س 1ـ آیا اعتکاف کودک ممیز، صحیح است؟
اقوی صحّت آن است.

س 2‌ـ آیا «ایمان» از شرائط اعتکاف است یا «اسلام»؟
شرط صحّت اعتکاف ایمان و اسلام است.

س 3ـ آیا در اعتکاف، نیازی به قصد نمودن عبادات دیگر (علاوه بر نیت اعتکاف) هم هست؟
بنابر احتیاط باید قصد عبادت دیگر نیز بشود.

س 4ـ آیا در اعتکاف واجب و مستحبّ، قصد وجوب یا استحباب لازم است؟
لازم نیست.

س 5ـ آیا اگر از روی اشتباه، برای اعتکاف واجب، نیت استحباب نماید (یا بالعکس) تکلیف چیست؟
اشکال ندارد.

س 6ـ آیا تجدید نیت در روز سوّم اعتکاف مستحبّ، لازم است؟
لازم نیست هر چند أحوط است.

س 7ـ زمان نیت اعتکاف چه وقتی می‌باشد؟ و آیا اوّل شب می‌شود نیت کرد؟
وقت نیت، قبل از فجر صادق است و اکتفا به نیت اوّل شب مشکل است مگر اینکه نیت اوّل شب تا فجر ادامه داشته باشد.

س 8ـ آیا اعتکاف را به نیابت از کسی که مرده است و یا به نیابت از کسی که زنده است می‌توان انجام داد؟
نیابت از میت در اعتکاف، صحیح است و نیابت از حی محل اشکال است بلی بقصد رجاء، اشکال ندارد.

س 9ـ آیا زن‌ها هم می‌توانند معتکف شوند؟ و اگر در روزهای عادت، قرص بخورند (تا از حالت عادت خارج شده و روزه‌ی آنها صحیح باشد) و معتکف شوند چه صورت دارد؟
بلی اعتکاف زنان نیز صحیح است و خوردن قرص اگر مضرّ نباشد اشکال ندارد و چنانچه با خوردن قرص حائض نشود اعتکاف صحیح است.

س 10ـ آیا هر گونه روزه، و لو استیجاری و... برای اعتکاف، کافی است؟‌
ج ـ‌ بلی مطلق صوم، کفایت می‌کند.

س 11 ـ‌ اگر شخصی نذر کند که در ایام معینی معتکف شود اگر در همان ایام، روزه‌ی نذری یا استیجاری بر عهده‌ی او باشد آیا می‌توانید در همان اعتکاف، روزه‌ی نذری یا اجاره‌ای خود را به جا آورد؟ اگر نذر اعکتاف، بدین گونه بوده است که روزه بر اعتکاف یا به خاطر اعتکاف باشد، آیا کفایت از روزه‌ی نذری یا اجاره‌ای می‌کند؟
بلی مانعی ندارد و در فرع دوّم از سؤال هم اشکال ندارد.

س 12 ـ آیا انسان می‌تواند نذر کند که در سفر روزه بگیرد؟
اگر در حضر چنین نذری بکند صحیح است.

س 13 ـ آیا در حین مسافرت می‌شود روزه‌ی در سفر را نذر کند؟
صحیح نیست.

س 14 ـ شخصی نذر کرده در ایام البیض ماه رجب، در مسجد مقدّس جمکران معتکف شود و نذر کرده در فرض مسافرت روزه هم بگیرد. آیا نذرش منعقد است؟ آیا اعتکاف او صحیح است؟ هر چند مسافر باشد)؟
در فرض سؤال، اعتکاف صحیح است.

س 15 ـ شخصی برای درک فضیلت اعتکاف در مشهد مقدّس، بعد از رسیدن به مشهد بدون قصد اقامت، نذر کرده سه روز روزه بگیرد، آیا چنین نذری صحیح است؟
صحیح نیست.

