موضوعاتی که مطرح کردن آنها برای نوجوان سخت بوده و گرفتن مشورت از دوستان و همسالان هم کمک چندانی به فرد نکرده که هیچ، بلکه ممکن است او را گمراه نیز کنند و با انجام سفارشات دوستان کار خود را خراب تر از آن که هست کنند.

به همین سبب تجربه نشان داده است زمانی که نوجوان ما، احساس کند در فضای خاصی می‏ تواند مسایلی که ذهنش را درگیر کرده، مطرح نموده و پاسخ درست  و منطقی دریافت کند، استقبال خواهد کرد.

مشکلات نوجوانان را می ‏توان در دسته‏ های زیر خلاصه کرد:

1-    مشکل  ارتباط با والدین
a.    عدم درک وی از جانب آنها
b.    نگاه کودکانه آنها به نوجوان
c.    مشکلات خانوادگی والدین و تعارضهای آنها
d.    تنبیه‏ ها و محرومیت‏ های صادره از جانب والدین
e.    نداشتن نقش ثابت و سازنده در خانواده
2-    مشکل ارتباط با خواهر یا برادر
a.    نداشتن برادر و یا خواهر در خانه و احساس کمبود در این زمینه
b.    آزار و اذیت برادر و یا خواهر بزرگتر
c.    رفتار اجتماعی ناپسند خواهر و غیرت نوجوان
3-    ارتباط با اقوام
a.    مشکلات رفتاری آنها با نوجوان (تمسخر، تحقیر، توجه زیاد، توقع بی جا و ... )
b.    تفاوتهای فرهنگی و مذهبی و لزوم رفت و آمد و پیش آمدن برخی مشکلات در این حوزه‏ ها
4-    برخورد با جنس مخالف و دوستی با آن
a.    فضای مسموم جامعه و عادی شدن اینگونه مسایل
b.    تحقیر و ترد شدن از گروه همسالان به علت عدم توجه به این گونه ارتباطات
c.    داشتن ارتباط با جنس مخالف و مشکلات بوجود آمده از این ارتباط
5-    مشکلات و معضلات بلوغ جنسی
a.    احتلام
b.    غسل
c.    استمناء
d.    سوالات فراوان در مورد روابط جنسی (خود، والدین، خواهر و یا برادر ازدواج کرده و ...)
6-    نا امیدی از آینده خود و اجتماع
a.    فکرهایی که برای آینده در ذهن خود دارد و به بن بست رسیده
b.    ترس از جنگ و تحریم و عاقبت دین و نظام و...
c.    نگرانی از پیدا کردن کار و توانایی کسب درآمد مکفی
7-    تشکیل خانواده در آینده و استقلال مالی
a.    فکر به ویژگی‏ های همسر آینده و توقعات خود
b.     توجه به ارتباطات والدین و قضاوت در مورد آنها

در ادامه:

یکی از تکنیک های بسیار کاربردی در امر مشاوره که می ‏تواند به امام جماعت‏ های محترم این قدرت را بدهد که حتی اگر اطلاعات کمی در حوزه روانشناسی دارند، اما بتوانند مشاوره خوب و سازنده‏ ای بدهند. این است که ضمن رعایت نکاتی که در مقاله گذشته ذکر گردید، لازم است دلیل بوجود آمدن مشکل را با کمک مشاور خود نوجوان تفصیل دهد، این امر باعث می شود که نوجوان از ابعاد مختلف به مشکل خود نگاه کند. که در این مرحله همدلی مشاور و اینکه مشکل ممکن است برای همه بوجود آید و همچنین گذرا بودن موقعیت های زندگی، می‏ توان او را از اضطراب و استرس بوجود آمده در نوجوان فاصله داد و به یک آرامش نسبی رساند، و زمانی که این آرامش در مسجد و توسط امام جماعت صورت پذیرد، ارزشمند بوده و می‏ تواند ارتباط این نوجوان با مسجد را پایدار نماید.

