1- قرآن و دولت آخر الزمان:

قرآن و روایات متواتره اسلام و کتب مقدسه آسمانی عموماً و نوشته های گروهی از مدعیان نبوت احیاناً ، به الحان گوناگون وتعبیرات مختلف، بشریت را به یک آینده درخشان و عصر مشعشعی نوید و بشارت داده اند، که جهان در آن عصر ، روضه رضوان شود، نمونه ای از حیات در بهشت برین در همین جهان تشکیل گردد که گویی جهان، آفرینش نوینی به خود گرفته است.
در آن عصر ، زمام اجتماع کبیر جهانی از دست بیدادگران بیرون رود و حکومت و داوری بدست با کفایت برگزیدگان خدا و پرهیزگاران افتد. و ریاست و دولت حقّه الهیه و زمامداری جهان بشریت، به امر لازم الاجراء الهی در آن زمان، مخصوص موعود کل ملل و مرغوب عموم طوائف ، حضرت مهدی قائم آل محمد(صل الله علیه و اله) ، حجت بن الحسن العسکری خواهد بود.

قرآن کریم که مهمترین منبع اسلامی است، در این زمینه یک بحث کلی و اصولی دارد ، بدون اینکه وارد جزئیات بشود؛ یعنی خبر از تحقق یک حکومت عدل جهانی در سایه ایمان می دهد.

چند نمونه از آیاتی که این بحث را مطرح ساخته ذیلاً از نظر می گذرانیم:

1- وعدالله الذین آمنوا منکم وعملوالصالحات لیستخلفنهم فی الارض کما استخلف الذین من قبلهم و لیمکن لهم دینهم الذی ارتضی لهم و لیبدلهنم من بعد خوفهم أمناً یعبدوننی لا یشرکون بی شیئاً و من کفر بعد ذلک فأولئک هم الفاسقون1

(خداوند متعال آن دسته از شما مردم را که ایمان آورده وکارهای شایسته انجام دادند وعده داده که قطعاً ایشان را حکمران روی زمینی خواهد کرد همانگونه که به پیشنیان آنها خلافت روی زمین را بخشید و دینی را کبر برای آنان پسندیده پابرجا خواهد ساخت و خوف ایشان را تبدیل به ایمنی خواهد کرد .....)

مواردی که در این آیه از جانب خدا به انسانهای صالح که اعمال شایسته انجام داده شده این امور سه گانه است:
1- استخلاف فی الارض 2- تمکین دین 3- تبدیل خوف به امنیت.

نبی اکرم(صل الله علیه و اله) فرمود: خواهد آمد روزی که عهد ذلت و خواری ظالمان و منافقان و ملحدان است و روز عزت و رفعت و عبادت و بندگی مؤمنان و آن روز، روز ظهور مهدی است که ازتمام مراتب دین چیزی نباشدکه نداند و یا داند ونفرماید2. از حضرت امام محمدباقر(علیه السلام) در تفسیر این آیه آمده است که فرمود: این آیه اشاره به قیام قائم(علیه السلام) است3.

2- هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی اللدین کله .....4

او کسی است که پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاد تا بر تمامی ادیان پیروزش گرداند .....

امیرمؤمنان علی(علیه السلام) هنگامی که آیه هوالذی ارسل رسوله بالهدی ..... را تلاوت فرمود، از یاران خودپرسید : آیا این پیروزی ظاهر شده است؟ عرض کردند: آری! فرمود: نه، سوگند به کسی که جانم به دست اوست این پیروزی آشکار نمی شود مگر زمانی که هیچ آبادی روی زمین باقی نماند مگر اینکه صبح و شام بانگ لااله الاالله از آن بگوش رسد.5

حضرت امام باقر(علیه السلام) می فرماید: این پیروزی به هنگام قیام مهدی از آل محمد(صل الله علیه و اله) خواهد آمد، آنچنان که هیچ کس در جهان باقی نمی ماند مگر اینکه اقرار به محمد(صل الله علیه و اله) خواهد کرد.6

3- وقاتلوهم حتی لا تکون فتنه و یکون الدین کله لله ....7

و با آنان بجنگید تا فتنه ای بر جای نماند و دین یکسره از آن خدا گردد .....

