عملیات آزاد سازی سوسنگرد
۱۳۹۱/۰۸/۲۵

تاریخ عملیات: ۲۶ آبان ۱۳۵۹

مکان عملیات: جبهه جنوبی، سوسنگرد
فرماندهی: مشترک
نوع تک: نیمه‌گسترده
ارگان‌های عمل‌کننده: مشترک(ارتش، سپاه، ستاد نیروهای نامنظم)
استعداد نیروهای درگیر: ایران؛ ۶ گردان پیاده و زرهی، عراق؛ ۸ گردان پیاده و زرهی
تلفات انسانی عراق: ۷۹۵ نفر
هدف عملیات: نجات سوسنگرد از خطر سقوط حتمی
عملیات سوسنگرد از عملیات جنگی ایران در جریان جنگ ایران و عراق بود. این عملیات در محور سوسنگرد به صورت نیمه‌گسترده در تاریخ ۱۳۵۹/۸/۲۶ به فرماندهی مشترک انجام شد.
این عملیات قرار بود با مشارکت پاسداران و تیپ ۲ لشکر ۹۲ زرهی خوزستان و نیروهای ستاد جنگ‌های نامنظم انجام شود. کلیه هماهنگی‌ها برای انجام عملیات و نجات مدافعان توسط حضرت آیت‌الله خامنه‌ای-شهید چمران انجام گرفته بود و قرار بود فردا صبح نیروی اصلی عملیات که همان تیپ ۲ زرهی ۹۲ بود حمله خود را به سوسنگرد آغاز کنند که شب ساعت حدود ۱۲ شب فرمانده لشکر ۹۲ زرهی امیر سرتیپ غلامرضا قاسمی‌نو در تماس تلفنی با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای اظهار داشت که فرمانده نیروی زمینی ارتش تیمسار ظهیرنژاد اظهار داشته که تیپ ۲ نباید در عملیات شرکت کند وچون احتمال انهدام تیپ وجود دارد به دستور بنی‌صدر از شرکت در این عملیات خودداری کند. با این دستور عملاً عملیات لغو می‌شد و سوسنگرد نیز سوقوط می‌کرد و تمام مدافعان به شهادت می‌رسیدند. بلافاصله حضرت آقا در تماس تلفنی این مسأله را با حضرت امام در میان می‌گذارند و امام هم می‌فرمایند تیپ باید شرکت کند و نیازی به اجازه بنی‌صدر نیست حضرت آقا هم فوراً نامه‌ای به فرماندهی لشکر۲ زرهی می‌نویسند که تیپ باید در عملیات شرکت کند و هرکس از این دستور سرپیچی کند مسئول است، شهید چمران نیز در زیر نامه متنی را اضافه می‌کند با این مضمون که اگر تیپ فردا عمل نکند ۵۰۰ نفر از مدافعان فردا به شهادت می‌رسند و اگر من زنده باشم با مسئول متخلف برخورد خواهم کرد «منظور بنی‌صدر می‌باشد» از آن طرف فرماندهی متعهد لشگر ۲ هم که علاقه خاصی به رهبر معظم انقلاب داشتند تیپ را در حالت آماده‌باش قرار می‌دهند و فردا صبح عملیات به فرماندهی شهید چمران و امیر قاسمی‌نو در مورخه ۲۶/۸/۵۹ آغاز می‌شود و با حمایت چند فروند بالگرد توپدار کبری محاصره سوسنگرد شکسته می‌شود.
در این عملیات که شهید چمران در خط مقدم شرکت داشتند از ناحیه پا به شدت مجروح می‌شوند و یکی از محافظانش هم به شهادت می‌رسد ولی شهید چمران با کشتن راننده یک کامیون عراقی و به همراه دیگر محافظش با کامیون به عقب برمی‌گردند و شهید چمران را برای مداوا به تهران منتقل می‌نمایند. این عملیات با فرماندهی مستقیم حضرت آقا و شهید چمران با موفقیت به پایان می‌رسد و سوسنگرد برای همیشه آزاد می‌گردد مناطق مرزی بستان و چزابه در اشغال دشمن باقی می‌ماند تا این‌که عملیات طریق‌القدس در نیمه شب دی ماه سال ۶۰ به فرماندهی شهید سپهبدعلی صیاد‌شیرازی به اجرا درآمد و۶۵۰کیلومترمربع از سرزمین‌های جمهوری اسلامی ایران و مناطق بستان و چزابه آزاد گردید و برای اولین‌بار نیروهای جمهوری اسلامی ایران به مرزهای بین‌المللی رسیدند.