س 16 ـ آیا زن باید برای اعتکاف از شوهرش اجازه بگیرد؟ حتی اگر معتکف شدن او با حق شوهر، منافت نداشته باشد؟
انجام اصل اعتکاف زن، چنانچه منافی با حق زوج نباشد مشروط به اذن زوج نیست ولی خروج او از منزل بدون اذن زوج جایز نیست پس اگر بدون اذن او خارج شود و به مسجد برای اعتکاف برود از این جهت اعتکافش باطل است.

س 17 ـ آیا فرزند باید برای اعتکاف از والدین خود اجازه بگیرد؟ حتی اگر معتکف شدن او موجب اذیت و آزار یا زحمت آنها نباشد؟
در صورت عدم ایذاء، اذن والدین شرط نیست بلی احتیاط خوب است.

س 18 ـ آیا بیشتر از سه روز می توان اعتکاف کرد بطوری که آن زیاده بخشی از یک روز یا بخشی از یک شب باشد؟
بلی مانع ندارد.

س 19 ـ آیا نذر اعتکاف کمتر از سه روز و همچنین نذر اعتکاف معینی که روز سوّم آن عید قربان یا عید فطر باشد، منعقد می‌شود؟
هیچ یک از دو نذر مذکور در سؤال، منعقد نمی‌شود.

س 20. منظور از روز در اعتکاف چیست؟ آیا پایان روز غروب آفتاب است یا مغرب؟
منظور از غروب حُمْرِه‌ی مَشْرِقِیه است که عرفاً مغرب گفته می‌شود.

س 21 ـ اگر کسی نذر کند، سه روز منفصل، اعتکاف کند آیا نذرش منعقد می‌شود؟
کافی نیست.

س 22 ـ آیا در تحقّق اعتکاف، سه روز ناپیوسته کافی است؟
کافی نیست.

س 23 ‌ـ آیا اعتکاف در مسجد جامع صحیح است؟ ‌اعتکاف در غیر مسجد جامع چگونه است؟
اعتکاف در غیر مسجد جامع، صحیح نیست.

س 24 ـ تعریف مسجد جامع چیست؟
س 25 ـ‌ ملاک در تعیین مسجد جامع چیست؟‌‌ آیا ممکن است تعداد مساجد جامع یک شهر یا روستا متعدّد باشد؟ آیا مساجد جامع، ممکن است به هم خیلی نزدیک باشند؟
ج 24 و 25 ـ مسجد جامع در مقابل مسجد بازار و قبیله و امثال اینها است که در آنها معظم اهل بلد جمع نمی‌شوند و آماده برای اجتماع آنها هم نشده است یعنی مسجدی است که در آن این خصوصیات باشد و ممکن است مسجد جامع متعدّد باشد و نیز نزدیک هم باشند.

س 26 ـ آیا در تهران بزرگ، در مسجد جامع هر محلّه می‌توان اعتکاف کرد؟
در هر مسجد جامعی می‌توان اعتکاف کرد.

س 27 ـ‌جامع بودن مسجد را از چه راهی می‌توان فهمید؟ آیا با حکم حاکم، جامع بودن مسجد معلوم می‌شود؟
ملاک همان است که در پاسخ سؤال 24 و 25 گفته شد.

س 28 ـ آیا اعتکاف در غیر مساجد جامع، مثل نمازخانه و مساجد دانشگاه‌ها رجاءً اشکال دارد یا نه؟ در صورت صحّت، آیا احکام اعتکاف، از قبیل ترک محرَّمات جاری می‌شود یا خیر؟
ظاهر روایات این است که باید در مسجد جامع باشد و معنایش این است که در غیر مساجد جامع، صحیح نیست.

س 29 ـ ‌آیا انسان می‌تواند نذر کند که در شهر دیگری معتکف شود؟
مانع ندارد.

س 30‌ ـ آیا اعتکاف کسی که جای شخص دیگری را غصب کرده یا عمداً بر فرش غصبی نشسته، صحیح است؟
در هر دو صورت بنابر احتیاط، اعتکاف باطل است، و در هر دو صورت اگر بعد از اکمال دو روز بوده احتیاط کند به اینکه اعتکاف را به آخر برساند و نیز اگر اعتکاف با نذر یا عهد مثلاً واجب شده ولو در روز اوّل باشد احتیاط این است که اعتکاف را تمام کند بلی اگر جاهل به غصب یا ناسی بوده اعتکاف صحیح است.

