امام جماعت و عواطف کودکان و نوجوانان
۱۳۹۳/۰۵/۱۱

تمام انسانها در هر سن و سالی که باشند یکی از قوی ترین نقاط قوت و جذب آنها برای انجام یک حرکت خاص، تحریک احساس و عواطف است.

تحریک احساس به این معنا که افراد گاهی اوقات به کار یا فعالیت خاصی دست می‏زنند در حالی که هیچ دلیل خاصی به جز درگیری احساسات‏شان با آن مورد خاص ندارند. قوه‏ی احساس و عاطفه می‏تواند محرک خوبی برای افراد، خصوصا کودک و نوجوان باشد. بارها دیده شده توجه به احساس یک کودک توانسته او را به مسجد و یا مکان‏های مذهبی جذب نماید و بالعکس جریحه دار شدن احساسات می‏تواند عاملی برای دوری و گریز از مسجد و یا هر مکان دیگر باشد.

گاهی یک خاطره خوب و یک برخورد شیرین می‏تواند احساسات یک نوجوان را به گونه‏ای درگیر نماید که علاقه‏مند به ادامه راه شود.

موانع  تحریک احساس مخاطب:

گرسنگی، تشنگی، سرما، گرما و عوامل محیطی که حواس مخاطب را پرت می‏کند، اینها موانع احساس محسوب می‏گردند.

استاد قرائتی می فرمایند:  مرا برای سخنرانی به یک مدرسه‏ای بردند، دیدم همه‏ی بچه‏ها اخم ‏ها در هم رفته، گفتم بچه‏ها چرا شما اخمو تشریف دارید، گفتند حاج آقا ما را از فوتبال کشاندند آوردند اینجا، دیدم که موقعیت منفی است و هر چه بگویم بی اثر است، اینها را از علاقه‏شان کندند آوردند سر کلاس، گفتم بچه‏ها من صحبت نمی‏کنم، بروید فوتبال.

نوجوان و کودک در برخورد اول با یک امام جماعت با شکل روحانی، شاید به دلیل نداشتن تجربه و سابقه، دچار یک ابهام باشد، که این ابهام گاهی یک عاطفه منفی در وی ایجاد کرده است، ضمن اینکه گاهی اوقات نوجوان یا کودک به دلیل قرار گرفتن در فضای نامطلوب دچار بدبینی نسبت به روحانی شده است.

بنابراین یک برخورد عاطفی قشنگ از طرف امام جماعت با این کودک و نوجوان، می‏تواند عامل جذب آنها به روحانیت و مسجد باشد و یا نگاه منفی نوجوان به روحانی را به مثبت تغییر دهد.

در همین راستا روش‏هایی برای برقراری ارتباط عاطفی با کودک و نوجوان پیشنهاد می‏شود، که می‏توان در برخورد با آنها تعدادی از این روشها را پیاده نمود، تا به فضل الهی کودک و نوجوان را به مسجد و روحانیت جذب کنیم.

1-    آشنایی دادن

در این روش یک نقطه مشترک با کودک و نوجوان پیدا کرده روی آن اشتراک تأکید می‏کنیم.

موارد اشتراک

    نام، محله، دوستان، رنگ لباس یا مو، علاقه خاص و ....

2-    تعریف از مخاطب

از عواملی است که ایجاد عاطفه مثبت می کند به شرطی که مستدل باشد وگرنه احساس منفی ایجاد می‏کند.

3-    دعا برای مخاطب

از روشهای ارتباط عاطفی غیرمستقیم است. در این روش با لحنی مناسب، بزرگواری روحانیت و دلسوزی آن به نمایش در می‏آید.

دعا در مورد علاقه‏مندی‏ها و آرزوهای مخاطب بیشتر اثر دارد.

4-    اظهار درک نوجوان و کودک

برای درک کودک و نوجوان، کافیست خودمان را در جایگاه آنها قرار دهیم و درک خود را از وضعیت آنها ابراز کنیم.

این توجه باعث می‏شود نوجوان و کودک بیشتر درک شود، از جمله بازی گوشی، سختی در چارچوب بودن، توقعات بیجای دیگران و ...