محمد بن مسلم می گوید به امام باقر(علیه السلام) عرض کردم تأویل این سخن پرودگار متعال که در سوره انفال می فرماید و قاتلوهم حتی ..... چیست؟ حضرت فرمودند: هنوز تأویل این آیه نیامده است پس زمانی که تأویل آن فرا رسد با کافران پیکار شود ومشرکان کشته شوند تا به توحید و خدای یگانه ایمان آورند و مشرکی باقی نماند واین به هنگام ظهور قائم اهل بیت(علیه السلام) است.8

4- قال موسی لقومه استعینوا بالله واصبروا ان الارض لله یورثها من یشاء من عباده و العاقبه للمتقین9.

در کتاب غیبت نعمانی از امام باقر(علیه السلام) روایت شده که فرمود: دولتنا آخرالدول ؛ دولت ما آخرین دولتهاست و اهل بیتی که برای ایشان دولتی باشد باقی نمی مانند مگر آنکه پیش از ما سلطنت می کردیم می دیدند هر آینه سلوک می نمودیم مثل سوک این جماعت و این است قول خدای عز و جل و العاقبه للمتقین10..... پیامبر اسلام فرمود: القائم المهدی هو وارث الارض و ما فیها.11

5- اعلموا ان الله یحیی الارض بعدموتها .....12

امام باقر(علیه السلام) فرمود: خداوند زمین را بوسیله قائم(عجل الله تعالی فرجه) زنده کند پس او در زمین، عدل و دادگری کند وزمین را پس از مرگش از ظلم بوسیله عدل زندگی و حیات بخشد. 13

6- .... و له اسلم من فی السموات و الارض طوعاً و کرهاً و الیه یرجعون.14

رسول اکرم(صل الله علیه و اله) می فرماید: روزی که مهدی موعود امام قائم قیام کند به عدالت حکومت کند و در دوران حکومت او در روی زمین از جور و ستم اثری یافت نشود ..... و پیرو هیچ دینی در روی زمین باقی نمی ماند مگر اینکه اسلام می آورد ..... آیا نشینده اید که خداوند سبحان می فرماید:

و له اسلم من فی السموات و الارض ......15

7- و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون.16

(و ما بعد از ذکر تورات در کتاب زبور - داود - نوشتیم که بندگان صالحمان وارثان زمین خواهد بود.)

در تفسیر مجمع البیان در ذیل آیه فوق از امام باقر(علیه السلام) نقل است: هم اصحاب المهدی فی آخرالزمان17 این آیه و نظایر آن تصریح می کنند که بشارت دولت حقه امام زمان0عج) در کتب گذشته نیز ذکر شده است.

8- ونرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثین. و نمکن لهم فی الارض و نری فرعون و هامان وجنودهما منهم ما کانوا یحذرون.18

(ما اراده کرده ایم که : بر ضعفای زمین منت نهاده پیشوا و وارث زمینشان گردانیم و در زمین قدرتشان دهیم .....)

روایاتی چند در این باره در تفاسیر مجمع البیان و المیزان تصریح به این دارد که الذین استضعفوا فی الارض اهل بیت مکرم رسول خدا(صل الله علیه و اله) و ائمه هدی(علیه السلام) می باشند19 و آخرین ایشان حضرت حجه بن الحسن(علیه السلام) است که در اولین لحظات پس از ولادتشان این دو آیه شریفه را تلاوت فرمودند:20

9- أمن یجیب المضطرّ اذا دعاه و یکشف السوء و یجعلکم خلفاء‌الارض أاله مع الله قلیلاً ما تذکرون.21

حضرت صادق0ع) فرمود: این آیه نازل شده درحق قائم اوست و الله مضطر هر گاه دو رکعت نماز بخواند درمقام ابراهیم(علیه السلام) و خدای را بخواند پس اجابت می کند او را و برطرف می کند سوء را و او را خلیفه زمین می گرداند.22

10- بقیه الله خیر لکم ان کنتم مؤمنین23

از این آیات و آیات بسیار دیگر24 که با استشهاد از روایات، در شأن حضرت صاحب الامر(عجل الله تعالی فرجه) نازل شده است دنیا روزی را در پیش دارد که حکومت جهان بدست صالحان خواهد افتاد و شر و فساد به کلی از عالم انسانی رخت خواهد بست. چنانکه رسول اکرم(صل الله علیه و اله) در بشارت به اصحابشان می فرمایند:

ابشرکم بالمهدی یملأ الارض قسطاً کما ملئت ظلماً و جوراً.25

بدین ترتیب و با توجه به اینکه زمان ظهور نیز معلوم نیست و هر آن ممکن است اتفاق بیفتد، بنابراین امتهای مختلف بجای مأیوس شدن و دست روی دست گذاشتن باید با جدیت هر چه بیشتر در اصلاح امر خویش وتربیت دیگر افراد صالح جهت فراهم آوردن نیروهای لازم برای تسخیر عالم وپاکسازی دنیا از لوث وجود فاسدان و مفسدان، کوشا، جدی و مصمم باشند و هیچ گونه توجیه ودلیلی برای مأیوس شدن ندارند.
 
