گناه می‏تواند دل هر انسانی را از خداوند متعال دور کرده و به مرور زمان قلب پاک او را سیاه و خبیث نماید، آنچنانکه قلب کودکان به لوح سفیدی تشبیه شده است. براین اساس برای مراقبت بر اعمال و کردار انسان و محفوظ ماندن از تاریکی و ظلمات گناه، راهکارهایی بیان شده است. جلوگیری از ارتکاب به گناه، از توبه پس از گناه و پاک نمودن آثار گناه بعد از ارتکاب به آن، بهتر و مطلوب­تر است؛ چراکه گناه نکردن و پاک زیستن به مراتب، ساده­تر از توبه کردن و پاک شدن از گناهان است.

مهمترین راهکارهای جلوگیری از بروز گناه و اشتباه، واکسینه کردن افراد در مورد گناه و اشتباه است. تجربه نشان داده است برخی از گناهان و معاصی در مکان‏ها و زمان‏های خاص، آمار متفاوتی دارند، برای مثال میزان جرم و جنایت هر ساله در ماه مبارک رمضان، از ماه‏های دیگر کمتر است و این به دلیل فضای معنوی این ماه پربرکت است و حتّی در برخی مکان‏ها و شهر­های مذهبی نیز، آمار جرم و جنایت نسبت به دیگر شهرها پایین­تر است.

همچنین تجربه نشان داده است که عکس این مسئله نیز محقّق شده است، به این معنی که برخی زمان‏ها و مکان‏ها، فضای آماده­تری برای ارتکاب به گناه دارند. از سوی دیگر به انسان نیز سفارش شده است که برای دوری از گناهان، از مکان­های آلوده و در معرض گناه خودداری کنند.

بنابراین یکی از عوامل کنترل در ارتکاب به گناه و اشتباه، در نظر گرفتن مکان می‏باشد، به این بیان که قرار گرفتن در مکانی خاص، می‏تواند به انسان این نیرو را بدهد که در مقابل وسوسه انجام برخی اشتباهات، مقاومت بیشتری از خود نشان دهد؛ مسئله­ای که هریک از ما آن را بارها و بارها در مکان‏های مختلف تجربه کرده­ایم.

یکی از مکان‏هایی که می‏تواند قدرت کنترل انسان را بالا برده و مصونیت در مقابل گناه و اشتباه را تقویت کند، «مسجد» است. مسجد به عنوان خانه خدا و مکان انجام عبادات، به ویژه برپایی نماز، از معنویت خاصّی برخوردار است، آنچنانکه ضمن جلوگیری از ارتکاب گناه و فساد، دافع وسوسه­های شیطان و آرامش­بخش نیز می‏باشد؛ به همین خاطر در مسجد الحرام -که مرکز مساجد و قبله مسلمین جهان به شمار می‏رود – امنیت و تقدّس ویژه ای حکم­فرما ست. اینگونه است که شمار بسیاری از مردم برای کسب انرژی مثبت و رسیدن به حال روحی خوب و کسب آرامش، به مسجد و یا امام­زاده محل رفته و با ساعتی حضور در آن مکان معنوی، «آرامش» خود، این گمشده انسان امروز را باز می­یابند.

یکی از نصایح و توصیه­های بزرگان دین به جوانان، برای دوری از گناه، حضور در مساجد و برقراری ارتباط مستمر با این مأمن الهی است. آماده بودن فضای مسجد به عنوان پایگاه عبادی محلّه، برای پذیرش کودکان و ایجاد فضای ارتباطی با آنها می‏تواند این مصون سازی را به بهترین شکل انجام دهد.

چند نکته مهم

کودکان در دوران پر شور و نشاطی به سر می‏برند، دورانی که کم کم شخصیت ایشان شکل گرفته و  با بسیاری از مسایل و موضوعاتی آشنا خواهند شد که پیش از این هیچ اطّلاعی از آنها نداشته­اند. اینجاست که نقش امام جماعت و مسئولین مسجد در خصوص آشنا کردن کودکان با فضای ارزشمند مسجد، روشن می‏گردد، آنچنانکه ایشان می­توانند با نحوه گفتار و برخورد خود، هم موجبات دفع کودکان از مسجد را فراهم ساخته و هم مایه جذب و علاقه­مندی کودکان به فضای مسجد شوند.

حرمت امام زاده به متولّی آنجاست، به این معنا که مسجد زمانی می‏تواند به عنوان حصن و حصاری در مقابل اشتباه قرار گیرد که همواره مکانی مقدس دانسته شود و این امر متوقف بر رفتار و برخورد متولّیان مسجد با این مکان خواهد بود. گاهی دیده می‏شود که خود مسجدی‏ها آنچنان که باید احترام مسجد را نگاه نداشته و باعث خدشه و تخریب شأن و جایگاه مسجد در منظر دیگران، به ویژه کودکان می‏شوند.

قطعا الگوی دیداری کودکان، مسجدی‏های محترم هستند، بنابراین قبل از بیان کردن و به زبان آوردن هر گونه نصیحتی، کودکان باید امن بودن مسجد را مشاهده و درک کنند.

هر چقدر معنویت در فضای مسجد محسوس­تر بوده و بتوان این فضا را با طراوت و شادابی آمیخته کرد، تأثیر و ثمربخشی این معنویت نیز بیشتر خواهد شد، به گونه­ای که افراد مسجد بعد از خروج از آن تا ساعت­ها این حال معنوی زیبا و غیر قابل توصیف را حفظ کرده و خود مانع ارتکاب اشتباه و گناه خواهند شد.

برخی معنویت مسجد را با تعصّب ورزی خاصّی اشتباه گرفته و برای ایجاد فضایی معنوی، از ادبیات خشک و رسمی و رفتارهای خشن استفاده می‏کنند، شکی نیست که اینگونه رفتارها هیچ‏گونه جذّابیتی نداشته و گاهاً موجب دافعه نیز می‏شود.

قطعاً بررسی و مطالعه سیره اهل بیت علیهم السلام، که منبع معنویت در هر زمانی بوده و هستند، می‏تواند چراغ راه رفتار معنوی انسان باشد.

چگونگی معرفی مسجد به عنوان مکانی معنوی

1-    بیان احکام ورود به مسجد، البتّه متناسب با سنّ و سال و فهم کودکان

2-    رعایت نکات لازم رفتاری و گفتاری، توسط مسئولین مسجد به ویژه امام جماعت

3-     از بین بردن موانع  شکل­گیری چنین فضایی همانند بوی بد، کثیفی، گرما و سرمای شدید و ....

4-    بیان سیره اهل بیت در باب برخورد با مسجد

5-    نقل داستان­های مختلف در خصوص مسجد

6-     برپایی نمایشگاه در مورد جایگاه مسجد

7-    برگزاری مسابقات در مورد تقدّس و جایگاه ویژه­ی مسجد

8-    بیان بایدها و نبایدهای مسجد در قالب بروشور، تابلو، کلیپ کوتاه، بنر و ... با ادبیاتی کاملاً زیبا و متناسب با مخاطب

9-    بهترین شیوه انتقال مفاهیم مسجد به کودکان، بازی در قالب نمایش است؛ بازی نمایش، به این معنی است که در جریان یک بازی، نقش یک مسجدی را به کودک آموزش داده و از او می‏خواهیم این نقش را ایفا کند، به این شکل او هم بسیاری از این مفاهیم را می­آموزد و هم تمرین می‏کند که چگونه رفتار صحیحی در مسجد داشته باشد.