5-    خطاب مناسب و عاطفی

گاهی اوقات در برخورد با نوجوان و کودک لازم است فرد مستقیما مورد خطاب قرار گیرد

هنگامی که خطاب قرار داده نشده، اولین اثر منفی آن این است که توجه مخاطب در بسیاری از موارد جلب نمی‏گردد و هواسش پرت می‏شود.

یکی از ویژگی های سخنرانی مقام معظم رهبری این است که شنوندگان خود را خطاب می‏کنند و معمولا با کلمه عزیزان من این کار را انجام می‏دهند.

در این خطاب ها هم نوعی محبت پیداست

برخی از ائمه جماعات که خطاب دارند غالبا کلیشه‏ایی است و از این عبارت ها به کار می گیردند مثلا دانش آموز عزیز ... با این بیان ارتباط عاطفی قطع می‏گردد ، یا سروران معظم ... این ها نه تنها ارتباط را برقرار نمی‏کند بلکه گویا فاصله‏ایی بین امام جماعت و مخاطب ایجاد می‏کند، مثلا جوانان عزیز، این عبارتی نیست که ارتباط عاطفی برقرار شود

خودمانی بودن خطاب کردن در ضمن احترام می‏تواند ارتباط عاطفی خوبی بر قرار کند.

6-    لحن دلسوزانه

نوجوانی که صحبتهای امام جماعت را گوش می دهد به مدل  امر و نهی‏ها و بیان معارف توجه می‏کند،  میزان تاثیر پذیری فرد به این بستگی دارد.

اگر امام جماعت می‏بیند که برای مخاطبی صحبت می‏کند که نسبت به مسجد و روحانیت احساس مثبتی ندارد لازم است با تغییر نگرش و نگاه به مخاطب احساسش را عوض کند و این احساس دلسوزانه را فعال کند تا بتواند با لحنی دلسوزانه سخن بگوید.

کودک و نوجوان باید در صحبت‏های امام جماعت این حس را پیدا کند که صحبت‏های او از روی دلسوزی است نه امر و نهی.

7-     بیان نظرات و احساسات مخاطب در ارتباط کلامی

اینکه شاید از شنیدن نصیحت بدش بیاید یا نگاه مثبتی به روحانیت ندارد و ...

امام جماعت با پرداختن به این موضوع از حالت منفی مخاطب کاسته و با این سخنان صداقت خود را نشان می دهد.

8-    . گذشت از خطاهای مخاطبین

یکی از ویژگی های طلبه موفق فرصت طلبی و فرصت شناسی است یعنی بتواند بعضی از آسیب‏ها را تبدیل به فرصت کند

استاد حسینی اراکی می‏فرمودند: من موقعی جایی منبر می رفتم بچه‏ایی در جلسه داد می‏زد و گریه می کرد من صدایم را بالاتر می بردم تا در عین اینکه بچه گریه می کند مردم صحبت مرا متوجه شوند، ولی اصلا برخورد نکردم ولی پیرمردی طاقت نیاورد از بین جمعیت ایستاد و داد زد وگفت خانم بچه ات رو از مسجد ببر بیرون مزاحم همه شدی .... خیلی بد به آن زن تذکر داد.

برگشتم گفتم که من از این پدر بزرگوار تشکر می کنم که به فکر من بودند که من منبر می روم اذیت نشوم اما به این خواهر بزرگوارمون عرض می کنم که اگر می خواهید چند دقیقه بچه را ببرید بیرون آرامش کن ولی حتما دوباره داخل مسجد بیاوریدش بچه شما باید در مسجد بزرگ شود و من وظیفه دارم قدری تحمل بیشتری داشته باشم و اگر اینجا تربیت نشوند معلوم نیست کجا بروند .... با این برخورد آن زن و خانواده اش مرید روحانیت شدند

با توجه به این روش‏ها و یا روش‏هایی که امام جماعت‏های محترم قدرت اجرا دارند، می‏شود ارتباط عاطفی خوب و مثبتی با کودک و نوجوانانی که دنیای عاطفه و محبت هستند، بر قرار کرد و در برخورد با روحانی یک خاطره خوب برایش بجا گذاشت.