2- بشارت کتب آسمانی دیگر و دولت الهی آخرالزمان

1- در تورات وکتب دینی بنی اسرائیل (مزامیر داود و ....)

2- در اناجیل (متی ، لوقا، مرقس ، یوحنا و .....)

3- در کتب زرتشت (زند ، جاماسب نامه و .....)

4- در کتب هندوها (وشن جوک ، ددانگ و .....)

5- در کتب قدیم چین و مصر و .....

6- در غرب و کتب غربی (کتاب نهضت منجی گری آمریکایی و .....)
 
در تورات و کتب انبیاء پیرو تورات

1- در کتاب مزامیر داود مزمور 27 چنین می خوانیم:

 زیرا که شریران منقطع خواهند شد. و اما متوکلان به خداوند وراث زمین خواهند شد . هان، بعد از اندک مدتی شریر نخواهد بود، در مکانش تأمل خواهی کرد و نخواهد بود. اما حکیمان (صالحان) وارث زمین خواهند شد.

و نیز در همان مزمور 27 جمله 22 می خوانیم:

.... متبرکان خداوند وارث زمین خواهند شد اما ملعونان وی منقطع خواهند شد و در جمله 29 در همان مزمور آمده:

صدیقان وارث زمین شده ابداً در آن ساکن خواهند شد.26

2- در زبور داود مزمور 72 آن حضرت را به عنوان ملک زاده که بزرگترین و کاملترین مظهر عدل الهی است معرفی نموده:

ای خدا شرع و احکام خود را به ملک و عدالتخود را به ملکزاده عطا فرما تا اینکه قوم تو را به عدالت و فقراء ترا به انصاف حکم نماید ..... از دریا تا به دریا واز نهر تا به اقصی نقاط زمین سلطنت خواهد نمود. صحرانشینان در حضورش خم خواهند شد و دشمنانش خاک را خواهند بوسید ..... بلکه تمامی ملوک با او کرنش خواهندنمود و تمامی امم، او را بندگی خواهند کرد .... اسم ذوالجلال او ابداً مبارک باد و تمامی زمین از جلالش پر شود.27

مورد دعای حضرت داود که ای خدا شرع و احکام خود را به ملک عنایت فرما، همان نور قدوس حضرت محمد بن عبدالله0ص) است. و ملکزاده که مظهر تمام عدل الهی خوانده شده دوازدهمین جانشین و فرزند وی محمد بن الحسن العسکری است.

3- در کتاب حیقوق نبی، فصل 7 می خوانیم:

..... و اگر چه تأخیر نماید، برایش منتظر باش، زیرا که البته خواهد آمدو درنگ نخواهد نمود بلکه جمیع امتها را نزد خویش جمع می کند و تمامی را برای خویش فراهم می کند.28

4- در کتاب اشعیای نبی فصل 11 در بحثی که سراسر تشبیه است می خوانیم:

و نهالی که از تنه یسی بر آمده، شاخه ای از شاخه هایش قد خواهد کشید. ذلیلان را به عدالت حکم، و برای مسکینان زمین براستی تنبیه - و مایه بیداری - خواهند بود. کمربند کمرش عدالت، و وفا نطاق میانش خواهد بود، و گرگ با بره سکونت داشته و طفل کوچک راعی (شبان) ایشان خواهد بود..... و در تمامی کوه مقدس من هیچ فرد ضرر و فساد نخواهد کرد زیرا که زمین از دانش خداوند مثل آبهایی که دریا را فرو می گیرند پر خواهد شد.29

یسی به معنای قوی پدر حضرت داود بود. نهالی که از تنه یسی خواهد روئید و مورد بشارت وآیات فوق است، محتمل است یکی از این 4 شخصیت؛ یعنی: حضرت داود ، سلیمان، عیسی و حضرت محمد بن الحسن العسکری(علیه السلام) باشند زیرا:

داود و سلیمان، فرزندان پسری یسی و حضرت عیسی بن مریم، نواده دختری وی و حضرت محمد بن الحسن نیز از جانب مادرش، نرجس خاتون - که دختر پادشاه روم و از نسل حضرت داود است - نواده دختری یسی می باشد. موقعیتی که در آیات فوق توصیف شده از آغاز بعثت تاکنون به مرحله ظهور نرسیده است.30 لذا مورد بشارت یقیناً حجه بن الحسن(علیه السلام) می باشد.

5- در کتاب حکی نبی فصل 2 آیه 7 فرماید:

تمامی امم را به هیجان می آورم و مرغوب همگی طوائف خواهدآمد و پر می کنم این خانه را از جلال، امر خدای لشکرهاست.31

بر حسب نصوص متواتره اسلامی وکتب مقدسه انبیاء، حامل لواء انقلابی جهانی و پرچمدار نهضت بی سابقه ای که تمامی ملل جهان را به هیجان می آورد و مرغوب و مورد انتظار جهانیان است، حضرت محمد بن الحسن، قائم و مهدی آل محمد(صل الله علیه و اله) می باشد که خانه خدا را پر از جلال کند و آیین خدا را در سراسر جهان منتشر سازد جز آنکه اهل هر دیانت وملتی مرغوب طوائف و منجی بشریت را به عنوان پیشوای خود معرفی نموده و پیمبر خود را حامل این لواء می پندارد.

6- در کتاب دانیال نبی فصل 12 : 13 1 نیز در مورد ظهور و رجعت آمده است که:

از خوابندگان در خاک زمین بسیاری بیدار خواهند شد بعضی جهت حیات ابدی و بعضی از برای شرمساری و حقارت ابدی.32

7- در کتاب وحی کودک (نبوئت هیلد)، حرف تاء ، اشاراتی مرموز به بعضی از علائم آخرالزمان و رجعت و شخصیت حضرت حجه (علیه السلام) دارد: بیاید ساعتی که فرج قوی شود ونبوت بسیار گردد و مانند سیل جهان را پر کند، زیاد شود شرافت و بسیار گردد جبروت وگشوده شوند اسیران و بندیان.

وحی فوق بشارت از یک عصر در خشان و سعادت عمومی جهان می دهند که عالم انسانیت، حیات نوینی یافته و نتیجه و هدف انبیاء الهی و رجال برجسته وحی یکجا و به تمام معنا آشکار گردد و فرج و نصرت الهی با نهایت قدرت وجبروت هویدا شود که گویی تمامی پیامبران الهی به یکجا گرد آمده و آنچنان ایجاد انفجار و انقلاب روحانی و معنوی نموده اند که آثار دعوت و تربیت آنان همچون سیل جهان را پر کرده و سراسر کره مسکون بشریت بزیر پرچم حق و عدالت گرد آیند.33

8- کتاب سرود سلیمان فصل 5 : 15 10

دهانش شیرین است ونامش محمد است ، این محبوب من است و این یار من است .....

لفظ محمد در بشارت فوق محتمل است راجع به محمد بن الحسن(علیه السلام) باشد که نامش محمد است ومحامد پیامبران و برگزیده صفات و امتیازات آنان در وی جمع است.34

9- در کتاب صفیناه نبی فصل 3 فرماید:

در آنوقت برگردانیم به قومها لب پاکیزه برای خواندن همه بنام خدای و عبادت کردن ایشان به یک دوش.35

 
در انجیل

1- انجیل متیفصل 24:

چونکه برق از شرق می آید و تا به مغرب ظاهر می گردد، آمدن فرزند انسان نیز چنین خواهد بود ..... خواهند دید فرزند انسان را برابرهای آسمان که می آید با قدرت وجلال عظیم!

