسلمانان نیز هر کجا بودید روى بدان جانب کنید تا مردم به حجّت و مجادله بر شما زبان نگشایند جز گروه ستمکار و معاند با اسلام که از جدل و گفتگوى آنان هم نیندیشید و از نافرمانى من بترسید و به فرمان من باشید تا نعمت و رحمتم را براى شما به حدّ کمال برسانم و باشد که به طریق حق و ثواب راه یابید.

- سوره اعراف آیه ٢٩:

  قُلْ اَمَرَ رَبّى بِالْقِسْطِ وَ اَقیمُوا وُجُوهَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَّ ادْعُوهُ مُخْلِصینَ لَهُ الدِّینَ کَما بَدَاَکُمْ تَعُودُونَ.ترجمه‏: بگو اى رسول ما پروردگار من شما را به عدل و درستى امر کرده نیز فرموده در هر عبادت روى به حضرت او آورید و خدا را از سَرِ اخلاص بخوانید که چنانکه شما را در اول آفرید دیگر بار به سویش باز آئید.

- سوره انفال آیه ٣٤:

  وَ ما لَهُمْ اَلاَّ یُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَهُمْ یَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَما کانُوا اَوْلِیآءَهُ اِنْ اَوْلِیآؤُهُ اِلاَّ الْمُتَّقُونَ وَلکِنَّ اَکْثَرَهُمْ لا یَعْلَمُونَ.ترجمه: و آنها «مُعاندان اسلام»، چه کردند که خدا عذابشان نکند «و چگونه مستحق عذاب نباشند؟» در صورتیکه راه مسجدالحرام را به روى بندگان خدا مى‏بندند و «اگر دعوى دوستى خدا کنند کذب است» آنها را هیچ رابطه دوستى با خدا نیست که دوستان خدا جز اهل تقوى نباشند ولکن اکثر مردم از این مطلب آگاه نیستند.

-  سوره توبه آیه ٧:

  کَیْفَ یَکُونُ لِلْمُشْرِکینَ عَهْدٌ عِنْدَاللَّهِ وَ عِنْدَ رَسُولِهِ اِلاَّ الَّذینَ عاهَدْتُّمْ عِنْدَالْمَسْجِدِ الْحَرامِ فَمَا اسْتَقامُوا لَکُمْ فَاسْتَقیمُوا لَهُمْ اِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقینَ.ترجمه: چگونه با مشرکان که عهد خدا و رسول شکستند خدا و رسولش عهد آنان نگهدارند «البته با عهدشکن نباید عهد نگه داشت»، لیکن با آن مشرکان که در مسجدالحرام عهد بسته‏اید تا زمانى که آنها بر عهد خود پایدارند شما هم بر عهد آنان بیائید که خدا پرهیزکاران را «که به عهد وفا مى‏کنند» دوست دارد.

-  سوره توبه آیه ١٧:

  ما کانَ لِلْمُشْرِکینَ أَنْ یَّعْمُرُوا مَساجِدَ اللَّهِ شاهِدینَ عَلى‏ اَنْفُسِهِمْ بِالْکُفْرِ اُولئِکَ حَبِطَتْ اَعْمالُهُمْ وَ فِى النَّارِ هُمْ خالِدُونَ‏.ترجمه:مشرکان را نرسد که مساجد خدا را تعمیر کنند در صورتى که به کفر خود شهادت مى‏دهند خدا اعمالشان را نابود گردانید و در آتش دوزخ آنها جاوید معذّب خواهند بود.

- سوره توبه آیه ١٨:

  اِنَّما یَعْمُرُ مَساجِدَاللَّهِ مَنْ امَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ اْلاخِرِ وَ اَقامَ الصَّلوةَ وَ اتَى الزَّکوةَ وَ لَمْ یَخْشَ اِلاَّاللَّهَ فَعَسى اُولئِکَ اَنْ یَّکُونُوا مِنَ الْمُهْتَدینَ‏.ترجمه: منحصراً تعمیر مساجد خدا به دست کسانى است که به خدا و روز قیامت ایمان آورده و نماز «پنجگانه» به پا دارند و زکات مال خود بدهند و از غیر خدا نترسند آنها امیدوار باشند که از هدایت یافتگان هستند.