س 31. اگر آجر و خاک مسجد یا لباس معتکف غصبی باشد، اعتکاف چه حکمی دارد؟
اگر مسجد، مفروش به خاک یا آجر مغصوب باشد و تحرّز از آن ممکن نباشد احتیاط ترک نشود و همچنین اگر لباس معتکف، غصبی باشد.

س 32 ـ اگر جای کسی را که معتکف بوده غصب کند، فرموده‌اند اعتکاف او باطل است، حال اگر جاهل بود یا عامد بود ولی حال پشیمان شده و جای خود را عوض کند، اعتکاف او صحیح است یا خیر؟ در صورت عمد، آیا کفّاره دارد یا خیر؟
در فرض سؤال، چنانچه جاهل بوده اعتکاف صحیح است و اگر عامد بوده پس اگر بعد از غصب و جلوس به عنوان اعتکاف پشیمان شده اعتکاف باطل است، ولی کفّاره ندارد هر چند أحوط است و اگر بعنوان اعتکاف، تصرّف در مکان مغصوب نکرده بلکه فقط شخص ذی حقّ را از مکان خود کنار زده و خودش هم در مکان دیگر اعتکاف نموده هر چند فعل حرامی مرتکب شده، امّا اعتکافش باطل نیست.

س 33 ـ اگر کسی را که زودتر از او وارد مسجد شده، بیرون کند و جایش را بگیرد، اعتکافش صحیح است یا نه؟
از جواب سؤال 30 معلوم می‌شود.

س 34 ـ آیا گذاشتن وسائل یا نوشتن نام و امثال آن موجب سبقت در محلّی از مسجد می‌شود؟
ج ـ‌ بر حسب موارد فرق می‌کند و مجرّد نوشتن نام یا گذاشتن وسیله بنفسه علامت سبقت به آن مکان برای عبادت نیست بلی گاهی تناسب زمان یا مکان یا غیر اینها نشانه سبقت برای عبادت است.

س 35 ـ‌ اگر اعتکاف واجب خود را در مسجدی بجا آورد و بعداً بفهمد که اعتکاف در آنجا صحیح نبوده است، اعتکاف او چه حکمی دارد؟
اگر اعتکاف واجب بوده باید استیناف یا قضا شود.

س 36 ـ‌ اعتکاف در مسجد مقدّس جمکران (صحیح) است یا خیر؟
در حال حاضر که عنوان جامعیت حاصل شده اعتکاف در‌ آن صحیح است.

س 37 ـ آیا اعتکاف در زیر زمین مسجد جمکران، که از جهت نمازهای یومیه و نماز آقا ا مام زمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف، استفاده می‌شود (البتّه به صورت مرتّب نماز جماعت ندارد)، جایز است؟
اعتکاف در زیر زمین مسجد صحیح است.

س 38 ـ اگر اعتکاف در زیر زمین مسجد جمکران جایز باشد، در صورتی که بین طبقه پایین و بالا درِ ورودی باشد، آیا می‌توان اعمال را در طبقه‌ی بالا و خواب و استراحت را در طبقه‌ی پایین انجام داد یا هر دو عمل باید در یک مکان باشد؟
اعتکاف در طبقه‌ی بالا و زیر زمین، چنانچه گفته شد صحیح است و رفتن به زیر زمین، برای خواب و غیره نیز اشکال ندارد.

س 39 ـ‌آیا محوّطه‌ی اطراف مسجد جمکران، ‌که به عنوان حیاط از آن استفاده می‌شود، حکم مسجد را دارد؟ 
حیاط، حکم مسجد را ندارد.