وفرشته های خود را (یاران خود را) خواهدفرستادبا صوربلند آواز و آنان برگزیدنشان راجمع خواهندنمود. 36

2- در انجیل در لوقا فصل 12 آمده است:

کمرهای خود را بسته و چراغهای خود را افروخته دارید و شما مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود را
می شکند ..... تا هر وقت بیاید و در بکوبد بیدرنگ برای او باز کنید ..... زیرا در ساعتی که گمان نمی برید، پسر انسان می آید.37

3- در انجیل مرقس فصل 13 در مورد انتظار فرا رسیدن صاحب خانه فرماید:

پس بر حذر و بیدار شده دعا کنید زیرا که نمی دانید که آن وقت کی می شود ..... زیرا نمی دانید که صاحبخانه کی می آید در شام یا نصف شب یا بانک خروس یا صبح.38

4- در مکاشفات یوحنای لاهوتی فصل 12 : 14 اشاره به غیبت حضرت مهدی وعلت پنهان بودن وی نموده:

و آن مولود به منظور حفاظت قطعی از دستبرد اهریمنان، برای زمان وزمانین و نصف زمان از نظر آن پنهان شد.39

5- و نیز در فصل 2 : 28 - 26 و فصل 12 : 17 1 پس آنکه اشاره به ولادت وخفاء مولد وغیبت حضرت مهدی می کند، آن حضرت را قائم به شمشیر خوانده است که با عصای آهنین بر بشریت حکومت می کند.

و هر کس که غالب آید وتا انجام اعمال مرا نگاه دارد، وی را بر قبایل اقتدار خواهم داد که بر آنها به عصای آهنین حکمرانی خواهد کرد ......40

6- در انجیل یوحنا فصل (باب) 14 ایشان را به عنوان روح القدس و حکمران این جهان و کسی که معرفت همه چیز را به مردم خواهد داد نامبرده، چنین می گوید:

این چیزها را وقتی هنوز با شما هستم می گویم اما پشتیبان شما یعنی روح القدس همه چیز را به شما تعلیم خواهدداد و آنچه را به شما گفته ام به یاد شما خواهد آورد. بعداز این با شما زیاد سخن نمی گویم زیرا حکمران این جهان می آید.
 
در کتب زرتشت

1- در کتاب معروف زند پس از ذکر مبارزه همیشگی ایزدان و اهریمنان می خوانیم:

آنگاه پیروزی بزرگ از طرف ایزدان و برانداختن تبار اهریمنان، عالم کیهان به سعادت اصلی خود رسیده بنی آدم بر تخت نیک بختی خواهند نشست.41

2- جاماسب در کتاب جاما سبنامه از زرتشت نقل می کند که می گوید:

مردی بیرون آید از زمین تازیان، از فرزندان هاشم، مردی بزرگ سر، بزرگ تن و بزرگ ساق و بر آیین جد خویش و با سپاه بسیار و روی به ایران نهد و آبادانی کند و زمین را داد کند.42

3- درهمان کتاب پس از بشارت دادن به نبوت حضرت رسول(صل الله علیه و اله) می گوید:

و از فرزندان دختر آن پیامبر که خورشید جهان و شام زمان نام دارد، کسی پادشاه شود در دنیا به حکم یزدان که جانشین آخر آن پیغمبر باشد. در میان دنیا که مکه باشد و دولت او تا به قیامت متصل شود و ..... از خوبان و پیامبران گروه بسیار را زنده کند.....43

4- جاماسبنامه صفحه 121:

سوشیانس (نجات دهنده بزرگ) دین را به جهان رواج دهد، فقر و تنگدستی را ریشه کن سازد. ایزدان را از دست اهریمن نجات داده ، مردم جهان را همفکر و هم گفتار و هم کردار گرداند.44

5- در کتاب زند و هومن سین صفحه 25 سخن جاماسب را از قول استادش زرتشت چنین نقل می کند:

پیش از ظهور سوشیانس پیمان شکنی و دروغ و بی دینی در جهان رواج می یابد و مردم از خدا دوری جسته، ظلم و فساد و فرومایگی آشکار می گردد و همینها نیز اوضاع جهان را دگرگون ساخته، زمینه را برای ظهور نجات دهنده مساعد می گرداند. وقایعی که مصادف با ظهور می شود عبارتست از علامات شگفت انگیزی که در آسمان پدید می آید و دال بر آمدن خردشهر ایزد می باشد و فرشتگان از مشرق و غرب به فرمان او فرستاده می شوند و به همه دنیا پیام می فرستد اما اشخاص شرور او را انکار می کنند وکاذب می شمارند و نگهبانان پیروزگر آسمانها و زمینها در برابر او سر فرود می آورند.45

