گیم نت بیش از یک سال است که به واژگان ادبیاتی کشور ما وارد شده است. مکانی عمومی انباشته از ابزارهای رایانهای که کودکان و یا حتّی بزرگسالان را برای انجام بازیهای مجازی دور هم جمع میکند.
بسم الله الرحمن الرحیم
گیم نت بیش از یک سال است که به واژگان ادبیاتی کشور ما وارد شده است. مکانی عمومی انباشته از ابزارهای رایانهای که کودکان و یا حتّی بزرگسالان را برای انجام بازیهای مجازی دور هم جمع میکند.
گیم نت یک سوغات تهاجمی، از جنس شبیخون فرهنگی است که امروزه بیشتر از هر چیز دیگر جای خود را در بین کودکان و نوجوانان باز کرده است؛ به طوری که پاتوق بسیاری از کودکان، به طور مداوم در این فضاها است.
مکانی که برد و باخت و خوشگذرانی و قهرمان بازی در آن حرف اول را میزند. با نگاهی واقع بینانه به گیمنتها در فضای تهاجم فرهنگی، شاهدیم که فضاهایی همچون گیمنت و... ابزاری تعریف شده با کارکردی مشخص است که موجبات گسست عاطفی بین کودک و خانواده را رقم خواهد زد. اینگونه است که کودک و نوجوان جامعه ما را از خانواده و مکانهای تعلیمی- تربیتی همچون مساجد، جدا کردهاند. به طوریکه افراد را آرام آرام به سوی سردرگمی و بیهدفی سوق خواهد داد. بی شک خانواده و در کنار خانواده، نهادها و کانونهای فرهنگی موجود در مساجد، بهترین و بارزترین مکان برای تربیت کودکان و نوجوانان هستند. بنابراین کودکان تنها در سایهی محبّت و تدبیراندیشی خانوادهها و نیز فضای معنوی مساجد میتوانند به رشد و تعالی دست یافته و هویت حقیقی شخصیت آنها شکل گیرد .
تربیت گیمنتی یا مسجدی!
در این آشفته بازار تربیتی که هر نهاد و مکانی داعیهدار تربیت کودک است، باید کودک را به کدام سمت کشانید؟ کودک باید در چه فضایی قرار بگیرد؟
ساعتها حضور بدون زمانبندی و برنامهریزی کودکان در گیمنتها برای انجام بازیهای رایانه آسیبهای جبران ناپذیری برای کودکان در پی خواهد داشت؛ آنچنانکه آینده این نسل از حیث سلامت روانی و جسمانی در معرض تهدید و خطرات بسیاری است.
آسیبهای جسمانی فراوانی از جمله بروز فشارهای عصبی، سردرد، چشم درد، چاقی، کمر درد، دردهای مفصلی انگشتان و مچ دست، کم خوابی و بیخوابی، اختلال در اشتها و خارج شدن ستون فقرات از حالت طبیعی و بسیاری موارد مشابه را میتواند به همراه داشته باشد. اما مهمترین و بدترین آسیب این بازیها از بین بردن روح معصومانه کودکان است. در کنار این آفتها و آسیبهای اخلاقی، از بین بردن رابطه فکری، عاطفی فرزندان و والدین از دیگر آسیبهای بازیهای رایانهای است که کودکان را همواره در معرض تهدید قرار میدهد. همچنین برخی از کارشناسان معتقدند تماس بیش از حد با بازیهای رایانهای موجب اعتیاد کودکان به اینگونه بازیها میشود.
سرگرم شدن به فضای ناسالم گیمنتها و کم توجّهی به حضور کودکان در مساجد، با وجود آسیبهای ذکر شده، همگان را به این مهم وامیدارد که در پی چارهای باشیم. بنابراین بر ما است تا کودکان را به سمت مسجد سوق دهیم، تا اینکه ایشان از فشار این آسیبها در امان بمانند.