س 40 ـ‌ آیا این عبارت صحیح است؟ «پشت بام و سرداب و محراب مسجد، هر چه به سبب توسعه‌ی مسجد به آن افزون شده جزو مسجد به حساب‌ می‌آید، مگر آنکه بدانیم جزو مسجد نیست یعنی در صورت شکّ، چنین جاهائی، حکم مسجد را دارد»؟
پشت بام و سرداب و محراب جزو مسجد است و آنچه به مسجد بقصد اینکه جزو مسجد باشد افزوده شده مثل اینکه خود مسجد را توسعه داده باشند، مسجد محسوب است و اگر شکّ داشته باشید در اینکه آنچه افزوده شده بقصد مسجدیت بوده یا نه مسجد محسوب نمی‌شود بنابراین عبارت سؤال، من حیث المجموع کامل نیست.

س 41 ـ جایی را که انسان نداند جزو مسجد است یا از متعلّقات آن، حکم مسجد را دارد؟
از جواب سؤال قبل معلوم شد که مورد این سؤال حکم مسجد را ندارد.

س 42 ـ‌ آیا فرض اولیه بر این است که قسمت‌های مختلف مسجد، حکم مسجد را دارند یا اینکه باید مسجد بودن آنها ثابت شود؟
باید مسجد بودن ثابت شود.

س 43 - ‌اعتکاف در مکان‌هائی که شکّ داریم جزء مسجد است (مثل بام، سرداب، حیاط و مقداری که به مسجد افزوده شده) چه حکمی دارد؟
جواب این سؤال از پاسخ سؤال 40 و 41 و 42 معلوم شد.

س 44 ـ آیا اعتکاف در دو مسجد متّصل به هم (بطوری که بخشی از وقت را در یکی و بخشی از آن را در دیگری بماند) جایز است؟
اعتکاف، باید در مسجد واحد باشد و بنحو مذکور در سؤال، اعتکاف باطل است.

س 45 ـ اگر اعتکاف، به سبب پیش آمدن مانعی به هم بخورد:
الف ـ آیا می‌توان همان اعتکاف را بعد از برطرف شدن مانع در همان مسجد به پایان برد؟
ب ـ آیا می‌توان آنرا در مسجد دیگری ادامه داد؟
الف و ب ـ ادامه آن اعتکاف، صحیح نیست چه در همان مسجد و یا در مسجد دیگر.

س 46 ـ‌ در چه مواردی معتکف می‌تواند از مسجد خارج شود؟
در مواردی که ضرورت عقلی یا شرعی یا عادی وجود داشته باشد مانند رفع حصر از بول و غائط یا احتیاج به غسل در مورد جنابت یا استحاضه و مانند اینها و همچنین برای اقامه شهادت یا تشییع جنازه یا عیادت مریض.

س 47 ـ‌ در چه مواردی واجب است معتکف از مسجد خارج شود؟ اگر در مواردی که واجب است خارج شود این کار را نکند، آیا به اعتکاف او ضرری می‌زند؟
در موردی که مثلاً در مسجد جنب شود اگر خارج نشود اعتکافش باطل است ولی اگر مثلاً وجوب خروج برای اداء دین واجب الأداء و یا انجام واجب دیگری که متوقّف بر خروج است باشد گناه کرده ولی اعتکاف باطل نمی‌شود.

س 48 ـ‌ در هنگام خروج در موارد مجاز یا خروج ضروری از محلّ اعتکاف:
الف ـ آیا می‌توان زیر سایه راه رفت؟ آیا می‌توان در سایه نشست؟
ب ـ آیا انتخاب نزدیک‌ترین مسیر، واجب است؟
الف و ب ـ أحوط مراعات نزدیک‌ترین راه است و واجب است مکث او به مقدار حاجت باشد نه زائد بر آن و واجب است در صورت امکان در سایه ننشیند بلکه احتیاط این است که در سایه، راه هم نرود بلکه احتیاط این است که مطلقاً ننشیند مگر در مورد ضرورت.

س 49 ـ در موراد زیر اگر عمداً و از روی اختیار، در غیر موارد مجاز، از مسجد بیرون رود، اعتکاف او چه حکمی دارد؟
الف ـ اگر جاهل به حکم باشد.
ب ـ اگر به سبب فراموشی یا اکراه از مسجد خارج شود.
الف ـ اعتکاف باطل است ب ـ در صورت نسیان محلّ اشکال است و احتیاط به اتمام و اعاده در صورت وجوب اعتکاف ترک نشود و بعید نیست صورت اکراه، ملحق به موارد ضرورت باشد که اعتکاف باطل نشود.