 
در کتب هندوها

1- در کتاب شاکمونی - که از اعاظم کفره هند است - نیز اشاره به وحدت دیانت در زمان آن یگانه زمامدار روحانی و منجی بشریت کرده گوید:

پادشاهی و دولت دنیا به فرزند سید خلائق دو جهان کشن بزرگوار تمام شود راه کسی باشد که بر کوههای شرق و غرب دنیا حکم براند و فرمان کند و ..... دین خدا یک دین شود و دین خدا زنده گردد ونام او ایستاده (قائم) باشد وخداشناس باشد.46

2- در کتاب وشن جوک از کتب هندوها چنین آمده است:

سرانجام زمین به کسی برگردد که خدا را دوست دارد واز بندگان خاص او باشد و نام او فرخنده و خجسته باشد.47

3- درکتاب دیده:

پس از خرابی دنیا، پادشاهی در آخرالزمان پیدا شود که پیشوای خلایق باشد و نام او منصور باشد و تمام عالم را بگیرد و به آیین خود آورد و همه کس را از مؤمن و کافر بشناسد.48

در برخی روایات، منصور را یکی از اسماء حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه) خوانده اند و آیه و من قتل مظلوماً فقد جلعنا لولیه سلطاناً فلا یسرف فی القتل انه کان منصوراً را به آن حضرت منزل ساخته اند که وی ولیّ خون مظلومان و منصور و مؤید از جانب خداست.49

4- در کتاب ددانگ از کتب مقدسه برهمائیان آمده است:

.... دست حق در آید و جانشین آخر متاطا ظهور کند و شرق و غرب عالم را بگیرد همه جا و خلائق را هدایت کند.50

5- در پاتیکل از کتب هندوان آمده است:

چون مدت روز تمام شود، دنیای کهنه نو شود و زنده گردد و صاحب ملک تازه پیدا شود از فرزندان دو پیشوای جهان که یکی ناموس آخرالزمان (حضرت محمدص) و دیگری صدیق اکبر؛ یعنی ، وصی بزرگتر وی که نام او پشن (حضرت علی(علیه السلام) است . و نام آن صاحب ملک ، راهنما (هادی و مهدی) است. بحق پادشاه شود و خلیفه رام (خدا) باشد و حکم براند و او را معجزه بسیار باشد.51

6- درکتاب باسک از کتب هندوها:

دور دنیا تمام شود به پادشاه عادلی در آخرالزمان که پیشوای فرشتگان و پریان و آدمیان باشد وراستی حق با او باشد و آنچه در دریا و زمینها وکوهها پنهان باشد، همه را بدست آورد و از آسمان و زمین آنچه باشد، خبر می دهد و از او بزرگتر کسی بدنیا نیاید.53

7- در کتاب اوپانیشاد صفحه 737 :

این مظهر ویشنو مظهر دهم در انقضای کلی یا عصر آهن، سوار بر اسب سفیدی در حالی که شمشیر برهنه‌درخشانی به صورت ستاره دنباله دار در دست دارد ظاهر می شود و شریران را تماماً هلاک می سازد و خلقت را از نو تجدید و پاکی را رجعت خواهد داد ..... این مظهر دهم در انقضای عالم ظهور خواهد کرد.

برگرفته از کتاب نگاهی تحلیلی به زندگی حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه)

 
پی نوشت :


1- نور / 55 .

2- نجم الثاقب - میرزا حسین نوری ص 128.

3- مهدی انقلابی بزرگ - ناصر مکارم شیرازی ص 124.

4- توبه / 33 ، فتح / 28 ، صف / 9.

5- همان ، ص 135.

6- عصر ظهور - علی کورانی ، ترجمه عباس جلالی ، ص 357.

7- انفال / 39.

8- منتخب الاثر ، باب 34، ص 290.

9- اعراف / 128.

10- نجم الثاقب - ص 140.

11- نجم الثاقب

12- حدید / 17 .

13- نجم الثاقب ، ص 81 - بقیه الله ، ص 217 .

14- آل عمران / 83 .

15- ارشاد مفید ، ص 4 - 343 بحارالانوار ، ج 52 ، ص 217 .

16- انبیاء / 105 .

17- مجلد 4 - چاپ بیروت - بخش دوم - ص 67 .

18- قصص / 5 4 .

19- المیزان ، ج 16 ، ص 11 - چاپ دار الکتب الاسلامیه.

20- نجم الثاقب ، ص 31 .