اگر نیم نگاهی به کارکردها و عملکرد مساجد در طول تاریخ بیاندازیم، این گفته تأیید خواهد شد که مساجد صرفاً برای ادای فرائض دینی نبوده، بلکه علاوه بر پایگاه تجمع طبقات گوناگون اجتماع برای ادای وظایف شرعی و دینی، همواره پایگاهی برای استفادههای علمی، فرهنگی،آموزشی برای همه اقشار به ویژه جوانان و نوجوانان و کودکان بوده است. همانگونه که مساجد همواره محلّ تصمیمگیریهای سیاسی و شروع بسیاری از حرکتهای اسلامی و نهضتها بوده است، در مقابل، هرگاه ارتباط انسان با دین و مساجد ضعیف یا قطع شده، ضعف، ناتوانی، شکست را برای ملّتها در پی داشته است.
مسجد یا گیم نت ...
بسیاری از گیم نتها به پاتوقی برای پسران کم سنّ و سال تبدیل شده است؛ به طوری که برای رفتن به این اماکن، لحظه شماری میکنند و تمام همّ و غم آنها، انجام بازیهای رایانهای و برنده شدن در آنها است. به خصوص پس از پایان تعطیلات تابستان، بسیاری از آنها مشتاقانه در انتظار بازگشت از مدرسه و رفتن به گیم نتها هستند. تربیت کودکان قبل از وجود گیمنت در مدرسه و مسجد میگذشت، به طوری که تمام تلاش مادران و پدران بر این امر بود که فرزندشان در محیطی کاملاً معنوی و علمی رشد یافته و از هر گونه محیط مخرّبی، که سبب از بین بردن روح معصومانه فرزندشان میشود دور باشند. براین اساس همواره برآن بودند تا فرزندان خود را به مسجد محلّه برده، تا در آنجا علاوه بر آشنایی با فرایض دینی، از حیث تربیت اجتماعی و اسلامی هم به رشد شخصیتی خود برسند.
اولین اثر سوء گیم نت در خلاء مسجد، وقوع حالتهای عصبی و نشست و برخاست با افرادی است که تربیت درستی ندارند و این سبب مشکلاتی برای خانواده خواهد شد. در حالی که اگر کودک در مسجد رشد یافته باشد و از برنامههای تربیتی مسجد استفاده برده باشد، روح متعالی و پاک خود را در همه حال حفظ خواهد کرد. اما امروزه متأسفانه با کودکانی مواجهه میشویم که روح معصومانه خود را به بهانه جسور شدن و قهرمان بودن در گیمنتها، تحت تسلّط خشونت و عصیانگری درآوردهاند.
این روحیات کودکان و نوجوانان تا حدودی برخلاف منش و رفتار هم سنّ و سالان خود در چند دهه قبل است. در گذشته بیشتر خانوادهها تلاش میکردند فرزندان خود را با مکانهای مذهبی و به ویژه با مسجد آشنا کنند، تا فرزندان علاوه بر یادگیری مهارتهای آموزشی، از معرفت دینی هم بهرهمند شوند. بنابراین ایشان در کنار حضور و تعلیم و تربیت در مدارس، قسمتی از ساعات روز را در مساجد میگذراندند. اینگونه مسجد، هم مدرسه بود، هم محلّی برای رشد معنوی و یادگیری معرفتی دین. کودک دیروزی با معرفت در مدرسه و فراگیری امور دینی و فرایض دینی در مسجد تربیت مییافت.
ابعاد تربیتى مسجد به گونهاى با ابعاد عبادى آن، پیوند و ارتباط عمیقی دارد؛ زیرا عبادت و فراگیری فرایض دینی، پرورش دهنده روح و روان آدمى بوده و پاسخ به آن در واقع، پاسخ به یک نیاز طبیعى و مهم انسان است. شکلگیری شخصیتی متعادل در صورتی محقّق خواهد شد که به نیازهاى جسمانى و روانى خود به طور منطقى پاسخ بگوییم و این تنها در سایه رشد و تربیت صحیح امکانپذیر خواهد بود.
بنابراین کودک میتواند با حضور در مسجد، به جای سرگرمی با گیمنتها، با معنویات و اخلاق عملی از نزدیک آشنا شده و موجبات برقراری ارتباط قلبی محکم و پایداری را با خداوند متعال برقرار سازد.