گاهی اوقات در دوران کودکی و نوجوانی از طرف مدرسه و یا بسیج مسجد محله، اردوهایی برگزار می‏شود، که بچه‏ها برای شرکت در چنین اردوها و سفرهایی، بسیار مشتاق هستند و به هر وسیله‏ای به دنبال جلب رضایت والدین برای شرکت در این اردو­ها هستند . این اردوها در فضای کودکی و نوجوانی، که غالب سفرها با والدین صورت می‏گیرد، بسیار جذاب بوده و یکی از آرزوهای دانش آموزان شرکت در این اردوها می باشد.

اولین نکته در برگزاری یک اردو، هزینه آن است. معمولاً افرادی که تمایل شرکت در اردو را دارند حاضر به پرداخت هزینه سفر خود می‏باشند، البته با برنامه ریزی می‏شود هماهنگی لازم برای کاهش میزان هزینه را انجام داد.

امروزه در دنیا، یکی از بهترین راهکارهای انتقال مفاهیم و سبک زندگی، اردو و گردشهای علمی است. در برخی از کشورها اردوهای سه ماهه برگزار می‏کنند و هدف هم ایجاد فضایی برای تجربیات جدید توسط خود کودک و نوجوان و هم انتقال تجربیات و سبک زندگی است. معمولا در این کشورها تغییر سبک زندگی کار دشواری است، به دلیل این که: سبک زندگی آنها ریشه در کودکی و نوجوانی داشته و ارتباط عملی با شیوه زندگی والدین خود داشته است.

ضمن اینکه کودک و نوجوان به دلیل باز بودن فضای داخل اردو و اجازه فعالیت داشتن در آن، خلاقیت‏هایشان شکوفا و استعداد یابی دقیق می‏شوند و این امر خود موجب پیشرفت، تکنولوژی و همچنین نوآوری خواهد شد.

اردوها به دو صورت، سفرهای مستمر و مقطعی، تقسیم می‏شود که هر کدام انواعی دارد:

انواع اردوهای کودکان و نوجوانان

1. زیارتی

   1. مشهد

   2. قم و جمکران

   3. امام زاده داود و ...

2. سیاحتی

   1. دریا

   2. جنگل

   3. رودخانه و ...

3. علمی

   1. بازدید از سد

   2. بازدید از نیروگاه برق

   3. بازدید مراکز تولیدی  و...

4. اردوگاهی

   1. اردوگاه شهید باهنر

   2. اردوگاه امام خمینی

   3. اردوگاه بسیج و ...

5. آموزشی

   1. معرفی انواع درخت و برگ

   2. شناخت سنگ و خاک

   3. آشنایی با بناهای تاریخی و ...

6. تفریحی

   1. شهر بازی

   2. سینما

   3. پارک و ...

شرایط یک اردوی تاثیر گذار:

1. وجود گروه همسال: برای بالا بردن میزان تاثیر یک اردو بهتر است، تمامی افرادی که در اردو شرکت می­کنند همسال بوده و از تفاوت سنی برخوردار نباشند، این نکته به دلیل یکسان بودن توانمندیها و شباهت میزان توجه و فهم همسالان است که در اردو کارایی زیادی دارد.

2. داشتن یک برنامه منظم و تمام وقت : به این بیان که حتی زمانی که قرار است در اختیار خود باشند مشخص شده و توصیه هایی برای فعالیتهایی در آن ساعت، برای آنها وجود داشته باشد.

3. شادی و نشاط کافی: همیشه جنبه شادی و نشاط بر جنبه های دیگر اردو غلبه داشته باشد.

4. چشم پوشی از خطاها: تغییر شکل تشویق، تنبیه و داشتن اغماض بیشتر نسبت به رخدادهای زمان اردو حاکم باشد.

5. برقراری روابط عاطفی: رابطه­ی صمیمیت بین مربیان و دانش آموزان در زمان اردو بر قرار باشد.

6. مسئولیت دهی: مسئولیت دادن به بچه ها در اردو و واگذاری کارهای مختلف که برای انجام کارها توسط خود دانش آموزان ایجاد شود.

7. برنامه‏های تفریحی: وجود برنامه‏های تفریحی متنوع برای جذاب سازی محیط اردو و علاقه­مندی کودکان و نوجوانان برای شرکت در اردوها.

8. خود شکوفایی: باید در فضای اردو این امکان فراهم شود تا بچه­ها بتوانند با امکاناتی که در اختیارشان قرار می­گیرد و با استفاده از ذهنیت خلاق و استعدادهایشان موارد را پیش ببرند.

9. تنوع اردویی: اردوها در طول سال متفاوت باشد و کودکان و نوجوانان انواع اردو ها را تجربه کنند.

10. خاج از چهار چوب قوانین مدرسه: باید در فضای اردو اجازه داده شود بچه ها آزادتر عمل کنند.

11. اخلاق محور باشد: اردو باید با محوریت اخلاق رفتاری صورت پذیرد، به این بیان که دانش­آموزان به شکل غیرمستقیم و هدفمند، با برخوردهای مربیان در طول اردو، با اخلاق کاربردی اسلام آشنا شده و با جذابیت‏های خاص این اخلاق، علاقه به انجام آنها در ایشان به وجود آید.

     

    مسجد به عنوان کانون فرهنگی هر محله، با یک برنامه­ریزی دقیق، این ظرفیت و توانمندی را دارد که برنامه­های اردویی، ویژه کودکان و نوجوانان را  برپا داشته و یا با هماهنگی مدارس بخشی از مسئولیت اردوهای دانش آموزی را به عهده بگیرد.

    اگر به اردو فقط به عنوان یک سفر تفریحی نگاه نشود و از این ظرفیت خوب برای تبلیغ دین بخواهیم استفاده کنیم، قطعا بدون نقش مسجد و امام جماعت آن،امکان پذیر نخواهد بود.

    هم اکنون یکی از اردوهای مستمر که توسط برخی از مساجد صورت می‏گیرد، سفر به قم و جمکران است، این سفر که با هزینه خود شرکت­کنندگان انجام می‏گیرد و فقط مسجد یک هماهنگی برای وسایل حمل و نقل را انجام می‏دهد، ظرفیت خوبی برای تبلیغ محسوب می‏شود و توصیه این است که مساجد نیز از این نوع اردوها و سفرها در برنامه خود داشته باشند، این سفر معنوی، فضایی را در اختیار مدیران و برگزار کنندگان این سفر ، برای بالا بردن سطح فرهنگ و معرفت شرکت کنندگان را فراهم می‏نماید.

     

    چند نکته پایانی:

• ارتباط با مساجد شهرهای دیگر، برای استفاده از امکانات آنها، در برنامه اردویی کودکان و نوجوانان بسیار حائز اهمیت است. امکاناتی از قبیل فضای مسجد، موقوفات مساجد، باغ ها و اماکن در اختیار مسجد، برنامه های آموزشی مسجد و ....

• ارتباط مسجد با اردوگاه‏های تربیتی سطح شهر

• استفاده از نمازگزاران مسجد که در حوزه کودک و اردو داری، فعالند و تخصص لازم را دارا هستند.

• هماهنگی با شهرداری، برای استفاده از امکانات آنها در حمل و نقل و فضای در اختیار شهرداری.

• استفاده از والدین در برنامه ریزی و اجرای اردو بسیار سازنده و موثر خواهد بود.

• با توضیح کارکردها و اهداف اردو، می‏توان از خیرین نیز در این کار استفاده کرد.