21- نمل / 62 .

22- نجم الثاقب ، ص 8 87 .

23- هود / 86 .

24- برخی از آیات دیگر که در شان حضرت حجه(عجل الله تعالی فرجه) نازل شده اند:

و اسبغ علیکم نعمه ظاهره و باطنه / (لقمان - 20)

فلا اقسم بالخنس الجوال الکنس / (تکویر - 15)

یریدون ان یطفئوا نورالله بافواههم و یابی الله الا ان یتم نوره و لو کره
المشرکون / (توبه - 32)

و اشرقت الارض بنور ربها / (زمر - 69)

یسئلونک عن الساعه ایان مرسیها قل انما علمها عند ربی / (اعراف - 187)

و ذکرهم بایام الله / (ابراهیم - 5)

والشمس و ضحیها / (شمس - 1)

هدی للمتقین الذین یومنون بالغیب / (بقره - 2 و 3)

..... حتی مطلع الفجر / (قدر - 5)

و من قتل مظلوماً فقد جعلنا سلطاناً فلا یسرف فی القتل انه کان منصوراً / (اسراء
- 33)

و فی السماء رزقکم توعدون فو رب السماء و الارض انه لحق مثل ما انکم تنطقون /
(ذاریات - 22 و 23 )

فاذا تقر فی النقرفی / (مدثر - 8)

والنهار اذا جلیها / (شمس - 3 )

الله نور السموات و الارض مثل نوره کمشکوه فیها مصباح المصباح فی زجاجه الزجاجه
کانها کوکب دری یوقد من شجره مبارکه زیتونه لا

شرقیه و لا غربیه یکاد زیتها یضی و لو لم تمسسه نار نور علی نور یهدی الله لنوره من
یشاء. / (نور - 35)

سنریهم ایاتنا فی الافاق فی انفسهم حتی یتبین لهم انه الحق / (فصلت -53)

واستمع یوم یناد المناد من مکان قریب / (ق - 41)

یوم یسمعون الصیحه بالحق ذلک یوم الخروج / (ق - 42)

یوم تبدل الارض غیر الارض ..... / (ابراهیم - 48)

انک من المنظرین الی یوم الوقت المعلوم / (ص - 81)

یغن الله کلاً من سعته / (نساء - 130)

برای اطلاع از تاویل آیات مذکوره مراجعه شود به کتاب نجم الثاقب میرزا حسین طبرسی
نوری (ره) باب دوم و سوم و نیز جهت آگاهی از سایر آیاتی که در شان آن حضرت وارد شده
به کتاب المحجه فی ما نزل فی القائم الحجه و موسوعه امام المهدی مراجعه شود.

25- بحار الانوار ، ج 51 ، ص 81 / مسند احمد حنبل ، ج 3 ، ص 37 .

26- بشارات عهدین ، محمد صادقی ، ص 234 .

27- بشارات عهدین ، محمد صادقی ، ص 248 .

28- مهدی انقلابی بزرگ ، ناصر مکارم شیرازی ، ص 55 .

29- مهدی انقلابی بزرگ ، ناصر مکارم شیرازی ، ص 55 / بشارات عهدین ، ص 252.

30- بشارات عهدین ، ص 252 .

31- بشارات عهدین ، ص 238 .

32- بشارات عهدین ، ص 269 .

33- بشارات عهدین ، ص 233 .

34- بشارات عهدین ، ص 45 .

35- بشارات عهدین ، ص 241 .

36- بشارات عهدین ، ص 274 / مهدی انقلابی بزرگ ، ص 55 .

37- بشارات عهدین ، ص 277.

38- بشارات عهدین ، ص 277 .

39- بشارات عهدین ، ص 262 .

40- بشارات عهدین ، ص 262 .

41- بشارات عهدین ، ص 243 و 237 .

42- بشارات عهدین ، ص 243 و 237 .

43- بشارات عهدین ، ص 273 .

44- جاماسب نامه ، ص 121 به نقل از.

45- ص 25 به نقل از .

46- بشارات عهدین ، ص 242 .

47- بشارات عهدین ، ص 272 .

48- بشارات عهدین ، ص 245 .

49- بشارات عهدین ، ص 245 .

50- مهدی انقلابی بزرگ ، ص 54 .

51- مهدی انقلابی بزرگ ، ص 54 .

52- مهدی انقلابی بزرگ ، ص 54 .