س 50 ـ‌ اگر کسی در مسجد جنب شد آیا می‌تواند در مسجد غسل کند؟ وظیفه‌ی او چیست؟
س 51 ـ‌ اگر در مسجد الحرام یا مسجد النّبی (ص) جنب شود وظیفه‌ی او چیست؟
ج 50 و 51 ـ جایز نیست در مسجد غسل کند، و واجب است بدون تیمُّم از مسجد خارج شود و اگر در مسجد الحرام و یا مسجد النّبی باشد فوراً تیمُّم می‌کند و خارج می‌شود. بلی اگر بتواند در مقدار زمانی که مساوی با زمان خروج از مسجد است غسل کند، جایز است در مسجد غسل کند و اعتکافش صحیح است.

س 52 ـ توقّف با حال جنابت در مسجد، آیا ضرر به اعتکاف می‌زند؟
چنانچه در پاسخ سؤال 47 گفته شد اعتکافش باطل می‌شود.

س 53 ـ خارج شدن معتکف از مسجد در موارد ذیل چه حکمی دارد؟
الف ـ برای وضو
ب ـ غسل مستحبی و مسواک زدن
ج ـ جهت تلفن زدن به خانواده در موارد غیر ضروری و امور متعارف
د ـ جهت دیدار با خانواده در بیرون از محدوده‌ی مسجد
هـ ـ برای شرکت در دروس حوزه و دانشگاه
و ـ نماز جماعت یا نماز جمعه 
ز ـ راهپیمایی (روز قدس یا 22 بهمن)
الف و بقیه‌ی سؤالات ـ برای شرکت در دروس و نماز جماعت و تلفن به خانواده و راهپیمائی و دیدار با خانواده محلّ اشکال بلکه ممنوع است، و برای نماز جمعه اشکال ندارد و همچنین برای وضو و غسل مستحبّی و برای مسواک زدن هم اگر ضرورت داشته باشد اشکال ندارد.

س 54 ـ‌شخصی قصد اعتکاف در مسجد الحرام را دارد. آیا می‌تواند قبل از اذان صبح،‌ در مسجد تنعیم مُحْرِم شود و بقیه‌ی اعمال را در حال اعتکاف، انجام دهد؟‌

 با توجّه به اینکه محلّ سعی (بین صفا و مروه) جزء مسجد نیست.
ظاهراً اشکال ندارد.

س 55 ـ در عمل اعتکاف رفتن به حیاط مسجد،‌آبدار خانه، دفتر مسجد، و دیگر قسمت‌ها و نیز صحبت کردن و خندیدن چه حکمی دارد؟
صحبت کردن و خنده اشکال ندارد و بقیه‌ی موارد سؤال، در صورت ضرورت اشکال ندارد.

س 56 ـ‌ معتکف در روز سوّم اعتکاف، برای غسل مستحبّی از مسجد خارج می‌شود. آیا اعتکاف باطل می‌شود یا خیر؟ بر فرض بطلان، تنها قضا لازم است یا کفّاره هم لازم می‌باشد؟
در فرض سؤال، اعتکاف باطل می‌شود پس اگر اعتکاف مستحبّ بوده قضا ندارد و اگر اعتکاف واجب معین بوده قضا و اگر واجب غیر معین بوده استیناف دارد.

س 57 ـ آیا شخص معتکف می‌تواند برای شرکت در نماز جمعه از مسجد محلّ اعتکاف خارج شود؟
اشکال ندارد.

س 58 ـ با توجّه به مشکلاتی که صرف غذا در مسجد دارد، آیا صرف غذا در سالن غذا خوری که در محوّطه مسجد است برای معتکفین جایز است؟
جایز نیست.

س 59 ـ آیا روحانی که معتکف شده است،‌ می‌تواند برای امامت جماعت به مسجد دیگر و یا به منبر در محل دیگر برود و به محلّ اعتکاف برگردد؟
جایز نیست.

