روزهای سرنوشت ساز ملی و عیدهای شادی بخش و نشاط آفرین دینی در نظر گاه جامعه ها و تمدن های زنده و آگاه،هر کدام دارای شکوه و اهمیت و ارزش ویژه ای است و مردم خردمند و خردورز و آگاه به تناسب نقش هر یک از این روزهای تاریخی در نجات و رستگاری و آزادی و رشد معنوی و اجتماعی آن جامعه و مردم،از دیرباز بر اساس راه و رسم مذهبی و ملی،مردمی و یا منطقه ای بدان روزها و عیدها بها می دهند و فرا رسیدن آن ها را گرامی می دارند و روز شکوهبار«غدیر»و یا عید غدیر از دیرباز در نظر خدا و پیامبرش و نیز خاندان وحی و رسالت و توحیدگرایان و مسلمانان از ارزش و اهمیت وصف ناپذیری بهره ور بوده و هماره به آن سخت بها می دهند و آن را برترین و پر شکوه ترین عید مذهبی و دینی می نگرند.
این همه شکوه و عظمت برای این روز بزرگ چرا؟
از نظر آفریدگار هستی اهمیت این روز بزرگ به خاطر آن است که در این روز سرنوشت ساز به فرمان او،پیام آورش مدال شکوه و افتخار پیشوایی و رهبری راستین را بر سینه علی(ع)نشاند و تاج معنوی خلافت را بر سر سرفراز او نهاد و او را به عنوان امیر و امام و سررشته دار دین و دنیای مردم برگزید و به همین منظور فرشته وحی با پیام او به پیام آورش فرمود آمد و ضمن تسلیم گرم ترین تبریک و تهنیت خدا به پیامبر و مردم توحیدگرا این آیه را آورد که:هان ای مردم،امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خویشتن را بر شما تمام گردانیدم و اسلام را برای شما به عنوان آیین جاودانه برگزیدم...
الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا... (1) .
از دیدگاه پیامبر
و از نظر پیامبر اهمیت این روز پر شکوه تا آنجایی است که:«حافظ ابو سعید»در کتاب خویش،«شرف المصطفی»از«احمد بن حنبل»و از«ابو سعید خدری»آورده است که:آن پیشوای بزرگ در روز عید غدیر می فرمود:هان ای مردم،اینک به من تبریک بگویید،چرا که خدای پر مهر در این روز بزرگ،هم نعمت بزرگ رسالت را به من ارزانی داشت و هم مقام والای امامت راستین را به خاندانم.
«انه قال(ص)یوم الغدیرهنئونی،ان الله تعالی خصنی بالنبوة و خص اهل بیتی بالإمامة»
و درست در این راستا بود که یاران پیامبر،از جمله«عمر»و«ابو بکر»پیش آمدند و به امیر والایی ها تبریک گفتند و تصریح کردند که:خوشا به حالت،چقدر پر شکوه و زیباست برایت ای علی!هان ای امیر مؤمنان!گوارا باد که اینک مولا و سررشته دار ما و هر زن و مرد توحیدگرا و با ایمانی شده ای و خدا و پیامبرش تو را به این مقام بلند و پر شکوه برگزیده اند. ..
«و عمر یهنئی علیا بقوله:«طوبی لک»او:«بخ بخ»،او«هنیئا لک»،اصبحت مولای و مولی کل مؤمن و مؤمنة»
از ششمین امام نور آورده اند که پیامبر در اهمیت این روز بزرگ فرمود:
«یوم غدیر خم افضل اعیاد أمتی،و هو الیوم الذی امرنی الله بنصب اخی علی بن ابی طالب علما لأمتی یهتدون به من بعدی،و هو الیوم الذی اکمل فیه الدین،و أتم علی أمتی فیه النعمة،و رضی لهم الاسلام دینا»
روز پر شکوه«غدیر»از برترین عیدهای مذهبی برای جامعه و امت من است،چرا که در این روز پر برکت بود که خدا به من فرمان داد تا برادرم علی(ع)را به رهبری راستین امت خویش برگزینم و به مردم روشنگری کنم که پس از من از او پیروی نمایند.و نیز در این روز بود که خدای فرزانه دین خود را کامل و نعمت خویش را بر امت من تمام گردانید و خشنود گردید که دین آنان اسلام باشد و خودشان مسلمان واقعی.