- سوره توبه آیه ١٠٧:

  وَّ الَّذینَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرارًا وَّ کُفْرًا وَّ تَفْریقًا بَیْنَ الْمُؤْمِنینَ وَ اِرْصاداً لِّمَنْ حارَبَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَ لَیَحْلِفُنَّ اِنْ اَرَدْنآ اِلاَّ الْحُسْنى‏ وَ اللَّهُ یَشْهَدُ اِنَّهُمْ لَکاذِبُونَ‏.  ترجمه‏:آن گروه منافقى که مسجدى براى زیان اسلام برپا کردند «که خلق به مسجد پیغمبر و نماز او حاضر نشوند» و مقصودشان کفر و عناد و ایجاد تفرقه کلمه بین مسلمانان و مساعدت با دشمنان دیرینه خدا و رسول بود و با این همه قسمهاى مؤکّد یاد مى‏کنند که «در بناى این مسجد» جز قصد خیر و توسعه اسلام نداریم خدا گواهى مى‏دهد که محقّقاً دروغ مى‏گویند.

- سوره توبه آیه ١٠٨:

  لا تَقُمْ فیهِ اَبَداً لَّمَسْجِدٌ اُسِّسَ عَلَى التَّقْوى‏ مِنْ اَوَّلِ یَوْمٍ اَحَقُّ اَنْ تَقُومَ فیهِ فیهِ رِجالٌ یُّحِبُّونَ اَنْ یَتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرینَ‏.ترجمه: تو اى رسول ما هرگز در مسجد آنها قدم نگذار و همان مسجد «قبا» که بنیانش از اول بر پایه تقوى محکم بنا گردیده بر اینکه در آن اقامه نماز کنى سزاوارتر است که در آن مسجد مردان پاکى که مشتاق تهذیب نفوس خودند در آیند و خدا مردان پاک و مهذب را دوست دارد.

-  سوره اسراء آیه ١:

   سُبْحانَ الَّذى اَسْرى بِعَبْدِه‏ لَیْلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ اِلَى الْمَسْجِدِ الْاَقْصَا الَّذى‏ بارَکْنا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ ایاتِنآ اِنَّهُ هُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ.ترجمه: پاک و منزّه است خدایى که در «مبارک» شبى بنده خود «محمّد(ص)» را از مسجدالحرام به مسجد الاقصى که پیرامونش را «به قدوم خاصّان خود، مُبارک و پر نعمت ساخت سیر داد تا آیات و اسرار غیب خود را به او بنماید که خدا به حقیقت شنوا و به اُمور عالم غیب و شهود بیناست.

- سوره جن آیه ١٨:

  وَ اَنَّ الْمَساجِدَ لِلَّهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ اَحَدًا.ترجمه: و مساجد مخصوص «پرستش ذات یکتاى» خداست پس نباید با خدا احدى غیر او را پرستش کنید.

مسجد و روایات وحدت آفرین پیامبر اعظم (ص):

پیامبرمکرم اسلام(ص) به عنوان یکی از محورهای اصلی وحدت وانسجام اسلامی در گستره جهان اسلام محسوب می گردد.روایات متعددی در خصوص اهمیت وجایگاه مسجد از آن حضرت نقل شده است که این روایات در بین تمام فرق و مذاهب اسلامی مورد پذیرش واقع شده است آنچه در پی می آید تنها بخشی از احادیثی است که در ارتباط مستقیم با موضوع مسجد می باشد:

- اذا دخل العبد المسجد فقال: اعوذ بالله من الشیطان الرجیم.ترجمه: هنگامیکه بنده خدا وارد مسجد مى‏شود، بگوید: پناه مى‏برم به خدا از شر شیطان رانده شده.