س 60 ـ آیا کارمندان و معلّمین می‌توانند معتکف شوند و سر کلاس و محلّ کار رفته و سپس به مسجد برگردند؟
جایز نیست.

س 61 ـ‌ آیا در حال اعتکاف بوئیدن عطریات و گیاهان خوشبو «برای لذّت بردن» حرام است یا اگر لذّت هم نبرد، جایز نیست؟
نسبت به عطریات، اعتبار تلذّذ در حرمت، محلّ تأمّل است، ولی در مورد گل‌ها بعید نیست حرمت مخصوص به مورد التذاذ باشد. بلی برای کسی که فاقد حسّ شامّه است اشکال ندارد.

س 62 ـ‌ اگر در حال اعتکاف معامله‌ای انجام دهد، آیا آن معامله صحیح است؟
در فرض سؤال، معامله صحیح است.

س 63 ـ‌ آیا در صورت نیاز و ضرورت می‌تواند خرید و فروش نماید؟ آیا در این امور توکیل یا نقل به غیر بیع لازم است (یعنی به شخص دیگری وکالت دهد تا از طرف او خرید و فروش کند یا به غیر خرید و فروش، مثلاً با قرض یا بخشش نقل و انتقال کنند)؟
در صورتی که خرید و فروش برای أکل و شرب در خود اعتکاف، مورد نیاز باشد و توکیل، متعذر باشد و بدون بیع، رفع حاجت نشود اشکال ندارد.

س 64 ـ‌ حکم موارد زیر برای زن و شوهر در حال اعتکاف چگونه است؟
الف ـ لمس
ب ـ بوسه
ج ـ نگاه از روی شهوت
د ـ صحبت تلفنی از روی شهوت
الف و ب ـ لمس و بوسه‌ی با شهوت بنابر احتیاط، برای معتکف و معتکفه حرام بلکه موجب بطلان اعتکاف است. ج و د ـ‌ نگاه با شهوت به کسی که نظر بر او در غیر حال اعتکاف جایز است اشکال ندارد هر چند احتیاط در ترک آن است و همینطور صحبت تلفنی از روی شهوت با کسی که اینگونه صحبت در غیر حال اعتکاف جایز است، اشکال ندارد.

س 65 ـ آیا استمناء از محرَّمات اعتکاف می‌باشد؟
بنابر احتیاط از محرَّمات است.

س 66 ـ کدام یک از موارد زیر به صحّت اعتکاف ضرر می‌زند؟
الف‌ ـ‌ غصب کردن جای معتکفین دیگر
ب ـ در حال اعتکاف لباس غصبی پوشیدن
ج ـ غصبی بودن زمین مسجد
د ـ‌ غصبی بودن فرش مسجد
الف ، ب ، ج ، د ـ تفصیل آن در پاسخ به سؤال 30 و 31 بیان شد.

س 67 ـ‌ ارتکاب کدام یک از محرَّمات اعتکاف، اعتکاف را باطل می‌‌کند؟
جماع هر چند در شب واقع شود و لمس و بوسه با شهوت به احتیاط واجب، بلکه أحوط بطلان اعتکاف است به سایر محرَّمات.

س 68 ـ‌ اگر یکی از محرَّمات اعتکاف را سهواً مرتکب شود، به صحّت اعتکاف ضرری وارد می‌کند؟
جماع، چه عمدی باشد و چه سهوی، مبطل اعتکاف است ولی نسبت به سایر محرَّمات اختصاص مبطل بودن به صورت عمد که در فرض سهوی بودن مبطل نباشد محلّ اشکال است بنابراین اگر سایر محرَّمات سهواً صادر شود جمع بین اتمام و استیناف یا اتمام و قضا در موردی که اتمام اعتکاف واجب باشد ترک نشود.

س 69 ـ‌ عطر و گلاب زدن یا بو کردن عطر و گلاب، اعتکاف را باطل می‌کند یا خیر؟ آیا لذّت بردن یا نبردن از بوی خوش فرقی در حکم ایجاد می‌کند؟
پاسخ این سؤال از پاسخ سؤال قبلی معلوم شد.