از نظرگاه خاندان رسالت
اما از دیدگاه پیشوایان راستین دین،روز«غدیر»بسیار پر شکوه و با عظمت است و به همین دلیل هم خاندان وحی و رسالت،آن را گرامی می داشتند و در این مورد نیز به پیامبر اقتدا داشتند.
در این مورد«فرات بن اخنف»آورده است که:به حضرت صادق گفتم:فدایت گردم آیا برای مردم توحیدگرا و مسلمان عیدی پر شکوه تر از عید فطر و عید قربان و روز عرفه و روز جمعه آمده است؟
«قلت جعلت فداک،للمسلمین عید افضل من الفطر و الأضحی و یوم الجمعة و یوم عرفه؟»
فرمود:آری،برترین،شریف ترین و پر شکوه ترین عید نزد خدا،همان روزی است که خدا در آن روز دین خود را کامل ساخت و به پیامبر و مردم پیام فرستاد که:
«الیوم اکملت لکم دینکم...»
پرسیدم:سرورم این روز کدام است؟
فرمود:فرات!پیامبران پیشین هر کدام می خواستند برای خود جانشینی بر گزینند،به دستور خدا روزی مردم را گرد می آوردند و برترین فرد امت خویش را به دستور خدا به امامت بر می گزیدند و آن روز را روز عید اعلام می داشتند و آن روز،همان روز شکوهباری است که خدا علی را به امامت مردم برگزید و بدین وسیله دین خود را کامل ساخت و نعمت خویشتن را بر آنان تمام گردانید...
گفتم:سرورم،این روز کدامین روز است؟
فرمود:در میان بنی اسرائیل گاه روز شنبه اتفاق افتاد و گاه یکشنبه و گاه دوشنبه...اما در اسلام روز عید غدیر می باشد.
پرسیدم:در این روز بزرگ چه کاری باید برای تقرب به خدا انجام داد؟ «فما ینبغی لنا ان نعمل فی ذلک الیوم؟»
فرمود:فرات روز عید غدیر،روز پرستش خدا،روز نماز و نیایش،روز سپاس و ستایش خدا و روز شادی و شادمانی است،چرا که خدا در این روز به خاطر گزینش امامان خاندان وحی و رسالت به رهبری و سررشته داری دین و دنیای شما،بر مردم نعمتی گران ارزانی داشت.به همین دلیل در سپاس به بارگاه خدا دوست می دارم شما روزه بدارید.
«قال:هو یوم عبادة و صلاة و شکر لله و حمد له،و سرور لما من الله به علیکم من ولایتنا،فانی احب لکم ان تصوموا».
گفتنی است که روایات رسیده در این مورد بسیار است و به همین دلیل هم پیروان مذهب اهل بیت از دیرباز در عراق،ایران،هند،پاکستان،سوریه،لبنان،و دیگر کشورها و شهرهای کوچک و بزرگی که در آن زندگی می کنند،این روز بزرگ را جشن می گیرند و عید می دانند و آن را گرامی می دارند.
در افریقا،به ویژه مراکش و مغرب عربی نیز در عصر فاطمیان و ادریسیان و سلسله های شیعه،این روز،سخت گرامی داشته می شد و دولت و ملت جشن های پر شکوهی در آن روز بر پا می داشتند،اما با گذشت زمان و پیدایش دگرگونی های نامطلوب این عید بزرگ دینی و انسانیکه روز عدالت و آزادی و والایی و شایسته سالاری استدر برخی کشورهای عربی و افریقایی به دست فراموشی سپرده شد که به باور من باید این روز را بسیار گرامی داشت و نسبت به دیگر عیدهای مذهبی و ملی آن را برتر شمرد و جشن های پر شکوهی بر پا ساخت،چرا که روز غدیر روز بسیار پر شکوهی است،روز یادآوری عدالت،آزادی،تقوا،پارسایی،آزادگی،بزرگ منشی،والایی،کرامت امنیت و ارزشهای والایی است که امیر مؤمنان و راه رسم آزادمنشانه و مردمی او در زندگی سمبل و تجلیگاه آن بود و باید به هوش بود که از این روز بزرگ و اصل انسان ساز امامت عادلانه و آسمانی دوازده امام معصوم سوء استفاده نشود و دیگران را با انواع شگردها در شمار آنان جا نزنند که پیامبر فرمود: جانشینان راستین من دوازده تن هستند،نخستین آنان علی است و آخرین آنان مهدیکه درود خدا بر همه آنان باد.
پی نوشت:
1) سوره مائده،آیه .3
امام علی(ع) از ولادت تا شهادت ص 407
سید محمد کاظم قزوینی