سعی شود در مشاوره با کنترل صحبت‏های نوجوان، از پراکنده گویی و بیان مسایل متعدد خود داری شود و مسایل آن یک به یک مطرح و حل شود، زیرا نوجوانان در صحبت‏های خود شاخه به شاخه زیاد می‏ شوند و دوست دارند همه مشکلات خود را در یک جلسه بیان کنند، این امر می‏ تواند برای مشاور سردرگمی ایجاد کرده و میزان کیفیت و کمیت کمک و راهنمایی را پایین آورد.

وقتی نوجوان مسایل و موضوعات خود را بیان کرد، از او بخواهیم مهمترین مشکل خود را بیان کند (به این بیان که از مواردی که گفتی کدام یک به نظرت خیلی مهم است، و باید اول رسیدگی شود) و بعد از مشخص شدن آن پیرامون همان موضوع گفتگو شود، یعنی موضوعی که از جانب نوجوان بیشترین دغدغه را برایش ایجاد کرده نه موضوعی که مشاور انتخاب می‏کند.

مرحله دوم بعد از معین کردن موضوع مهم و قابل گفتگو، سعی شود زمان به وجود آمدن آن و علت آن را نوجوان کاملا توضیح دهد، که اگر این کار به درستی انجام شود، بخشی از درمان و راهنمایی مشاور هم در این کار نهفته است.

مرحله بعد اتفاقاتی که در دوران این مشکل افتاده بررسی شود، عواملی که باعث بهتر و یا بدتر شدن موضوع می‏ شده و کارهایی که برای حل آن انجام داده است.

مرحله بعد تأثیری که این مشکل بر فکر، خلق، جسم و رفتار او داشته است. این می‏ تواند شدت و دوام این مشکل را روشن نماید و اینکه در چه ابعادی از زندگی نوجوان تأثیر گذاشته است.

مرحله بعد نقش این موضوع در کارکردهای او بررسی گردد (تحصیل، ورزش، دوستیها، والدین و ...)

بعد از توصیف مشکل، به شکل وسیع، از زبان نوجوان و شنیدن آن توسط امام جماعت به صورت گوش دادن فعال و پرسیدن سوالات مشخص برای باز گشایی جنبه های مختلف مشکل، در راهنمایی نوجوان از خود او کمک گرفته شود.

این یک روش ساده است که همه امام جماعت‏های مختلف می‏ توانند در روند مشاوره خود از آن استفاده کنند، زیرا هیچ کس به اندازه خود فردی که دچار مشکل شده است، نمی‏ داند که این موضوع چرا آمده و چگونه حل خواهد شد، بنابراین امام جماعت کافیست از نوجوان بخواهد که فکر کند و بگوید که به نظر او چه کار کند و یا چه کاری را باید انجام می‏داد، تا این موضوع بوجود نمی‏ آمد و یا حل شود و یا ادامه پیدا نکند و با پرسیدن سوالاتی در همین راستا جواب حل مشکل این نوجوان را از زبان خودش در بی‏آورد و به همراهی توصیه های خود، او را به سمت یک حرکت مثبت برای حل مشکل سوق دهد.

این ساده ترین روش مشاوره است که نیاز به اطلاعات خاصی ندارد و کافیست امام جماعت محترم با مدیریت و زیرکی خود به نوجوان کمک کند، تا به شکل تفصیلی مشکل را بیان و خودش راه‏کار درمان را بیان نماید.

در کنار این کار توصیه های اخلاقی و دینی می ‏تواند مفید و مؤثر باشد، البته با لحاظ این نکته که به تناسب پایبندی نوجوان به دستورات دینی، سفارشات مذهبی داده شود و امام جماعت محترم مستحضر است که این کار باید مرحله به مرحله صورت پذیرد و دادن دستور العمل‏ های سنگین و یا زیاد می‏ تواند نوجوان را از دستورات دین و مسجد گریزان نماید.