س 70 ـ‌ اگر زنی را که معتکف است، طلاق رجعی دهند، تکلیفش چیست؟ اعتکاف او چه حکمی دارد؟
در فرض سؤال، اعتکاف مطلَّقه باطل است و باید برای نگهداشتن عدّه به منزل برود و اگر اعتکافش واجب موسَّع بوده باید بعد از خروج از عدّه، استیناف کند و اگر واجب معین بوده پس اگر تعین از جهت وقوع طلاق در روز سوّم اعتکاف باشد بعید نیست مخیر باشد بین اتمام اعتکاف و خروج پس از آن و بین ابطال اعتکاف و خروج فوری و اگر تعین از جهت اجاره و نذر و شبه آن باشد باید خارج شود.

س 71 ـ حکم طلاق و ازدواج در حال اعتکاف چیست؟
ظاهراً اشکال ندارد.

س 72 ـ‌ ارتکاب سهوی محرَّمات اعتکاف، چه حکمی دارد؟ آیا در این مورد، حکم جماع نیز مانند سایر محرَّمات است؟
به پاسخ سؤال 68 مراجعه نمائید.

س 73 ـ‌ آیا ا نسان می‌تواند از آغاز، هنگام نیت، شرط کند که اگر برایش اتفاقی افتاد یا مشکلی پیش آمد ـ مثلاً بگوید اگر هوا سرد شد ـ اعتکاف را رها می‌کنم؟ حتی در روز سوّم؟ آیا لازم است اتّفاق یا مشکل خاصّی را در نظر بگیرد یا نیازی نیست؟
جایز است در حین نیت (نه قبل از آن و نه بعد از شروع در اعتکاف) شرط رجوع از اعتکاف را در هر وقت که بخواهد حتی در روز سوّم بنماید، حتی بدون عروض هیچ سببی.

س 74 ـ‌ آیا در اعتکاف نذری، انسان می‌تواند هنگام خواندن صیغه‌ی نذر، شرط کند که اگر مانعی پیش آمد اعتکافم را رها می‌کنم؟
صحّت اشتراط رجوع از اعتکاف در نذر، محلّ تأمّل بلکه محلّ منع است بلی نذر اعتکاف مشروط، صحیح است.

س 75 ـ‌ آیا معتکف مجاز است که در هنگام نیت شرط کند که «هر وقت خواست» (حتی در روز سوّم) از اعتکاف برگردد؟ اگر بعد از نیت حکم شرط خود را ساقط نمود آیا شرط او ساقط می‌شود یا خیر؟
در قست اوّل سؤال به پاسخ سؤال 73 مراجعه نمائید و اما اسقاط حکم شرط، ظاهر این است که ساقط نمی‌شود اگر چه احتیاط در ترتیب آثار سقوط است، به اینکه اگر بعد از اکمال دو روز، شرط را ساقط کند اعتکاف را تمام کند و آن را رها نکند.

س 76 ـ‌ اگر در حال اعتکاف واجب، سهواً یا عمداً جماع کند، در مورد قضا یا اعاده‌ی اعتکاف، تکلیف چیست؟ اگر اعتکاف مستحبّ باشد، حکم چگونه است؟
بسیاری از سؤالات، تکراری است پاسخ این سؤال را در جواب سؤال 68 ملاحظه نمائید و در اعتکاف مستحبّ، استیناف و قضاء واجب نیست، مگر اینکه دو روز را تکمیل نموده باشد که در این صورت چون اعتکاف، واجب می‌شود باید آن را قضا نماید.