- وخیر البقاع المساجد و احبهم الى الله أولهم دخولاً و آخر هم خروجاً منها.ترجمه:بهترین مکانهاى زمین، مساجد است و محبوبترین اهل مسجد، کسى است که هنگام ورود به مسجد اولین نفر و هنگام خروج از آن آخرین نفر باشد.

- من سمع النداء فى المسجد فخرج من غیر علة فهو منافق الا ان یرید الرجوع الیه.ترجمه: کسى که صداى اذان در مسجد را بشنود و بدون علت از مسجد خارج شود منافق است جز این که قصد برگشت به مسجد را داشته باشد.

- خداى متعال در(حدیث قدسى) معراج به من فرمود:«یا احمد! لیس کل من قال انا احب الله احبنى حتى یأخذ... المسجد بیتا...».ترجمه:اى احمد هر کس ادعا نمود من خداوند را دوست مى‏دارم، دوستدار من نیست مگر اینکه.... مسجد را خانه خویش قرار دهد

- من کان القرآن حدیثه و المسجد بیته بنى اللّه تعالى له.ترجمه:کسى که کلام و ذکرش قرائت قرآن باشد و مسجد خانه‏اش، خداوند متعال خانه‏اى در بهشت برایش مهیا سازد.

- السیاحة فى امتى لزوم المساجد و انتظار الصلاة بعد الصلاة.ترجمه:سیاحت و گردش امت من ملازم مسجد بودن و به انتظار فرا رسیدن وقت نماز پس از نماز است

- افضل البقاع المساجد و افضل اهلها اوّلهم دخولا و آخرهم خروجا، و من سبق بالجماعة کمن سبق بالایمان‏.ترجمه: بهترین مکان هر سرزمین و جایى، مسجدهاى آن است، و بهترین مردم آن، همان کسانى هستند که پیش از دیگران به مسجد مى‏آیند و پس از همه برون مى‏روند، و کسى که در پیوستن به نماز جماعت از دیگران پیشى گیرد، چنان است که گویى در ایمان پیشى جسته است.

- ان بکل خطوة یخطوها الى المسجد درجة.ترجمه:همانا براى هر گامى که به سوى مسجد برداشته مى‏شود (از سوى خداوند) مقامى براى آن درنظر گرفته شده است.

- المساجد مجالس الانبیاء.ترجمه:مساجد،محلّ جلوس پیامبران است.

 - انّ المؤمن مجلسه مسجده.ترجمه:همانا مجلس مؤمن مسجد است.

 - المسجد بیت کلّ مؤمن.ترجمه: مسجد خانه هر انسان مؤمن است.

- بشّر المشّائین الى المساجد فى ظلم الّلیل بنور ساطع یوم القیامة.ترجمه:بشارت باد به نور درخشان در روز قیامت براى کسانى که در شبهاى تاریک قصد رفتن به مساجد کنند.

- المسجد بیت کل تقىّ.ترجمه: مسجد خانه هر پرهیزگارى است.

-  أحبّ البلاد الى اللّه مساجدها.ترجمه: محبوبترین جاى شهرها نزد خدا، مساجد آن شهر است. 

- من الف المسجد الفه اللّه تعالى.ترجمه: کسى که با مسجد انس گیرد، خداى تعالى نیز با او انس گیرد.

- تحفة الملائکة تجمیر المساجد.ترجمه: تحفه فرشتگان، جماعت میان مساجد است.

 - من زاد بیتا فى المسجد فله الجنّة.ترجمه: کسى که در مسجد اتاقى سازد، بهشت از آن اوست.

 - کونوا فى الدّنیا أضیافاً واتّخذوا المساجد بیوتاً و عوّدوا قلوبکم الرقّة.ترجمه:در دنیا مهمان باشید و مساجد را خانه خود قرار دهید و دلهایتان را به نرمى و ملایمت عادت دهید.

 - من غدا الى المسجد او راح اعدّ اللّه له فى الجنّة نزلاً کلّما غدا و راح.ترجمه: هر که صبح یا شب به مسجد رود، خدا پذیرایى وى را در بهشت فراهم فرماید.