س 77 ـ‌ اگر یکی از محرَّمات اعتکاف غیر از جماع را عمداً یا سهواً انجام دهد و نیز در مورد لمس کردن و بوسیدن با شهوت که از روی سهو باشد، در هر یک از موارد زیر حکم چیست؟
الف ـ اگر اعتکاف، واجب معین باشد.
ب ـ اگر اعتکاف واجب غیر معین باشد.
ج ـ اگر اعتکاف مستحبّ باشد و در دو روز اوّل، مرتکب یکی از محرَّمات مورد سؤال شود.
د ـ اگر اعتکاف مستحبّ باشد و در روز سوّم، مرتکب یکی از محرّمات مورد سؤال شود.
اگر واجب معین باشد باید آنرا قضا کند و فوریت واجب نیست هر چند أحوط است و اگر غیر معین باشد واجب است استیناف کند و همچنین در اعتکاف مستحبّ اگر بعد از تکمیل دو روز، فاسد کرده باشد و اگر قبل از آن بوده چیزی بر او نیست و این احکام بنابر احتیاط واجب است چنانچه در پاسخ سؤال 68 بیان شد.

س 78 ـ‌ آیا واجب است که قضای اعتکاف را فوراً به جا آورد؟
پاسخ سؤال 77 را ملاحظه نمائید.

س 79 ـ اگر کسی نذر کند ایام معینی را معتکف باشد و از آن ایام معین تخلّف نماید آیا قضا بر او واجب است؟
بلی باید قضای اعتکاف را بجا آورد.

س 80 ـ‌ اگر شخص معتکف در اثناء اعتکاف واجب (به نذر یا مثل آن) بمیرد، آیا قضای آن بر ولی او واجب است؟
در فرض سؤال،‌ قضاء آن بر ولی واجب نیست هر چند أحوط است بلی اگر مورد نذر، روزه‌ی در حال اعتکاف باشد قضاء‌ آن بر ولی واجب است.

س 81 ـ‌ اگر اعتکاف واجب یا مستحبّ را با جماع باطل کند، کفّاره بر او واجب است؟ آیا ارتکاب این عمل در شب یا روز، فرقی در حکم ایجاد می‌کند؟ آیا ارتکاب این عمل در دو روز اوّل یا روز سوّم فرقی در حکم ایجاد می‌کند؟
در اعتکاف واجب هر چند جماع، در شب باشد کفّاره واجب می‌شود و در اعتکاف مستحبّ اگر بعد از تکمیل دو روز باشد بنابر احتیاط، کفّاره دارد و قبل از آن وجوب کفّاره معلوم نیست.

س 82 -‌ آیا برای انجام کفّاره اولویتی در موارد کفّاره (آزاد کردن برده، دو ماه روزه گرفتن، 60 فقیر را اطعام کردن) وجود دارد؟ (یعنی بهتر باشد که مثلاً 60 روز روزه بگیرد و اگر نتوانست مورد دیگر را انجام دهد)؟
احتیاط مستحبّ آن است که دو ماه روزه بگیرد و اگر نمی‌تواند شصت مسکین را اطعام کند.

س 83 ـ‌ آیا باطل کردن اعتکاف بوسیله‌ی جماع یا سایر محرَّمات، کفاره دارد؟ و اگر کفاره دارد آیا مثل کفّاره ماه رمضان است؟
نسبت به سؤال بطلان، به سبب جماع، تکرار سؤال 81 است و نسبت به بطلان بوسیله‌ی محرَّمات، کفّاره واجب نیست هر چند أحوط است و کفّاره‌ی ابطال اعتکاف، مانند کفاره‌ی ماه رمضان است.

س 84 ـ اگر نذر کند در ماه رمضان معتکف شود، سپس در ماه رمضان روزه‌ی خود را باطل کند، چند کفّاره بر او واجب می‌شود؟
در فرض سؤال، سه کفّاره واجب می‌شود یکی برای ابطال اعتکاف و یکی هم برای ابطال روزه و سوّمی برای حنث نذر.

س 85 ـ‌ اگر روزه‌ی قضا را در هنگام اعتکاف واجب بگیرد و سپس روزه‌ی خود را بعد از ظهر باطل کند، چند کفّاره بر او واجب است؟ اگر اعتکاف مستحبّ باشد، حکم چگونه است؟
در اعتکاف واجب، دو کفّاره دارد و در اعتکاف مستحبّ، چون قضای روزه را بعد از ظهر باطل کرده یک کفّاره واجب است و جهت ابطال اعتکاف هم اگر در روز سوّم باطل کرده أحوط لزوم کفّاره است